Урок 84

advertisement
Урок 84
1. Послелоги, обозначающие
причину и цель.
2. Къарачай – Малкъарны ариу
жерлери. Чегем ауузу. Огъары
Чегем.
Послелоги, обозначающие
причину, цель




Сначала мы вспомним с
вами послелоги,
обозначающие сравнение,
сопоставление.
1. Назовите их.
2. Что они обозначают?
3. Приведите примеры.
Переведите предложения
на русский язык



Тау кибик бийик жаш
арбазгъа кирди.
Аны ауазы (его голос)
суугъа ушаш.
Бу эл бизни эл тенгли
болады.
Послелоги причины и цели

Сегодня мы познакомимся с
вами с послелогами,
обозначающими причину и
цель: ючюн (из-за кого-чего,
ради чего), кёре (подобно).

аны ючюн – из-за него, поэтому
анга кёре – подобно кому–чему

Послелоги причины и цели


- Мен дерслерими
этмегенме, аны ючюн
бюгюн эки алгъанма. (Я не
выполнила уроки, поэтому
сегодня получила двойку).
- Бу ишни программагъа
кёре этип боша. (Эту работу
заверши по программе).
Закрепление

Итак, мы познакомились с
вами сегодня с послелогами
причины и цели.




1. Назовите их.
2. Что они обозначают?
3. Приведите примеры.
Слова и выражения к уроку







Огъары Чегем – Верхний Чегем
кире барсанг – когда входишь
Малкъарукъланы къала – башня
Малкаруковых
Чегем кешенле – Чегемские могильники
14-15 – чи ёмюрде – в 14 – 15 веках
къаланнгандыла – построены,
воздвинуты
оюлгъан къалала – развалившиеся
башни
Слова и выражения к уроку










кристиян килисала – христианские
церкви
кериуан жол – караванный путь
Намаз таш – молитвенный камень
узакълыкъдады – на расстоянии
буруннгу – прошлый, давний
« Тёре» - общественный суд
оноула – решения
тюз оноула – правильные решения
къошун – ваза
адырла - посуда
Слова и выражения к уроку









тирмен ташла – мельничные
жернова
минчакъла – бусы
алтын – золото
кюмюш – серебро
жюзюкле – кольца
сыргъала – серёжки
тюймеле – пуговицы
табылгъандыла – нашлись
жюн бла – с шерстью
Ата журтум – Чегемим!


Огъары Чегемге кире барсанг
бек биринчи Малкъарукъланы
къаласын кёресе. Аны
Сванетияда устала
ишлегендиле. Жылгъы сууну
бирси жанында уа белгили
Чегем кешенеле бардыла.
Кешенеле Чегемде 14 – 15 – чи
ёмюрледе къаланнгандыла.
Къапчагъай тогуну тюбюнде
уллу дорбун барды. Эртте
мында адамла жашагъандыла.
Малкъарукъланы къала
Эрттегили эскермеле
Кешенеле (могильники)
Ата журтум – Чегемим!


Чегемде оюлгъан къалала да
кёпдюле: Ас къала, Жаякъ нарт
къала, Апсаты къала, Трам
къала, Тотур къала. Ала
Чегемни душмандан
сакълагъандыла. Мында
кристиан килисаланы ызлары
да бардыла.
Чегемни юсю бла кериуан жол
баргъанды. Ол жолну жанында
бюгюн да Намаз таш жатады.
Ата журтум – Чегемим!


Аны юсюнде адамла намаз
этип болгъандыла.
Огъары Чегем – Булунгу
Нальчикден 78 километр
узакълыкъды. Булуннгуну аты
«буруннгу» деген сёзден
аталгъанды. Мында Огъары
Чегемни «Тёреси» болгъанды.
Ол халкъгъа тюз оноула этерге
болушханды.
Ата журтум - Чегемим!

Мында эртте заманладан
къалып къошун адырла, тирмен
ташла, мынчакъла, алтын,
кюмюш, жюзюкле, сыргъала,
тюймеле башха затла да
табылгъандыла. Чегемде
алгъын заманда тюрлю – тюрлю
устала болгъандыла.
Эрттегили затла
Ата журтум

Чегемлиле мал бла, жер
бла, жюн иш бла да
кюрешгендиле. Бусагъатда
Огъары Чегемде эки эл
барды – Булуннгу бла Эл
Тюбю.
Вопросы к тексту




1. Биринчи эсгерме Огъары
Чегемде не затды?
2. Жылгы сууну бойнунда не
затла бардыла?
3. Ол кешенеле не заманда
къаланнгандыла?
4. Къанчагъай тауну
тюбюнде не зат барды?
Вопросы к тексту




5. Чегемде дагъыда къаллай
къалала бардыла?
6. Чегемни юсю бла не жол
баргъанды?
7. Ол жолну жанында бюгюн
да не зат жатады?
8. Огъары Чегемге
Нальчикден ненча
километр барды?
Вопросы к тексту



9. Халкъны Булунгу элде не
заты болгъанды?
10. Мында эртте заманладан
къалып, не затла
табылгъандыла?
11. Бусагъатда Огъары
Чегемде ненча эл барды?
Закрепление





Завершите предложения:
1. Огъары Чегемге кире
барсанг, бек биринчи…..
2. Жылгы сууну бирси
жанында….
3. Къапчагъай тауну
тюбюнде….
4. Чегемни юсю бла….
Закрепление




5. Огъары Чегем – Булунгу
Нальчикден …. .
6. Мында эртте заманладан
къалып … .
7. Чегемлиле жол бла… .
8. Бусагъатда Огъары
Чегемде……
Переведите предложения
на русский язык




1. Огъары Чегемге кире барсанг,
биринчи Малкъарукъланы
къаласын кёресе.
2. Кешенеле Чегемде 14-15 чи
ёмюрледе къаланнгандыла.
3. Чегемни юсю бла кериуан жол
баргъанды.
4. Огъары Чегем-Булунгу
Нальчикден 78 км.
узакълыкъдады.
Download