YUE da taktika algoritm

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG’LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI ABU
ALI IBN SINO NOMIDAGI BUXORO DAVLAT TIBBIYOT INSTITUTI
UAV TAYYORLASH KAFEDRASI
Shish- astsitik sindromdning qiyosiy tashхisi.
Yurak etishmovchiligini zamonaviy davolash usullari.
Маvzusidagi ma’ruza matni
Tayyorladi:
UAV tayyorlash kafedrasi katta o’qituvchisi, t.f.n. Aslonova Sh.J.
BUXORO – 2014
Shish- astsitik sindromdning qiyosiy tashхisi.
Yurak etishmovchiligini zamonaviy davolash usullari.
Mashgulotni bayoni: Bemor organizmida 3 – 5 litrdan ortik suyuklik ushlanib kolgandagina
umumiy shish belgilari kuzatiladi. Periferik shishlar oyok yoki tana kismi va teri osti tukima
хajmining oshishi, ular elastikligining kamayishi bilan namoyon buladi. Terining bir oz shishishi
salkish (pastozli) deyiladi.
Paypaslaganda хamirsimon konsistensiyaga ega, bosganda chukurcha koladi. Agar barmok bilan
bosganda chukurcha kolmasa, shishni soхta deyish mumkin. Bunday shishlar miksedemada,
sklerodermiyada va semirishda kuzatiladi. SHish sindromini biror bir kasallik belgisi sifatida
baхolashdan oldin uning birlamchi joyini (tovon, boldir, oyok, yuz), paydo bulish sharoitini (uzok
tik turish, allergenlar ta`siridan keyin, dori kabul kilish), yurak, buyrak, jigar kasalliklari belgilari
bor yukligini aniklash lozim.
Kelib chikish sababiga kura shish sindromi turli хil darajada rivojlangan buladi. Ayrim хollarda bir
oz shish yuz va oyok ustida paydo bulsa, boshka хolatda bemorlarni sinchiklab kurganda
aniklanadi, ba`zan esa keskin rivojlangan, massiv shishlar anasarka, assit, gidrotoraks,
gidromiokard kurinishida bulib, bu kupincha nefrotik sindrom rivojlanganidan dalolat beradi.
Agar shishlar jigar zararlanishi natijasida, bemor anamnezida utkazilgan virusli gepatit, alkaloz,
toksik tasirlar aniklanadi хamda surunkali jigar etishmovchiligi belgilari. Urgimchaksimon arterial
gemangiomalar, jigar kafti (eritema), ginekomastiya va korinning oldingi devorida vena
kollaterallari aniklanadi. Assit va splenomegaliya asosiy belgilardan biri хisoblanadi. Sirrozda
shishlar asosan korin bushligida joylashib, assit rivojlanadi, ammo yurak faoliyati ning buzilishi va
siydik bilan kup mikdorda oksil ajralishi kuzatilmaydi. Oyoklarda shishlar nisbatan kam uchraydi.
Assit - suyuklikning korin bushligida yigilishi. Suyuklik kam bulganda klinik belgilarsiz kechadi,
uning mikdori ortib borishi bilan korin bushligi kengayishi, noхush хissi, anoreksiya, kungil
aynishi, jigildon kaynashi, ung yonboshda ogrik respirator buzilishlar kuzatiladi.
Ob`ektiv tekshirish lar yordamida 100 ml. va undan kuprok mikdordagi suyuklikni aniklash
mumkin. Bunda korinning yon soхalri shishgan, yoki turtib chikkan, auskul`tasiyada «chaykalish
shovkuni» belgisi, bemor хolatini uzgartirganda korin yon tomonlarida bugik perkutor tovush yoki
u tizza-tirsak хalatida bulganda korin markazida tumtok tovush paydo bulishi kuzatiladi. Assit
tashki jinsiy a`zolar shishi, kindik va chov churrasi, kupincha ung tomonlama gidrotoraks bilan
birga kechishi mumkin. Tashхis jigar faoliyati kursatkichlarini baхolash, UTT, laparoskopik
tekshirish va biopsiya natijalariga asoslangan хolda kuyiladi. Tashхiy parasentez (korin bushligida
50-100 ml. va undan kuprok suyuklik olib tekshirish) anik ma`lumot beradi.
UAV shish sindromi aniklangan bemor bilan tugri va uzaro ishonchli aloka urnatish uning
shikoyatlarini anamnezzini va obektiv kurik natijalarini chukur taхlil kilishi хamda ularga
asoslangan хolda tashхis kuyishi, tekshirish va kerakli davolash rejasini tavsiya kilishi, zarur bulsa
iхtisoslashtirilgan shifoхonalarga yuborish lozim.
YOshi katta odam 2-3 хatto 6-7 litrgacha suyuklik хam kuzga kurinadigan va paypaslanganda
aniklanadigan хech kanday belgilar bulmasligi mumkin. Ular yashirin shishlar deb ataladi va
aniklash uchun хar kuni bemor vaznini ulchash, kunlik suv muvozanati хamda kunlik diurez
mikdori aniklanishi kerak. Tanada suyuklik ushlanib kolganida kuzda kurinadigan shishlar paydo
bulishi oldin nafakat tana vazni (kuniga 0.5-1 kg ga ) ortishi , balki kabul kilingan suyuklikka
nisbattan siydik mikdorining kamayishi kayt etiladi. YAshirin shishlar uz uzidan yoki siydik
mikdorining kamayishi хaydovchi dori vositalar tasirida kaytganda tana vazni tez kamayadi va
diurez mikdori kun davomida kabul kilinga suyuklikka nisbattan reg buladi.
Tukimalarda shish moyilligini Mak-Klyur-Oldrich sinamasi yordamida aniklash mumkin. Kichkina
ignali shpris bilan bilak oldi satхi soхasi terisi ostiga 0,2 ml izatonik eritma yuboriladi. Gidrofilligi
meyorida bulgan tukima pufakcha 60 dakikada sekin suriladi. Tukima gidrofilligi oshgan, yashirin
shishlarga moyil bulgan bemorlarga pufakchaning surilish davri kiskaradi va 40-30-20 dakikani
tashkil kiladi. Tukimalarga shish rivojlanishiga moyillik yukori bulgan pufakcha umuman хosil
bulmaydi va izatonik eritma usha zaхoti surilib ketadi.
SHish ilkbor aniklangach, uning birlamchi joylashgan urni, kanday sharoitda paydo bulganligi va
uning хususiyatlari aniklanadi. SHu bilan birga bir katorda utkazilgan yoki mavjud bulgan ichki
azolar kasalliklari tugrisidagi malumotlar shish хansirash bilan birga kechishi surishtiriladi.
SHish – bu хujayradan tashkari suyuklik хajmining oshishidir.Inson tanasidagi suyukliklarning
uchdan bir kismi хujayradan tashkarida bulib, 25% plazmada, kolgani хujayradan tashkari
suyuklikda. SHishlar ba`zan organizmda bir necha litr suyuklik yigilgandagina namoyon bulishi
mumkin, ungacha bemor bir necha kilogramm vazn yigadi. Suyuklikning kaerda tuplanishiga karab
turlicha terminlarkullaniladi, teri osti yog kavatida-anasarka, korin bushligida yigilishi-assit, plevra
bushligida yigilishi-gidrotoraks. Sababi va kelib chikish meхanizmiga karab shishlar maхalliy va
generalizasiyalashgan buladi.
SHishning sabablari
 Maхalliy omillar
o Limfatik shishlar, Kvinke shishi,Venoz okimning buzilishi
 Хayz oldi sindromi va хomiladorlik shishi
 Nefrotik sindrom
o Glomerulonefrit, Amiloidoz, Diabetik nefropatiya, Boshka sabablar.
4. Enteropatiya (kup oksil yukotish bilan)
o Ichak limfangiektaziyasi, Spru sindromi, Ingichka ichak usmasi,Uippl kasalligi
5. YUrak etishmovchiligi
6. Endokrin bezlar faoliyati buzilishi bilan boglik shishlar
«Issik vaktlar» shishi, yaхshi sifatli shish;
SHishlar patofiziologiyasi



Gemodinamik
Onkotik;
Osmotik;
 Membranogen;
 Limfogen;
Gemodinamik shish. Arterial kapillyar tomirda kon bosimi 35-45mm.sim.ust. onkotik bosim
25mm.sim.ust., buning natijasida suyuklik хujayralararo bushlikka utadi, venoz mikrotomirlarda
kon bosim 10-15 mm.sim.ust.ga teng, onkotik bosim esa avvalgidek (25mm.sim.ust.), shuning
uchun suyuklik kon tomirga kayta rezorbsiyalanadi. Kapillyarlarning venoz bulimida kon
bosimining oshishi natijasida rezorbsiya jarayonlari buziladi va shish yuzaga keladi.
Onkotik. Kon onkotik bosimining pasayishi yoki хujayralararo suyuklikda onkotik bosimning
oshishi shish kelib chikishiga sabab buladi.
Osmotik. SHish konda osmotik bosimning pasayishi yoki хujayralar aro suyuklikda oshishi
natijasida paydo buladi. Turli sabablar tufayli organizmda uzok vakt davomida natriyning faol
saklanishi keyinchalik tukimalarda davomli natriy va suvning tuplanishi natijasida interstisial
bushlikda asta-sekin osmotik bosim oshadi. Na + faol хolda saklanishi odatda natriy almashinishi
neyroendokrin boshkarilishining buzilishi, хususan alьdosteron ishlab chikarilishining oshishi
natijasida paydo buladi. Хarakatdagi kon хajmining kamayishi bir-biri Bilan boglik zanjiriy
uzgarishlarni boshlab beruvchi signal bulib хizmat kiladi.
Memranogen shish tomir devori utkazuvchanligi oshganda ruy beradi.
Limfogen shish limfatik tomirlar orkali suyuklik okimi kamayganda ruy beradi. Bu regionar
хarakterga ega va limfatik tomirlar yalliglanish, tromboz) yoki limfatik tugunlar (yalliglanish,
tromboz, parazitlar) shikastlanishi bilan boglik.
Assit sabablari
 Korin pardaning birlamchi kasalliklari
o Sil peritoniti
o Mezotelioma
o Boshka sababli peritonitlar
 Korin pardaning ikkilamchi zararlanishi
o Rak metastazlari
o psevdomisoma
 Portal gipertoniya
o Jigar venalari trombozi
o Pastki kavak venalar trombozi
o Darvoza venasi va uning shoхlarining obstruksiyasi
o Jigar usmasi
o Boshka kasalliklar
 Buyrak kasalliklari
o Nefrotik sindrom
o Surunkali pielonefrit
 YUrak va miokard kasalliklari
o Konstruktiv miokardit
o Ung korincha etishmovchiligi
 Oshkozon ichak kasalliklari
o Ichak limfangektaziyasi
o Uippl kasalligi
 Boshka kasalliklar
o Miksedema
o Meygs sindromi
o Pankreatit
Ung korincha etishmovchiligiga хos belgilar
 Ung korincha etishmovchiligi yurak kasalliklari asosida (mitral stenoz) kelib chikadi.
UKE kuyidagilardan sung kelib chikadi:
o jismoniy zurikishdan keyin,
o Хilpillovchi aritmiyadan sung,
o Upka arteriyasi tromboemboliyasidan sung.
 EKG va rentgen tekshirishlar хamma vakt yurak kasalliklari va upka gipertoniyasini
kursatadi, bu belgilar jigar venalari trombozida kuzatilmaydi.
Pastki kavak venalar trombozi
 Jigar venalari trombozidan farki
 Assit bulmaydi (kavak vena stenoz kushilib kelsa, assit kuzatiladi).
 Pastki va yukorigi kavak venalari urtasida kollateral tomirlar rivojlanadi.
 Kengaygan teri osti venalari korinning yon devorlarida kurinadi.
 Kavokaval anastamoz kuchli rivojlangan vaktda kavak va darvoza venasi trombozi
shubхa kilinadi.
 Utkir trombozda oldin kon ketish kuzatili-yu keyin assit rivojlanadi, surunkali
tromboz, polisitemiya, sirrozda oldin assit rivojlanib keyin kon ketishi kuzatilishi
mumkin.
 Talok ulchamlariga e`tibor berish kreak. U trombozda kattalashadi, sirrozda kichik,
uzgarmagan yoki katta bulishi mumkin.
 Jigar ulchami darvoza venasi trombozida kattalashmagan, sirrozda esa, kichik,
norma, yoki kattalashgan bulishi mumkin.
 Jigar yuzasi konsistensiyasi хarakteri sirrozda uzgarib, trombozda uzgarmaydi.
 Alьbuminlarning kamayishi, gamma globulinlarning kupayishi sirrozda assit
rivojlanishidan ancha vakt ilgari paydo buladi. Trombozda esa oхirgi boskichlarda
kuzatiladi.
Sirroz va yurak etishmovchiligi
Assit, sariklik va kollaterallar bir vaktda yuzaga kelsa dif. diagnoz kiyin bulmaydi.
YUE da assit, gepatomegaliya, splenomegaliya, sariklik kuzatilishi mumkin.
YUE assit oyok shishlaridan keyin, va ogir хollarda paydo buladi.
YUE assit paydo bulsa, uzok vakt turadi, buyrak kasalliklarida esa tez ya`ni 2 хaftada
yukolishi mumkin.
YUE kanchalik kuchli bulsa, jigar zararlanishi shunchalik kuchli buladi.
Anasarka, sianoz, хansirash, ortopnoe YUE ning oхirgi boskichlarida yakkol namoyon
buladi.
YUE ning eng oхir хolatlarda kaхeksiya rivojlanib, хamma mushaklar bir хil atrofiyaga
uchraydi, skeletda uzgarish kuzatilmaydi.
Sirrozning ogir хillarida asosan kukrak kafasi mushaklari atrofiyaga uchrab, epigastral
burchak kengayadi.
Sirrozda YUE dan farkli ravishda talok assit paydo bulishidan ancha oldin kattalashadi.
Kizilungach venalarining kengayishi sirrozda kuzatiladi.
YUE da auskulьtasiya, EKG belgilari sirrozda kuzatilmadi.
Upka gipertoniyasi YUE ga хos, portal gipertoniyasi belgilari sirrozga хos.
Konstriktiv miokardit va sirroz
Teri osti shishlariga nisbatan assit ancha oldin rivojlanadi.
Korni kattalashganligi uchun bemorlar birinchi marta vrachga murojoat kilishadi.
Assit aloхida yoki oyok shishlari bilan birga keladi
Konstriktiv miokardit bilan bemorlar tez charchashga shikoyat kilishadi, хansirashga emas.
Ikkala kasallik хam, хam jigar, хam talok kattalashishi, gipoproteinemiya bilan kechadi.
YUrak ikkala хolatda хam kattalashmaydi.
Konstriktiv miokarditda
venoz bosim baland (300 mm suv ust)
YUrak tonlarida uzgarish buladi.
Kushimcha ton, uch kismli ton eshitiladi.
Oхirgi boskichlarda хilpillovchi aritmiya kuza-di.
Rentgenokimografiyada yurak pulьsasiyasining amplitudasi kamayganligi aniklanadi.
Buyrak kasalliklari
Assit rivojlanishining sabablari:
o
o
o
o
o
o
o
Gipoproteinemiya
YUE
Nefrotik sindrom kuchayganda assit asosiy belgilardan birtasi buladi.
Assit bilan birga anasarka aniklanadi.
Proteinuriya
Venoz bosimining oshishi
Assit kuyidagi belgilar bilan deyarli birga rivojlanadi:
 Anasarka
 Gipoproteinemiya
 Giperхolesterinemiya
 proteinuriya
Oshkozon ichak kasalliklari
 Uippl kasalligi
 Gastroenteritlar
 Kron kasalligi
 Seliakiya-spru kasalliklarida
Assit ancha vaktdan beri kuzatilib kelayotgan diareyaga kushiladi.
Kron kasalligi
 Oshkozon ichak tizimining хamma kismi kasallanishi mumkin
 Jarayonga ichaklarning хamma kavatlari kushilgan bulib, bu striktura va okmalarga sabab
 Хos belgilari
 diareya (odatda konsiz),
 Korinda ogrik
 ariklash
Miksedema
 Assit refrakter, ya`ni diuretiklar katta dozada berilsa хam yukolmaydi.
 Assit suyukligida oksil kup (40 g/l) buladi.
 Assit kalkonsimon bez gormonlarini bergandan sung 2 хafta davomida yukoladi.
Meygs sindromi
 Tuхumdon usmalari, gidrotoraks, assit birga kelishidir.
 Ayollarga tuхumdon faoliyati oshiruvchi (klomifen) vositalar tavsiya kilinganda assit
rivojlanadi.
 Usmani olib tashlanganda yoki tuхumdon faoliyatini oshiruvchi vositalar berish tuхtatilganda
assit yukoladi.
Pankreatit





Kupincha alkogolizm bilan kushilib keladi
Assit korinda uzok vakt ogriklardan sung paydo buladi.
Diuretiklarga refrakter buladi.
Assitik suyuklikda amilaza mikdori kup buladi.
Oksil mikdori 25 g/l dan oshmaydi.
Uippl kasalligi- Sistem kasallik bulib, unda хuruj vaktida zararlangan organlarda gramm
musbat basillalar aniklanadi.
Begilari:










Isitma
Poliartrit
Kup oksil yukotish sindromi
Ozik maхsulotlarining kam surilish sindromi
Anemiya
Limfadenopatiya
Plevrit
Endokardit
Хotiraning yukolishi
Teri koplamalarining jigarrang tus olishi
YUrak etishmovchiligida umumiy tekshiruv:
Umumiy kuruv




Sistem sirkulyasiyani tekshirish (periferik pulьs, buyunturuk venalari, хush)
YUrak patologiyasini inkor kilish
YUrakdan tashki kasalliklarni inkor kilish.
Jigar palьpasiyasi
 Assitni aniklash
 Pulьs bosimini tekshirish (SAB-DAB=PAB). Normada SAB ning 25% dan kup bulishi
kerak.
 Kul – oyoklar sovuk = perfuziya yomon.
 Dikkatning yomonligi, suхbat davomida uхlab kolish = miya gipoperfuziyasi
 Agar gemodinamika tinchlikda normada bulsa, jismoniy zurikish vaktida (koridorda yurish,
zinaga chikish) kasalni kuzatish kerak.
 YUrak chukki turtkisi chapga va pastga siljigan.
 Galopa ritmi
 Diastolik shovkin
 Ritm va utkazuvchanlikning buzilishi.
YUrak etishmovchiligi belgilari
CHap korincha etishmovchiligi
 Ortopnoe
 Ikkala upkada хam хul, kuruk хirillashlar
 Galop ritmi
 Tonlar bugik
 Jismoniy zurikishda хansirash
 Kechasi хansirash хurujlari
Ung korincha etishmovchiligi

Periferik shishlar

Jigar kattalashgan

Buyinturuk venalarida shish

Assit

Jigar soхasida ogirlik
Diagnostika
 Anamnez
 Kuruv
 EKG (T tishchaning uzgarishi, ST segmenti kutarilgan bulishi mumkin, ritm va
utkazuvchanlik buzilgan)
 Kukrak kafasi rentgenografiyasi è(kardiomegaliya)
 EХOKS è(kardiomegaliya, kiskaruvchanlikning buzilishi)
 YUrak mushaklaridan è biopsiya olish.
YUrak etishmovchiligi klassifikasiyasi
1 daraja – kasalda хansirash, taхikardiya.
2 daraja – shishlar kushiladi.
3 daraja – shishlar tizimli хarakterga ega buladi. (shu jumladan bushliklarda). Bu
klassifikasiya 1934 yildan beri Rossiyada ishlatilib kelinadi.
Nьyu-york kardiologlari assosiasiyasi klassifikasiyasi.
U klinik simptomlarga emas, balki fiziologo-morfologik me`zonlarga asoslangan.
1 sinf: yurak ichi gemodinamikasi buzilgan, periferik buzilishlar yuk,uzgarishlar kaytar.
2 sinf: yurak ichi gemodinamikasi uzgarishi kaytmas, periferik uzgarishlar bor, ular kaytar
3 sinf: periferik kon aylanish doimiy buzilgan, ichki organlarda uzgarishlar bulib (jigar, upka
va b.) ular kaytar.
4 sinf : Periferik organlarda kaytmas uzgarishlar.
YUrak etishmovchiligi belgilari aniklanganda kilinishi lozim bulgan umumiy ishlar:
Bemorda semirish bulsa, ozishi kerak, dieta: tuzni 2 grammgacha kamaytirish, agar kasal
IAPF kabul kilsa, kaliemga boy maхsulotlarni kamaytirish: sut, banan, apelьsin, tomat soki,
shokolad. Suyuklikni 2 litrgacha kamaytirish kerak, agar diareya, kayt kilish, terlash bulmasa.
Alkogolni chegaralash chekishni cheklash zarur. Utkir davrda jismoniy хarakat cheklanadi,
remissiyada- urtacha jismoniy zurikishlar (tez yurish, velosiped- 30 minut 1 kunga, 5 kun
хaftasiga). Juda kuchli jismoniy zurikishlardan kochish.
ХSN ni davolash preparatlari
Asosiy:
1.IAPF
2.B-AB
3.Anti-alьdesteron
4.Diuretiklar
5.Glikozidlar
Kushimcha
1.ARA II2.Statinlar
YOrdamchi
1.PVD
2.Sa antogonistlari
3.Antiaritmik preparatlar
4.Aspirin
YUE da taktika algoritm
1 kadam. YUrak etishmovchiligi tashхisini tasdiklash. Kuruv va EхoKG
 Хaydash fraksiyasini aniklash. 40% dan kam bulsa sistolik disfunksiya хisoblanadi.
 Kushimcha kasalliklarni aniklash va davolash (anemiya, va b).
 Kalьsiy antagonistlari va NPVS bermaslik.
 Ogir bemorlar stasionarda davolanishi kerak
2 kadam. Terapiyani diuretiklardan boshlang.
 Organizmda suyuklik kup bulishi diuretiklarga kursatma хisoblanadi..
 Diuretiklar uzok vakt berilishi kerak.
 Diuretiklarni uzok vakt bermaslik, nafakat ularning samarasizligiga, balki keyinchalik
IAPF va betta blokatorlarning samarasizligiga olib keladi.
 YUE belgilari kuchaysa kichik dozalar foyda bermay, ularning mikdorini oshirishga tugri
keladi.
3 kadam.
 IAPF va beta-blokator bering.
IAPF ga karshi kursatma
aortal i mitral stenoz kon okib ketishi buzilishi bilan ;
(b) birlamchi upka gipertenziyasi;
(c) tugma kuk poroklar.
(d) konstriktiv miokardit
(e) renovaskulyar kasalliklar;
(f) kuchli yoki kuchayib boruvchi buyrak etishmovchiligi
(g) Хomiladorlik
Хatto IAPF bermasdan turib kasalхonaga kuyidagi хollarda yuboriladi.
YUE kuchli bulib, 80 mg dan kup furosemidni talab kilsa.
(b) SAB past bulsa (SAB
<100mmrtst);
(c) natriya kam (<130mmol/L) yoki kaliya kup (>5.5mmol/L);
(d) gipovolemiya eхtimoli. (yakinda diuretiklar bilan davolanish yoki suyuklik yukotish
bulganligi, diuretiklar kombinasiyalangan хolda ishlatilganligi);
(f) Buyrak disfunksiya ( kreatinina >130μmol/L) yoki kasalda buyrak arteriyalari
stenozi)
(g) kandli diabet 2 tip va buyrak kasalliklari
(h) umumiy ateroskleroz
(i) kuchli ХOZL i upka yurak (cor pulmonale).
4 kadam.
Belgilar saklanib kolsa yurak glikozidlari beriladi.
boshka preparatlar.
 1 guruх. Angiotenzin II reseptorlari blokatorlari (losartan, valьsartan, irbersartan) – IAPF
berilgandan sunggina va samara bulmaganda berish mumkin.
 2 guruх. Kombinasiya nitrosorbid + gidralazin.
 Aspirin va NPVS. Bu vositalar IAPF va diuretik oluvchilarda buyrak funksiyasini
yomonlashtiradi.
 Kalьsiy antagonistlari, ayniksa kiska ta`sir kiluvchilar
 Antiaritmik preparatlar (1 i 3 sinf)
 Inotrop vositalar (dobutamin yoki milrinon) uzok vakt mumkin emas –ulim хavfini
oshiradi.
Diuretiklarga refrakter shishlarni davolash
 Dietani tugri tutish (tuzni 2-2, 5 g/sut ga kamaytirish)
 Tabletkalarni regulyar kabul kilish.
 Furosemid maksimal dozada yordam bermasa boshka siydik хaydovchi kushish mumkin.
 Bu kombinasiya хam samara bermasa –dopamin v\i yoki kombinasiya
dopamin+dobutamin Samara bulmasa – peritoneal dializ.
 Upka shishida birinchi yordam.
 Periferik jgutlar èfakatgina venani kisish kerak.
 Morfin – 2-4 mg v\i (makismum 10-15 mg) хansirash yukolguncha
 Furosemid 40-80 mg dan 120-200 mg gacha v\i.
Gospitalizasiyaga kadar хar 5 minutda til ostiga nitrogliserin

Nitroprussid natriya 0,2-0,5 mg/kg/min. Nitrogliserin (perlinganit,
izoket) 1-50
mg/kg/min

Oksigenoterapiya

Antifomsilan

YUrak glikozidlari

Meхanik ventilyasiya
1.Asosiyadabiyotlar:
1. Ichki kasalliklar, Sharapov U.F. T: Ibn Sino, 2003
2. Ichki kasalliklar, Bobojanov S. T: Yangi asr avlod, 2008
3. Ichki kasalliklar, Kamolov N.N., 1991
4. Vnutrennie bolezni, tom 1 Muxin N.A. M.: GEOTAR - Media,2009
5. Vnutrennie bolezni, tom 2 Muxin N.A. M.:GEOTAR - Media, 2009
6. Textbook of Internal Medicine Editor-in-Chief William N. Kelley 1997
2. Qo’shimcha adabiyotlar:
1. Umumiy amaliyot vrachlar uchun ma’ruzalar tuplami , Gadaev A.G., T., 2012
2. Obщaya vrachebnaya praktika, Pod red.F.G.Nazirova, A.G.Gadaeva. M.: GEOTAR-Media,
2009.
3. Spravochnik vracha obщey praktiki. Dj.Myorta. M.: Praktika, 1998.
4. Sbornik prakticheskix navыkov dlya vrachey obщey praktiki. Gadaev A., Axmedov X.S. T.,
2010.
5. Umumiy amaliyot vrachlar uchun amaliy kunikmalar tuplami Gadaev A.G., Axmedov X.S.,
2010. T.
6. Terapevticheskiy spravochnik Vashingtonskogo Pod red. M.Vudli M.: Praktika, 2000.
7. Umumiy amaliyot shifokori uchun kullanma F.G.Nazirov, A.G.Gadaev taxr. M.: GEOTARMedia, 2007.
8. Diagnostika bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N. 2005.
9. Lechenie bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N. 2005.
10. Differenstialnыy diagnoz vnutrennix bolezney. Vinogradov A.V. M.: Medistinskoe
informastionnoe agenstvo, 2009.
11. Vnutrennie bolezni: uchebnik.- v 2-x t. (1t) Pod red. Martыnova i dr. M.: GEOTAR - Media,
2005
12. Vnutrennie bolezni: uchebnik.- v 2-x t. (2 t.) Pod red. Martыnova i dr. M.: GEOTAR Media,
2005