TORTUV MOTORLARINING TAVSIFLARI VA KO’RSATKICHLARI Motorning nominal toki motor iste’mol qilayotgan elektr quvvatni uning validagi mexanik quvvatga o’zgartirishni tavsiflovchi ifodadan aniqlanadi. In=Umnηmn= Рmn103 (2.1) bu yerda In – motorning nominal toki, A; Umn – motorning nominal kuchlanishi, V; ηmn=0.945 – nominal rejimdagi motorning FIK; Рmn – motorning nominal quvvati, kVt. 𝐼𝑛 = Pmn∙ 103 𝑈𝑚𝑛 η𝑚𝑛 = 900∙103 1300.945 = 𝟕𝟑𝟐. 𝟔A Nominal rejimda yuk tashish elektrovozlarida cho’lg’am qarshiliklarida r m kuchlanishning pasayishi motor kuchlanishining 3% ni tashkil qiladi. Bu shartdan motor cho’lg’amlari qarshiligi aniqlanadi: 𝐼𝑛 𝑟𝑚 = 0,03𝑈𝑚𝑛 (2.2) 𝑟𝑚 = 0.03∙𝑈𝑚𝑛 𝐼𝑛 = 0.03∙1300 = 𝟎. 𝟎𝟑 Om 732.6 Hisoblashda tortuv mashinasini magnitlanish egri chizig’ini C vФ ni qo’zg’atish toki Iq ga bog’liqlik grafigidan foydalanish qulaylik tug’diradi. Konstruktiv doimiy Cv ning magnit oqim Ф ga ko’paytmasi solishtirma EYuK deb ataladi 𝐸 Cv Ф = 𝑉 bu yerda E – motor EYuK, V; V – poyezd harakatlanish tezligi, km/soat. Nominal rejimdagi solishtirma EYuK Cv Ф𝑛 qiymatini quyidagi tenglamadan aniqlaymiz 𝑈𝑚𝑛 = 𝐶𝑉 Ф𝑛 𝑉𝑛 + 𝐼𝑛 𝑟𝑚 (2.3) 𝐶𝑣 Ф𝑛 = 𝑈𝑚𝑛 −𝐼𝑛 𝑟𝑚 𝑉𝑛 = 100−732.6∙0.053 50 = 𝟐𝟓. 𝟐𝟐 Solishtirma EYuK ning qo’zg’atish toki bilan bog’liqligi tortuv motorining o’ziga xosligi bilan aniqlanadi. Kurs ishida ВЛ-80C elektrovozi tortuv motori НБ418К6 ning magnitlanish egri chizig’ini aniq ifodalab beruvchi analitik bog’lanishdan foydalanamiz. Cv Ф = 1,2𝐶𝑉 Ф𝑛 (1 − 𝑒 𝐼𝑞 𝐼𝑞𝑛 −1,8 ), (2.4) 𝐼𝑞 0.25 0.5 0.75 1 1.25 1.5 1.75 ⁄𝐼 𝑞𝑛 𝐼 = ⁄𝐼 𝑛 𝐶𝑉 Ф 0.435 0.712 0.889 1 1.07 1.12 1.15 𝐶𝑉 Ф𝑛 bu yerda 𝐼𝑞𝑛 – nominal rejim qo’zg’atish toki. Normal qo’zg’atishda motor toki bilan qo’zg’atish toki quyidagi tenglama orqali bog’langan varaq O`lch varaq № hujjat imzo sana 2 𝐼𝑞 = 𝛽𝑛𝑞 𝐼 𝐼𝑞 = 0.96 ∙ 183.15 = 𝟏𝟕𝟓. 𝟖𝟐A bu yerda 𝛽𝑛𝑞 = 0,96 – qo’zg’atishni susaytirish koeffitsiyenti. (2.4) ifodadan Cv Ф 𝐶𝑉 Ф𝑛 = 1,2 (1 − 𝑒 (2.5) tenglamadan hisoblangan 𝐼𝑞 𝐼𝑞𝑛 dan 𝐼𝑞 𝐼𝑞𝑛 −1,8 Cv Ф 𝐶𝑉 Ф𝑛 ), (2.5) bog’liqlik nuqtalari 2.1-jadvalda keltirilgan 2.1-jadval 𝐼𝑞 0.25 0.5 0.75 1 1.25 1.5 1.75 ⁄𝐼 𝑞𝑛 𝐼 = ⁄𝐼 𝑛 𝐶𝑉 Ф 0.435 0.712 0.889 1 1.07 1.12 1.15 𝐶𝑉 Ф𝑛 183.15 366.3 549.45 732.6 915.75 1098.9 1282.05 𝐼 𝐼𝑞 175.82 351.65 527.47 703.3 879.12 1054.94 1230.77 Cv Ф 10.97 17.95 22.42 25.22 26.98 28.24 29 𝐹𝑚 6.5 21.3 39.9 59.86 80.05 100.54 120.46 Motorning tortuv kuchi motor tokining magnit oqimga ko’paytmasiga bog’liq 𝐹𝑚 = 3,6𝐶𝑉 Ф𝐼𝜂𝐹 10−3 𝐹𝑚 = 3,6 ∙ 10.97 ∙ 183.150.9 ∙ 10−3 = 𝟔. 𝟓 kN bu yerda 𝐹𝑚 – motor tortuv kuchi, kN; 𝜂𝐹 = 0,9 – tortuv motorlarida mexanik va magnit isroflar, hamda uzatishlardagi isroflar keltirib chiqargan tortuv kuchining isroflarini hisobga oluvchi koeffitsiyent. Kurs ishida tezlikka bog’lik isroflar hisobga olinmaydi 𝜂𝐹 qiymati esa o’zgarmas deb qabul qilinadi. Yuk elektrovozi motorining tortuv kuchi g’ildirakning rels bilan ilashish kuchi bilan cheklanadi 𝐹𝑖𝑙 = 𝜓𝑃𝑖𝑙 = 0.26 ∙ 240 = 𝟔𝟐. 𝟒 kN bu yerda 𝑃𝑖𝑙𝑎𝑠ℎ - o’q yuklamasi, kN. Ilashish koeffitsiyenti 𝜓 poyezd harakat tezligiga bog’liq. O’zgaruvchan tok elektrovozlari uchun 𝜓 = 0,28 + 𝜓 = 0,28 + 4 50+6𝑉 4 50+6∙50 − 0,0006𝑉 (2.8) − 0,0006 ∙ 50 = 𝟎. 𝟐𝟔 varaq varaq O`lch varaq O`lch varaq № hujjat № hujjat imzo sana imzo sana 3 4 bu yerda V – harakat tezligi, km/soat. Maksimal tortuv kuchiga tezlik nolga teng bo’lganda erishish mumkin 𝐹𝑚𝑚𝑎𝑥 = 0.36𝑃𝑖𝑙 (2.9) 𝐹𝑚𝑚𝑎𝑥 = 0.36𝑃𝑖𝑙 = 0.36 ∗ 240 = 𝟖𝟔. 𝟒 kN Keyingi hisob-kitoblar uchun birinchi pozisiyada joyidan qo’zg’alishdagi ruxsat etilgan tortuv kuchi 𝐹𝑚1 ni topish kerak. Bunday tortuv kuchida elektrovozning tekis maydonda 0,4 m/sek2 tezlanishga erishishi lozim. Cheklashlar manevrlarni bajarishda, ayniqsa elektrovozni qisqa masofaga yurgizish kerak bo’lganda zarur. 𝐹𝑚1 qiymati Me massaga ega elektrovozning harakat tenglamasidan aniqlanadi 𝐹𝑒 − 𝑊0 = 𝑀𝑒 (1 + 𝛾) 𝑑𝑣 (2.10) 𝑑𝑡 bu yerda 𝐹𝑒 = 𝑁𝐹𝑚 – elektrovoz tortuv kuchi; N – elektrovoz motorlari soni; W0 – elektrovoz harakatiga asosiy qarshiliklar; 𝛾 = 0,25 – aylanuvchan qismlar inersiya koeffitsiyenti. (2.10) ifodani o’zgartirish orqali 𝐹𝑚1 = 𝑃𝑖𝑙𝑎𝑠ℎ [(1 + 𝛾)102 𝑑𝑣 𝑑𝑡 + 𝑤′0 ] (2.11) bu yerda 𝑤′0 = 2 − elektrovoz harakatiga asosiy solishtirma qarshiligi, N/kN. 𝐹𝑚1 = 240[(1 + 0.25)102 ∙ 0.4 + 2] = 𝟏𝟐. 𝟕𝟐𝑘𝑁 TORTUV TRANSFORMATORI CHO’LGAMLARI O’RAMLAR SONINI HISOBLASH Tortuv transformatori cho’lg’amining o’ramlar sonini shunday hisoblaymizki, 33pozisiyada (rostlanmaydigan va rostlanadigan cho’lg’amlarning mos ulanishi) motorlardagi kuchlanish motorlaring nominal tokida 𝐼𝑛 berilgan nominal 𝑈𝑚𝑛 qiymatga teng bo’lsin. Motorning kuchlanishi elektrovoz o’zgartirgich uskunasidagi isroflar tokiga bog’liqligi sababli motor tokiga bog’liq bo’ladi. O’zgartirgich uskuna tarkibiga tortuv transformatori, o’zgaruvchan tok rostlash qurilmalari – asosiy kontroller va o’tish reaktorlari, to’g’rilagich uskunalar, silliqlovchi reaktorlar. Salt yurishda to’g’rilangan kuchlanishning o’rtacha qiymati to’g’rilagich uskunalarga beriluvchi o’zgaruvchan kuchlanishning ta’sir etuvchi qiymati bilan quyidagi ifoda orqali bog’langan 𝑈𝑚𝑜 = 1 2𝜋 𝜋 2𝜋 [∫0 𝑈210 (𝜔𝑡)𝑑(𝜔𝑡) + ∫𝜋 𝑈220 (𝜔𝑡)𝑑(𝜔𝑡)] = 0,9𝑈210+0,9𝑈220 2 (3.1) varaq O`lch varaq № hujjat imzo sana 4 Bu yerda kuchlanishning shartli belgilanishiga o’zgartirgich uskuna yuklama toki nolga teng bo’lgandagi salt yurish rejimini bildiruvchi “0” indeksi qo’shilgan. 33-pozisiya uchun U210 = U220 ni U20n deb belgilab olsak quyidagi ifodani hosil qilamiz 𝑈𝑚𝑛 = 0,9𝑈20𝑛 − ∆𝑈𝑂′𝑈 bu yerda ∆𝑈𝑂′𝑈 – 33-pozisiyada o’zgartirgich uskunadagi kuchlanish isrofi Kuchlanish isrofining asosiy tashkil etuvchisi ventillarning kommutatsiyasi bilan tushuntiriladi, chunki bu davrda to’g’rilangan kuchlanish nolga teng bo’ladi. Kommutatsiya burchagi transformatorning reaktiv qarshiligi x T va to’g’rilagich ko’prigi yuklama tokiga bog’liq. Bundan tashqari, to’g’rilangan kuchlanishni yuklama ostida pasayishi transformator aktiv qarshiligida rT va silliqlovchi reaktor aktiv qarshiligida rs.r., shuningdek to’g’rilagich ko’prik diodlarida kuchlanish pasayishi deyiladi. Diodlarda kuchlanish pasayishi U20n ga nisbatan juda kichik, shu sababdan hisob-kitob qilishda uni hisobga olmasa ham bo’ladi. Kuchlanish isroflarining yig’indisi to’g’rilangan tokga to’g’ri proporsional. Hisob-kitobda ularni hisobiy sxemada to’g’rilangan tok zanjiriga ulangan ekvivalent qarshilikda Re kuchlanish pasayishi sifatida ko’rsatish qulay (5, a-rasm). ∆𝑈𝑂′𝑈 = 𝐼𝑛 𝑁𝑚 𝑅𝑒𝑛 (3.3) bu yerda 𝑁𝑚 = 2 – bir to’g’rilagich uskunadan ta’minlanadigan motorlar soni; 𝑅𝑒𝑛 – 33-pozisiyadagi ekvivalent qarshilik. Nominal rejim uchun (3.2) va (3.3) ifodalardan 𝑈𝑚𝑛 = 0,9𝑈20𝑛 − 𝐼𝑛 𝑁𝑚 𝑅𝑒𝑛 (3.4) 𝑁𝑚 𝑅𝑒𝑛 ko’paytmani o’zgartirgich uskunaning bir motorga keltirilgan ekvivalent qarshiligi deb ataladi. 𝑅𝑒𝑘 = 𝑁𝑚 𝑅𝑒 (3.5) 𝑅𝑒𝑘 ni hisobga olib, sxemani 5, b-rasmdagi ko’rinishga keltiramiz. (3.4) ifodani ham o’zgartiramiz (3.6) 𝑈𝑚𝑛 = 0,9𝑈20𝑛 − 𝐼𝑛 𝑅𝑒𝑘𝑛 𝑈𝑚𝑛 = 0,9 ∙ 1525.481 − 732.6 ∙ 0.10143 = 1298.625𝑉 (3.6) ifodadan berilgan hisobiy shart – 33-pozisiyada motrning nominal tokida motorning kuchlanishi nominal bo’ishi ta’minlanadigan salt yurish rejimining o’zgaruvchan kuchlanishini aniqlash mumkin. 𝑈20𝑛 = 1,11(𝑈𝑚𝑛 + 𝐼𝑛 𝑅𝑒𝑘𝑛 ) (3.7) varaq O`lch varaq № hujjat imzo sana 4 𝑈20𝑛 = 1,11(1300 + 732.6 ∙ 0.10143) = 𝟏𝟓𝟐𝟓. 𝟒𝟖𝟏 V Keltirilgan ekvivalent qarshilikning o’zgartirgich uskunaga bog’liqligi 𝑅𝑒𝑘 = 𝑁𝑚 (0,7𝑥𝑇 + 0,7𝑟𝑇 + 1,04𝑟𝑠𝑟 ) (3.8) 𝑥𝑇 va 𝑟𝑇 qiymati ikkilamchi cho’lg’amning o’ramlar soniga bog’liq, demak ular pozisiyadan pozisiyaga qarab o’zgarib boradi. 33-pozisiya uchun ushbu ko’rsatkichlarni 𝑥𝑇𝑛 va 𝑟𝑇𝑛 deb belgilab quyidagini hosil qilamiz: 𝑅𝑒𝑘𝑛 = 𝑁𝑚 (0,7𝑥𝑇𝑛 + 0,7𝑟𝑇𝑛 + 1,04𝑟𝑠𝑟 ) (3.9) 𝑅𝑒𝑘𝑛 = 2(0,7 ∙ 0,0554 + 0,7 ∙ 0,00665 + 1,04 ∙ 0,007) = 0,1014Om Transformatorning nominal reaktiv qarshiligi 𝑥𝑇𝑛 = 1,25𝑈% 𝑈𝑚𝑛 100𝑁𝑚 𝐼𝑛 (3.10) 𝑥𝑇𝑛 = 1,25∙10∙1300 100∙4∙732.6 = 0,0554 Om bu yerda 𝑈% = 10 – qisqa tutashuv tajribasidan aniqlanadigan foizda berilgan transformatordagi reaktiv kuchlanish isroflari, 𝑁𝑚 bitta transformatordan ta’minlanadigan TEMlar soni. (3.10) ifodada 1,25 koeffitsiyent yordamida motor nominal kuchlanishi bilan 33-pozisiyadagi salt yurish o’zgaruvchan kuchlanishi orasidagi munosabatni hisobga olinadi. Shu yerda 𝑥𝑇𝑛 va 𝑟𝑇𝑛 orasidagi munosabat ham keltirilg 𝑥𝑇𝑛 = (7,7 ÷ 8,9)𝑟𝑇𝑛 . Hisoblash uchun o’rtacha qiymatni olamiz 𝑟𝑇𝑛 = 0,12𝑥𝑇𝑛 (3.11) 𝑟𝑇𝑛 = 0,12 ∙ 0.0554 = 𝟎, 𝟎𝟎𝟔𝟔𝟓 Om Silliqlovchi reaktor aktiv qarshiligini ВЛ-80C elektrovozi reaktori qarshiligiga mos keluvchi qiymat 0,007 Omga teng qilib qabul qilamiz. 33-pozisiyada ikkilamchi cho’lg’am o’ramlar soni 𝑊2 rostlanadigan 𝑊𝑟 va rostlanmaydigan 𝑊𝑛𝑟 cho’lg’amlar o’ramlar sonini yig’indisiga teng bo’ladi, bu yerda 𝑊𝑛𝑟 > 𝑊𝑟 . Birinchi pozisiyada motordagi kuchlanish 𝑊𝑛𝑟 va 𝑊𝑟 orasidagi farqga bog’liq bo’ladi. Ushbu farqni 𝑊21 deb belgilaymiz. “21” indeksning ma’nosi – birinchi pozisiyadagi ikkilamchi cho’lg’am o’ramlar soni 𝑊21 = 𝑊𝑛𝑟 −𝑊𝑟 (3.12) Salt yurish rejimidagi transformator cho’lg’amidagi kuchlanish va ushbu cho’lg’amdagi o’ramlar orasidagi munosabatni 𝐸0 deb belgilaymiz. 𝐸0 qiymati transformatorning quvvatiga bog’liq. Yuk elektrovozlari tortuv transformatorlari uchun 𝐸0 = 18 ÷ 22 V/o’ram. Hisoblashda o’rtacha qiymat 𝐸0 = 20 V/o’ram ni varaq O`lch varaq № hujjat imzo sana 4 qabul qilamiz. Salt yurishda birinchi pozisiyadagi o’zgaruvchan kuchlanish quyidagi ifoda orqali aniqlanadi 𝑈201 = 𝐸0 𝑊21 (3.13) 𝑈201 = 20 ∙ 3 = 𝟔𝟎 motor kuchlanishi esa 𝑈𝑚1 = 0,9𝑈201 − 𝐼𝑅𝑒𝑘1 − ∆𝑈𝑇𝑈 (3.14) 𝑈𝑚1 = 0,9 ∙ 60 − 235 ∙ 0,131 − 10 = 𝟏𝟑, 𝟐𝟏𝟓𝑉 bu yerda 𝑅𝑒𝑘1 – birinchi pozisiyadagi o’zgartirgich uskunadagi keltirilgan ekvivalent qarshilik; ∆𝑈𝑇𝑈 – to’g’rilagich uskuna diodlaridagi kuchlanish pasayishi. Birinchi pozisiyada ∆𝑈𝑇𝑈 𝑈𝑚 ga nisbatan sezilarli bo’lganligi sababli uni e’tiborga olmaslik mumkin emas. Birinchi pozisiyadagi joyidan qo’zg’alish tokiga teng motor tokida ∆𝑈𝑇𝑈 taxminan 10 V ga teng bo’ladi. Birinchi pozisiyada tezlik nolga teng bo’lganda motorning toki 2-bo’limda aniqlangan 𝐼𝑗.𝑞.1 ga teng bo’lishi zarur. V=0 da 𝑈𝑚 = 𝐼𝑟𝑚 bo’lishini hisobga olib (3.13) va (3.14) ifodalardan 𝑊21 = 𝑊21 = 𝐼𝑗.𝑞.1 (𝑅𝑒𝑘1 +𝑟𝑚 )+∆𝑈𝑇𝑈 0,9𝐸0 (3.15) 235(0,131 + 0,053) + 10 = 𝟐, 𝟗𝟓𝟕 ≈ 𝟑 0,9 ∙ 20 hosil qilamiz. 𝑊21 ni hisoblashda 𝑅𝑒𝑘1 = 1,3𝑅𝑒𝑘𝑛 ni qabul qilamiz. 𝑅𝑒𝑘 ning ortishi cho’lg’amlarning qarama-qarshi ulanishida oqimlarning sochilishi ortishi va motor toki oqib o’tish zanjirida o’tish reaktorining yarim cho’lg’ami mavjudligiga bog’liq. 𝑅𝑒𝑘1 = 1,3𝑅𝑒𝑘𝑛 = 1,3 ∗ 0,10143 = 𝟎. 𝟏𝟑𝟏 (3.15) tenglama natijasi eng yaqin butun songacha yaxlitlanadi. Rostlanadigan cho’lg’am to’rtta seksiyadan tashkil topib, ularning o’ramlar soni tengdir 𝑊𝑠 . 33-pozisiyadagi cho’lg’am o’ramlar sonining yig’indisi 𝑊2 = 𝑊𝑛𝑟 + 𝑊𝑟 = 𝑊21ℎ + 2𝑊ℎ = 𝑊21ℎ + 8𝑊𝑠 = 3 + 8 ∗ 9 = 𝟕𝟓 (3.16) 𝑏𝑢 𝑦𝑒𝑟𝑑𝑎 𝑊21ℎ − (3.15) 𝑓𝑜𝑟𝑚𝑢𝑙𝑎𝑑𝑎𝑛 ℎ𝑖𝑠𝑜𝑏𝑙𝑎𝑛𝑔𝑎𝑛 𝑛𝑎𝑡𝑖𝑗𝑎𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑦𝑎𝑥𝑙𝑖𝑡𝑙𝑎𝑛𝑔𝑎𝑛 𝑞𝑖𝑦𝑚𝑎𝑡𝑖 (ℎ𝑖𝑠𝑜𝑏𝑖𝑦). 𝑆ℎ𝑢 𝑏𝑖𝑙𝑎𝑛 𝑏𝑖𝑟𝑔𝑎 𝑊2 = 𝑊2 = 1525.481 20 𝑈20𝑛 𝐸0 (3.17) = 𝟕𝟔. 𝟐 varaq O`lch varaq № hujjat imzo sana 4 (3.16) 𝑣𝑎 (3.17) 𝑖𝑓𝑜𝑑𝑎𝑙𝑎𝑟𝑑𝑎𝑛 𝑊𝑠 = 0,125 ( 𝑊𝑠 = 0,125 ( 𝑈20𝑛 − 𝑊21ℎ ) 𝐸0 (3.18) 1525.481 − 3) = 𝟗. 𝟏𝟓𝟗 20 (3.18) formuladan hisoblangan natija eng yaqin butun songacha yaxlitlanadi va 𝑊𝑠ℎ deb belgilanadi. 33-pozisiyadagi ikkilamchi cho’lg’amlarning hisobiy (𝑊21 yaxlitlangan qiymatlarini hisobga olgan holda) o’ramlar soni 𝑊2ℎ = 𝑊21ℎ + 8𝑊𝑠ℎ va 𝑊𝑠 (3.19) 𝑊2ℎ = 3 + 8 ∙ 9 = 𝟕𝟓 Cho’lg’amning bir o’ramiga to’g’ri keluvchi EYuKning hisobiy qiymati 𝐸0ℎ = 𝐸0ℎ = 𝑈20𝑛 𝑊2ℎ (3.20) 1525.481 = 𝟐𝟎, 𝟑 75 𝐸0ℎ qiymati va kontakt tarmog’i kuchlanishi 𝑈𝐾𝑇 = 25000 𝑉 bo’yicha transformator birlamchi cho’lg’ami o’ramlar soni 𝑊1 va 33-pozisiyadagi transformasiya koeffitsiyenti 𝑘 𝑇𝑛 aniqlanadi. 𝑊1 = 𝑈𝐾𝑇 25000 𝐸0ℎ = 20,3 = 1231,52 ≈ 𝟏𝟐𝟑𝟐 Konstruktiv hisob uchun transformatorning nominal rejimdagi birlamchi va ikkilamchi cho’lg’ami 𝐼1𝑛 va 𝐼2𝑛 toklarini bilish lozim. Hisob-kitobni soddalashtirish uchun transformator ikkilamchi cho’lg’ami toklarini shakli to’g’ri burchakli deb qabul qilinadi, bunda o’zgaruvchan tokni ta’sir etuvchi qiymati to’g’rilangan tokga teng bo’ladi. Birlamchi cho’lg’am nominal tokini hisoblashda, ikkilamchi cho’lg’amdan ta’minlanayotgan motorlarning umumiy sonini e’tiborga olish zarur va olingan natijani yordamchi zanjirlar iste’moli va transformator magnitlanish tokini hisobga olish uchun 10% ga oshirish lozim. 𝑘= 𝑊1 1232 = = 𝟏𝟔. 𝟒𝟐 𝑊2 75 𝐼2𝑛 = 𝑁 ∙ 𝐼𝑛 ∙ 1.1 = 4 ∙ 732.6 ∙ 1.1 = 𝟑𝟐𝟐𝟑. 𝟒𝟒A 𝐼 3223.44 𝑘 16.42 𝐼1𝑛 = 2𝑛 = = 𝟏𝟗𝟔. 𝟑𝟏𝟏A varaq O`lch varaq № hujjat imzo sana 4 O’tish reaktori induktivligi 𝐿𝑂′𝑅 shunday hisoblanadiki, avtotransformator rejimida ishlashida reaktorning magnitlanish toki 𝐼𝜇 nominal tog’rilangan tokning 20% ni tashkil etsin. Hisoblash formulasini reaktor cho’lg’amlari aktiv qarshiligi va yuklama ostida seksiya kuchlanishini pasayishini hisobga olmagan holda quyidagi shartdan olsa bo’ladi 𝑥𝐿𝑂′𝑅 𝐼𝜇 = 𝑈𝑠0 bu yerda 𝑥𝐿𝑂′𝑅 = 𝜔𝐿𝑂′𝑅 – reaktorning induktiv qarshiligi; 𝑈𝑠0 – salt yurishda seksiya kuchlanishi. 𝑥𝐿𝑂′𝑅 = 𝑈𝑠𝑜 𝐼µ ∙2𝜋𝑓 = 762.74 820.84 ∙2∙3.14∙50 4 4 𝜋 𝜋 = 𝟎. 𝟎𝟎𝟐𝟗𝟓Om 𝐼𝑡 = 𝐼2𝑛 = ∙ 3223.44 = 𝟒𝟏𝟎𝟒. 𝟐𝟏𝟏 A 𝐼µ = 𝐼𝑡 ∙ 0.2 = 4104.211 ∙ 0.2 = 𝟖𝟐𝟎. 𝟖𝟒 A 𝑈𝑠𝑜 = 𝑈20 2 = 1525.481 2 = 𝟕𝟔𝟐. 𝟕𝟒 V TO’G’RILAGICH USKUNA HISOBI 1-rasmda shartli ravishda bitta diod ko’rinishida ko’rsatilgan to’g’rilagich uskuna ko’prigi yelkalari bir nechta ketma-ket ulangan diodlarni o’z ichiga olgan bir nechta parallel shaxobchadan iborat. Misol sifatida ko’prik sxema 6-rasmda keltirilgan. Ketma-ket ulangan diodlar soni shunday hisoblanadiki, bitta diod teshilganda (ishdan chiqqanda) qolgan diodlarning har biri uchun eng katta teskari kuchlanish ruxsat etilgan maksimal qiymatdan oshmasligi lozim bo’ladi. Ko’prik yelkasidagi eng katta teskari kuchlanish kontakt tarmog’ining eng katta kuchlanishida 33pozisiyadagi o’zgaruvchan kuchlanishning amplitudaviy qiymatiga teng. 𝑈2𝑚 = 1,16√2 𝑈20𝑛 (4.1) bu yerda 1,16 – kontakt tarmog’idagi nominal kuchlanish 25 kV ni 16 % ga ortish mumkinligini hisobga oluvchi koeffitsiyent; √2 – o’zgaruvchan kuchlanish amplitudaviy va ta’sir etuvchi qiymatni bog’lovchi koeffitsiyent 𝑈2𝑚 = 1,16√2 ∙ 1525.481 = 𝟐𝟓𝟎𝟐. 𝟓𝟑 V Diodga teskari yo’nalishda davriy ravishda berish mumkin bo’lgan ruxsat etilgan maksimal kuchlanish, takrorlanuvchi kuchlanish 𝑈𝑡𝑎𝑘 deyiladi. 𝑈𝑡𝑎𝑘 voltlardagi qiymati diod klassini yuzga ko’paytirilganiga teng. Har bir parallel shaxobchadagi ketma-ket ulangan diodlar soni 𝑛𝑘−𝑘 = 𝑛𝑘−𝑘 = 𝑈2𝑚 𝑈𝑡𝑎𝑘 +1 2502.53 700 (4.2) + 1 = 𝟒. 𝟓𝟕 Olingan natija eng yaqin butun songacha yaxlitlanadi. 𝑛𝑘−𝑘 =5 Ko’prik yelkasidagi parallel shaxobchalar soni shunday hisoblanadiki, ko’prik yuklamasining eng katta ishchi tokida har bir dioddagi tokning o’rtacha qiymati ruxsat etilgan maksimal qiymatdan oshmasligi lozim bo’ladi. Har bir diod turi uchun ruxsat etilgan maksimal o’rtacha tok me’yorlanadi va u chegaraviy tok 𝐼𝑐ℎ deb ataladi. 𝐼𝑐ℎ qiymati diodni sovutish usuli va dioddan tokning o’zgarish qonuniyatiga bog’liq. Kurs ishida hisoblash uchun didoning shartli belgilanishida oxirgi raqamlar guruhi bilan belgilangan 𝐼𝑐ℎ qiymatidan foydalaniladi. Masalan, ДЛ171-320 diodining chegaraviy toki 320 A ga teng. Ko’prik sxemada ta’minot kuchlanishining bitta yarim davr mobaynida yelka orqali ko’prik yuklamasi toki 𝐼𝑦𝑢𝑘 ga teng tok oqib o’tadi, keyingi yarim davrda esa yelka toki nolga teng. Bundan yelka tokining o’rtacha qiymati 𝐼𝑜′𝑟𝑡 0,5𝐼𝑦𝑢𝑘 ga tengligi kelib chiqadi. Elektrovoz har bir to’g’rilagich uskunasining yuklamasini ikkita motor tashkil etadi, ya’ni 𝐼𝑦𝑢𝑘 = 2𝐼, 𝐼𝑜′𝑟𝑡 = 0,5𝐼𝑦𝑢𝑘 = 𝐼. Ish rejimida motorning toki 2-bo’limda aniqlangan 𝐼𝑚𝑎𝑥 qiymatdan ortishi mumkin emas. Buni hisobga olib ko’prik yelkasidagi parallel shahobchalar soni quyidagi ifodadan topiladi: 𝑛𝑝 = 𝑛𝑝320 = 𝐼𝑚𝑎𝑥 𝐼𝑐ℎ 𝑘𝑛.𝑡. 𝑘𝑠𝑜𝑣 (4.3) 970 = 𝟑. 𝟗𝟔 320 ∙ 0.85 ∙ 0.9 𝑛𝑝200 = 970 200∙0.85∙0.9 = 𝟔, 𝟑𝟑𝟗 bu yerda 𝑘𝑛.𝑡. = 0,85 – diodlar volt-amper tavsifidagi sochilish bilan bog’liq bo’lgan parallel shahobchalar o’rtasida tokning notekis taqsimlanishini hisobga oluvchi koeffitsiyent; 𝑘𝑠𝑜𝑣 = 0,9 – sovutuvchi havoning to’g’rilagich uskunadan o’tishida qizishidan chegaraviy tokni pasayishini hisobga oluvchi koeffitsiyent. varaq varaq varaq O`lch O`lch varaq № №hujjat hujjat sana imzo imzo sana 44 (4.3) formula natijalari eng yaqin butun songacha yaxlitlanadi. 𝑛𝑝200 = 𝟔 𝑛𝑝320 = 𝟒 Diodlarning turi va klassi to’g’rilagich uskunaning eng arzon narxidan tanlanadi. Kurs ishida diodlar uchun solishtirish iqtisodiy hisobini amalga oshirish lozim. Hisob uchun kerak bo’ladigan ma’lumotlar 4.1-jadvalda keltirilgan. 4.1-jadval Diod narxi, sh.b. (shartli birlik) ДЛ161-200 ДЛ171-320 7 93 121 8 101 135 9 109 149 10 117 163 Hisob-kitob natijalarini jadvalga kiriting. Jadvalda sakkizta variant uchun diodni turi, klassi, 𝑛𝑘−𝑘 , 𝑛𝑝 , bitta to’g’rilagich uskunadagi diodlar soni, to’g’rilagich uskunadagi diodlar to’plamining narxini ko’rsating. Diod klassi Diodlar tanlangandan so’ng, qabul qilingan farazlar hatoligini aniqlasa bo’ladi. Faraz bo’yicha, dioddagi to’g’ri kuchlanish 𝑈0𝑡 nolga teng. To’g’rilagich uskuna yuklama toki ko’prikning ikkita yelkasidan o’tishini hisobga olsak, motordagi haqiqiy kuchlanish hisobiydan 2𝑛𝑘−𝑘 𝑈0𝑡 qiymatga farqlanadi. Foizda nisbiy xatolik quyidagi formuladan aniqlanadi 𝛿= 𝛿= 2𝑛𝑘−𝑘 𝑈0𝑡 𝑈𝑚 2∗5∗1 1300 100 (4.4) ∗ 100 = 𝟎. 𝟕𝟔% 𝑈0𝑡 qiymati diodlarning texnik shartlarida ko’rsatiladi. Kurs ishida hisoblash uchun 𝑈0𝑡 = 1V ni qabul qilamiz. Hatolik 1÷2% dan oshmasa normal chegarada bo’ladi. Agar hatolik oshib ketsa 𝑈𝑚 ni hisoblashda hisobga olinishi zarur. O’ZGARTIRGICH USKUNA TASHQI TAVSIFLARI Aytib o’tilganidek, tog’rilangan kuchlanishning o’rtacha qiymati va unga teng motorning kuchlanishi o’zgartirgich uskunadagi isroflar o’zgarishi hisobiga motor toki ortishi bilan kamayadi. 𝑈𝑚 = 𝑈𝑚0 − 𝐼𝑅𝑒𝑘 (5.1) bu yerda 𝑈𝑚0 – salt yurish rejimi to’g’rilangan kuchlanishi; 𝑅𝑒𝑘 – o’zgartirgich uskunaning keltirilgan ekvivalent qarshiligi. (5.1) ifoda o’zgartirgich uskunaning tashqi tavsifi deyiladi. varaq O`lch varaq № hujjat imzo sana 4 𝑈𝑚0 va 𝑅𝑒𝑘 qiymatlari pozisiyadan pozisiyaga o’tganda o’zgarib boradi. Birinchi pozisiyada 𝑈𝑚0 qiymati rostlanmaydigan va rostlanadigan cho’lg’amlar o’ramlar soni farqiga bog’liq. 𝑈𝑚01 = 0,9𝐸0ℎ 𝑊21ℎ = 0.9 ∙ 20,3 ∙ 3 = 54.81 V (5.2) Pozisiyadan pozisiyaga o’tishda (3.1) formula tarkibiga kiruvchi U210 yoki U220 kuchlanish qiymatlari seksiya kuchlanishi yarmiga 0,5𝑈𝑠 o’zgaradi. Salt yurish rejimida seksiya kuchlanishi 𝑈𝑠0 = 𝐸0ℎ 𝑊𝑠ℎ = 20,3 ∙ 9 = 𝟏𝟖𝟐. 𝟕 V (5.3) (1.1) va (5.3) formulalardan salt yurish rejimi to’g’rilangan kuchlanishi i pozisiyadan i+1 pozisiyaga o’tishda bir xil qiymatga o’zgarishini hosil qilamiz 𝐸 𝑊 0.9∙20.3∗9 ∆𝑈𝑚0 = 𝑈𝑚0(𝑖+1) − 𝑈𝑚0𝑖 = 0,9 0ℎ 𝑠ℎ = = 𝟒𝟏. 𝟏𝟎𝟕 V (5.4) 4 4 Ixtiyoriy i-pozisiyadagi salt yurish rejimining to’g’rilangan kuchlanishi 𝑈𝑚0𝑖 = 𝑈𝑚01 + (𝑖 − 1)∆𝑈𝑚0 (5.5) i-pozisiyada motordagi kuchlanish 𝑈𝑚𝑖 = 𝑈𝑚0𝑖 − 𝐼𝑅𝑒𝑘𝑖 (5.6) bu yerda 𝑅𝑒𝑘𝑖 – i-pozisiyada o’zgartirgich uskunaning keltirilgan ekvivalent qarshiligi. Kurs ishida 𝑅𝑒𝑘𝑖 qiymati quyidagi empirik formuladan aniqlanadi 𝑅𝑒𝑘𝑖 = 𝑅𝑒𝑘𝑛 [2,3(𝐶𝑟𝑖 − 0,6)2 + 0,11𝐶𝑟𝑖 + 0,522 ] (5.7) bu yerda 𝑅𝑒𝑘𝑛 – 33-pozisiya uchun avval hisoblangan 𝑅𝑒𝑘 qiymati; 𝐶𝑟𝑖 – ipozisiyadagi kuchlanish rostlash koeffitsiyenti. 𝐶𝑟𝑖 = 𝑈𝑚0𝑖 (5.8) 𝑈𝑚0𝑛 𝑈𝑚𝑖 (𝐼) bog’liqlik grafigi to’g’ri chiziqni tashkil qiladi. Ushbu xarakteristikani tok va kuchlanishni ishchi oralig’ida joylashgan ikkita hisobiy nuqta asosida quriladi. Birinchi nuqta sifatida 𝐼 = 0 da 𝑈𝑚 nuqta, ya’ni 𝑈𝑚0𝑖 qiymati. 1-6 boshlang’ich pozisiyalarda ikkinchi nuqta 𝑈𝑚𝑖 = 0 shartni qanoatlantiradigan 𝐼ℎ𝑖 hisobiy tok (5.6) ifodadan aniqlanadi va u absissa o’qida olinadi 𝐼ℎ𝑖 = 𝑈𝑚0𝑖 (5.9) 𝑅𝑒𝑘𝑖 Qolgan pozisiyalar uchun hisobiy tok sifatida 𝐼ℎ = 1,75𝐼𝑛 olish zarur. Hisoblash natijalarini pozisiya nomerini, 𝑈𝑚0𝑖 , 𝐶𝑟𝑖 , 𝑅𝑒𝑘𝑖 , 𝐼ℎ𝑖 , 𝐼ℎ𝑖 da 𝑈𝑚𝑖 ko’rsatgan holatda jadvalga kiriting pozitsiya 1 2 3 𝑈𝑚𝑜𝑖 𝐼𝑚𝑖 da 𝑈𝑚𝑖 qiymatlari 𝐶𝑟𝑖 𝑅𝑒𝑘𝑖 𝐼ℎ𝑖 54,81 0,04220618 0,126001494 434,9948417 95,917 0,073860429 0,118350268 810,4502116 0 137,024 0,105514679 0,11116655 1232,600997 0 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 178,131 0,137168929 0,104450338 1705,413338 0 219,238 0,168823178 0,098201634 2232,529042 0 260,345 0,200477428 0,092420437 2816,963525 0 301,452 0,232131678 0,087106747 1282.05 0 342,559 0,263785927 0,082260565 1282,05 237,637597 383,666 0,295440177 0,077881889 1282,05 282,2949104 424,773 0,327094427 0,073970721 1282,05 326,609728 465,88 0,358748676 0,07052706 1282,05 370,5820499 506,987 0,390402926 0,067550906 1282,05 414,2118759 548,094 0,422057176 0,065042259 1282,05 457,4992062 589,201 0,453711426 0,06300112 1282,05 500,4440407 630,308 0,485365675 0,061427488 1282,05 543,0463795 671,415 0,517019925 0,060321363 1282,05 585,3062224 712,522 0,548674175 0,059682745 1282,05 627,2235696 753,629 0,580328424 0,059511634 1282,05 668,798421 794,736 0,611982674 0,059808031 1282,05 710,0307767 835,843 0,643636924 0,060571935 1282,05 750,9206365 876,95 0,675291173 0,061803346 1282,05 791,4680006 918,057 0,706945423 0,063502264 1282,05 831,6728689 959,164 0,738599673 0,065668689 1282,05 871,5352414 1000,271 0,770253922 0,068302622 1282,05 911,0551182 1041,378 0,801908172 0,071404062 1282,05 950,2324992 1082,485 0,833562422 0,074973009 1282,05 989,0673844 1123,592 0,865216671 0,079009463 1282,05 1027,559774 1164,699 0,896870921 0,083513424 1282,05 1065,709667 1205,806 0,928525171 0,088484893 1282,05 1103,517065 1246,913 0,960179421 0,093923869 1282,05 1140,981967 1288,02 0,99183367 0,099830352 1282,05 1178,104374 1329,127 1,02348792 0,106204342 1282,05 1214,884284 1370,234 1,05514217 0,113045839 1282,05 1251,321699 ELEKTROVOZ MOTORLARI TORTUV TAVSIFLARI Motordagi kuchlanish motor EYuK si 𝐸 = 𝐶𝑉 Ф𝑉 va motor cho’lg’amlari qarshiliklarida kuchlanish pasayishi yig’indisiga teng 𝑈𝑚𝑖 = 𝐶𝑉 Ф𝑉 + 𝐼𝑟𝑚 (6.1) varaq O`lch varaq № hujjat imzo sana 16 (5.6) va (6.1) ifodalardan i-pozisiya uchun motorning tezlik tavsifi tenglamasini hosil qilamiz 𝑉= 𝑈𝑚0𝑖 −𝐼(𝑟𝑚 +𝑅𝑒𝑘𝑖) (6.2) 𝐶𝑉 Ф Tezlik tavsiflari oilasini qurish uchun bir nechta tok 𝐼 qiymatini berish orqali mos ravishda tezliklarni topish zarur. Hisoblashlar uchun zarur bo’lgan 𝑈𝑚0𝑖 , 𝑅𝑒𝑘𝑖 qiymatlari 5-bo’limda topilgan. 7-33 pozisiyalar uchun hisob-kitoblar tokning 0,25𝐼𝑛 ; 0,5𝐼𝑛 ; 𝐼𝑛 ; 1,5𝐼𝑛 ; 1,75𝐼𝑛 qiymatlari uchun olib boriladi. Ushbu tok qiymatlari uchun 𝐶𝑉 Ф qiymatlari 2-bo’limda keltirilgan. 1-6 pozisiyalar uchun tokning maksimal qiymati 𝑉 = 0 shartni qanoatlantirishi zarur. Bunda oxirgi hisobiy nuqta absissa o’qida joylashadi. 𝑉 = 0 shartni qanoatlantiruvchi tokni 𝐼𝑜𝑛𝑖 deb belgilab (6.2) formuladan quyidagini hosil qilamiz 𝐼𝑜𝑛𝑖 = 𝑈𝑚0𝑖 𝑟𝑚 +𝑅𝑒𝑘𝑖 (6.3) 0,25𝐼𝑛 dan 𝐼𝑜𝑛𝑖 gacha oraliqdagi hisobiy nuqtalar sonini har bir pozisiya kengligini e’tiborga olgan holda tanlang. 𝐶𝑉 Ф qiymatlarini 𝐼𝑞 = 𝛽𝑛𝑞 𝐼 munosabatni hisobga olgan holda (2.4) formuladan hisoblab topish yoki 𝐶𝑉 Ф(𝐼𝑞 ) bog’liqlik grafigidan aniqlash mumkin. 𝐶𝑉 Ф hisob-kitobini soddalashtirish va turli pozisiyalar uchun tezlik tavsiflarini qurishni qulaylashtirish uchun bir xil tok qiymatlirini olish maqsadga muvofiq.1-6 pozisiyalar va 7-33 pozisiyalar tezlik tavsiflari hisobiy nuqtalari natijalarini ikkita alohida jadvalga kiriting. Jadvalda har bir pozisiya uchun hisobiy toklar, mos 𝐶𝑉 Ф qiymatlari va (6.2) formuladan hisoblab topilgan tezliklar ko’rsatilgan. 𝐼1 𝑉1 𝑉2 𝑉3 𝑉4 𝑉5 𝑉6 𝐼2 𝐼3 𝐼4 𝐼5 𝐼6 𝐼7 - - - - 9,749944979 4,283553919 2,088433955 0,664376911 - - - - - - 13,6092954 6,710693097 4,086525943 2,489408493 1,26 -0,06 - 17,46084054 9,128292003 6,073160668 4,30085975 3,31 1,95 0,71 21,3045804 5,34 3,93 2,69 2,00782829 5,882789276 1,846874469 0,078884704 11,53635064 8,04833813 6,098730684 𝑉7 𝑉8 𝑉9 𝑉10 𝑉11 𝑉12 𝑉13 𝑉14 𝑉15 𝑉16 𝑉17 𝑉18 𝑉19 𝑉20 𝑉21 𝑉22 𝑉23 𝑉24 𝑉25 𝑉26 𝑉27 𝑉28 𝑉29 𝑉30 𝑉31 𝑉32 𝑉33 25,14051497 13,934869 10,01205833 7,883021293 7,34 5,89 4,64 28,96864427 16,32384709 11,96432127 9,653731578 9,33 7,83 6,57 32,78896828 18,7032849 13,90512694 11,41086154 11,29 9,74 8,47 36,60148701 21,07318245 15,83447535 13,15441118 13,24 11,63 10,34 40,40620045 23,43353972 17,7523665 14,88438049 15,16 13,50 12,18 44,20310862 25,78435672 19,65880039 16,60076948 17,06 15,34 14,00 47,9922115 28,12563345 21,55377701 18,30357814 18,95 17,16 15,79 51,7735091 30,4573699 23,43729637 19,99280648 20,81 18,95 17,56 55,54700142 32,77956608 25,30935847 21,6684545 22,65 20,72 19,29 59,31268846 35,09222199 27,1699633 23,33052219 24,47 22,47 21,00 63,07057021 37,39533763 29,01911087 24,97900956 26,27 24,20 22,69 66,82064669 39,688913 30,85680118 26,6139166 28,05 25,90 24,34 70,56291788 41,97294809 32,68303423 28,23524332 29,81 27,57 25,97 74,29738379 44,24744291 34,49781001 29,84298971 31,54 29,23 27,58 78,02404441 46,51239746 36,30112853 31,43715579 33,26 30,85 29,15 81,74289976 48,76781174 38,09298979 33,01774153 34,96 32,46 30,70 85,45394982 51,01368574 39,87339378 34,58474695 36,63 34,04 32,23 89,1571946 53,25001948 41,64234052 36,13817205 38,29 35,60 33,72 92,8526341 55,47681294 43,39982999 37,67801683 39,92 37,14 35,19 96,54026832 57,69406612 45,14586219 39,20428128 41,54 38,65 36,63 100,2200973 59,90177904 46,88043714 40,7169654 43,13 40,13 38,05 103,8921209 62,09995168 48,60355482 42,21606921 44,70 41,60 39,43 107,5563393 64,28858405 50,31521524 43,70159268 46,25 43,04 40,79 111,2127524 66,46767615 52,01541839 45,17353584 47,79 44,45 42,13 114,8613602 68,63722798 53,70416428 46,63189867 49,30 45,85 43,44 118,5021627 70,79723953 55,38145292 48,07668117 50,79 47,22 44,72 122,1351599 72,94771081 57,04728428 49,50788335 52,26 48,56 45,97 Qo’zgatishni susaytirishdagi tezlik tavsiflari ВЛ-80C elektrovozi uchun qabul qilingan 𝛽1 = 0,7; 𝛽2 = 0,52; 𝛽3 = 0,43 qo’zg’atishni rostlash koeffitsiyentlari uchun quriladi. Qo’zg’atishni susaytirish 33-pozisiyada amalga oshiriladi. Hisobkitobda (6.2) formulaga kiruvchi 𝑟𝑚 ning qiymati normal qo’zg’atishdagi 𝑟𝑚 ga teng va o’zgarmas qilib olinadi. (6.2) formulaga kiruvchi 𝐶𝑉 Ф qiymati o’lch varaqqo’zg’atish Hujjat № sanatoki orasidagi munosabatdan aniqlanadi tokiimzo va yakor Bajardi Tekshirdi list Nasriddinov N N Kamalov I S Tasdiqladi . М.В varaqlar 18 -rasm Kamalov I S varaq TDTrU TVE-2 𝐼𝑞 = 𝛽𝐼 (6.4) Tezliklar hisobi motorning toki 0,5𝐼𝑛 ; 𝐼𝑛 ; 1,5𝐼𝑛 ; 1,75𝐼𝑛 qiymatlari uchun amalga oshiriladi. Hisob-kitob natijasi bitta yoki to’rtta alohida jadvalga kiritiladi. Jadvalda har bir qo’zg’atishni susaytirish pog’onasi uchun 𝐼, 𝐼𝑞 , 𝐶𝑉 Ф, 𝑉 hisobiy qiymatlari ko’rsatilsin. 𝛽𝑖 𝛽1 𝛽2 𝛽3 =0.7 1 2 3 4 5 6 7 = 0.52 8 9 10 11 12 13 14 = 0.43 15 16 17 18 19 20 21 𝑇⁄ 𝑟 𝐼𝑞 I 183.15 366,3 549,45 732,6 915,75 1098,9 1282,05 183.15 366,3 549,45 732,6 915,75 1098,9 1282,05 183.15 366,3 549,45 732,6 915,75 1098,9 1282,05 128,205 256,41 384,615 512,82 641,025 769,23 897,435 95,238 190,476 285,714 380,952 476,19 571,428 666,66 78,7545 157,5 236,26 315,028 393,77 472,527 551,2815 𝐶𝑉 Ф 8,6 14,6 19,2 222 24,4 26,5 27,3 6,8 11,6 15,8 19 21,4 23,2 24,8 5,6 10 13,6 17 19,4 21,3 23 V 155,7 89,6 66,6 56,2 50 44,8 42,3 197 112,8 80,9 65,7 56,9 51,2 46,6 239,2 130,9 94,04 73,4 62,7 55,7 50,3 Normal va susaytirilgan qo’zg’atish uchun tezlik tavsiflarini bitta A3 formatdagi millimetrovkali qog’ozga quring. Tezlik masshtabi 10 mm ga 5 km/soat, tok masshtabi 10 mm ga 50 A. Grafikni qurishda tezlik koordinatalari elektrovozning o’lch varaq Hujjat № imzo sana konstruksion tezligiga mos keluvchi 2𝑉𝑛 dan oshmaydigan hisobiy nuqtalardan Bajardi list varaq varaqlar Nasriddinov N N toklarga mos Tekshirdi foydalanish Kamalov I S zarur. Grafikni qurishni osonlashtirish uchun hisobiy 19 -rasm Tasdiqladi Kamalov I S . М.В TDTrU TVE-2 vertikal ingichka chiziqlar chiziladi. Yurish pozisiyalari tavsiflari oraliq pozisiyalariga nisbatan qalinroq chiziqlar bilan ko’rsatiladi. 33-pozisiya tavsifida nominal rejim nuqtasini ko’rsating. Tezlik tavsiflari oilasida ishga tushirish diagrammasini quring. V(km/soat) I(A) Adabiyotlar ro’yxati 1. Плакс А.В. Системы управления электрическим подвижным составом. Учебник для вузов ж.-д. транспорта. — М.: Маршрут, 2005. — 360 с. 2. Николаев А.Ю., Сесявин Н.В. Устройство и работа электровоза ВЛ80с: Учебное пособие для учащихся образовательных учреждений железнодорожного транспорта, осуществляющих профессиональную подготовку / Под ред. А.Ю. Николаева. — М.: Маршрут, 2006. — 512 с. varaq O`lch varaq № hujjat imzo sana 4 3. Т и х м е н е в Б. Н., Т р а х т м а н Л. М. Подвижной состав электрических железных дорог. Теория работы электрооборудования. Электрические схемы и аппараты. — М.: Транспорт, 1980. 4. Электровоз ВЛ80с. Руководство по эксплуатации. — М.: Транспорт, 1990. 5. Проектирование систем управления электроподвижным составом/Н. А. Ротанов, Д.Д. Захарченко, А. В. Плакс, В.И. Некрасов, Ю. М. Иньков; Под ред. Н.А. Ротанова — М.: Транспорт, 1986. 6. Правила тяговых расчетов для поездной работы. — М.: Транспорт, 1985. 7. Силовые полупроводниковые приборы: Справочник/О.Г. Чебовский, Л. Г. Моисеев, Р. П. Недошивин. — М.: Энергоатомиздат, 1985. 8. А в а т к о в А. А. Системы управления электроподвижным составом. Задание на курсовую работу с методическими указаниями для студентов V курса специальности ЭПС. — М.: РГОТУПС, 2000. 9. Б у р к о в А.Т. Электронная техника и преобразователи. — М.: Транспорт, 1999.