Ўзбекистон Ресубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент фармацевтика институти Дори турлари технологияси кафедраси “ФАРМАЦЕВТИК ТЕХНОЛОГИЯ” Мавзу: Сувли ажратмалар технологиясидаги муаммолар ва Тошент – 2018 йил СУВЛИ АЖРАТМАЛАР ТЕХНОЛОГИЯСИ МАЪРУЗАЛАР: ЛАБОРАТОРИЯ МАШҒУЛОТЛАРИ: 1. Сувли ажратмалар таьрифи, таснифи ва ажратма олиш жараёнига таъсир қилувчи омиллар 2. Сувли ажратмалар. Дамламалар тайёрлаш. Дамламаларга дори моддаларни қўшиш усуллари. Қайнатмалар тайёрлаш усуллари ва уларга дори моддаларни қўшиш усуллари. 3. Шилимшиқлар ва уларни тайёрлаш. Экстракт-концентратлардан сувли ажратмалар тайёрлаш. 4. Фитотерапиянинг асосий қоидалари. Фитотерапиянинг таснифи ва хусусий технологияси. 5. Оддий ва мураккаб фитоичимликлар тайёрлаш. 1. Сувли ажратмалар. Дамламалар тайёрлаш. Дамламаларга дори моддаларни қўшиш усуллари. 2. Қайнатмалар тайёрлаш усуллари ва уларга дори моддаларни қўшиш усуллари. 3. Шилимшиқлар ва уларни тайёрлаш. 4. Экстракт-концентратлардан сувли ажратмалар тайёрлаш. 5. Оддий ва мураккаб фитоичимликлар тайёрлаш. “СУВЛИ АЖРАТМАЛАР ТЕХНОЛОГИЯСИ” МАЪРУЗАЛАР 1. Сувли ажратмалар таьрифи, таснифи ва ажратма олиш жараёнига таъсир қилувчи омиллар 2. Сувли ажратмалар. Дамламалар тайёрлаш. Дамламаларга дори моддаларни қўшиш усуллари. Қайнатмалар тайёрлаш усуллари ва уларга дори моддаларни қўшиш усуллари. 3. Шилимшиқлар ва уларни тайёрлаш. Экстрактконцентратлардан сувли ажратмалар тайёрлаш. 4. Фитотерапиянинг асосий қоидалари. Фитотерапиянинг таснифи ва хусусий технологияси. 5. Оддий ва мураккаб фитоичимликлар тайёрлаш. СУВЛИ АЖРАТМАЛАР ОЛИШДА ИШЛАТИЛАДИГАН ХОМАШЁ: Дамлама ва қайнатмалар доривор ўсимлик хомашёсидан ажратиб олинган, шунингдек суюқ ёки қуруқ экстрактлар (концентратлар) эритмасидан тайёрланадиган суюқ дори турларига айтилади Физик-кимёвий табиатига кўра сувли ажратмалар аралаш турдаги дисперс системалардир, улар чин, коллоид ва ЮМБ эритмалар аралашмаси, ёки эмульсия ва суспензиялардан ташкил топган бўлади Сувли ажратмаларнинг афзалликлари: 1) жуда кенг тарқалган дори шакли; 2) тайёрланиши оддий; 3) ажратувчиси арзон; 4) комплекс моддаларни эритади; 5) осон дозаларга бўлинади; 6) сақлаш учун кулай; 7) мураккаб жиҳозлаш материалларини талаб этмайди; Сувли ажратмаларнинг камчиликлари: 1) тез бузилиб қолади, сақлаш муддати 2 сутка; 2) дорихонадан стандарт бўлмаган дори чиқарилади; 3) тайёрлаш жараёни кўп вақтни олади Фик—Шукарев тенгламаси: DS dc -------- = -DF --------, dτ dx бунда DS/dτ — диффузия тезлиги, м2•с–1; D — молекуляр диффузия коэффициент, м2/с; F — диффузия алмашинув майдони (майдаланган ўсимлик хомашёси), м2; dc/dx —концентрация градиенти (концентрациялар фарқи dx), (–) — концентрацияни камайишига йўналган диффузия жараёни. Тенглама бир тарафлама ўтадиган диффузияни ифодалайди. А. Энштейн 1905 йилда диффузия коэффициентини вақтга боғлиқлигини киритган “Бахтли тасодиф” ўйини МУАММОЛИ ВАЗИЯТ: Муаммоли ўқитишни амалга ошириш схемаси Infusi radicis Althaeae=Decocti radicis Althaeae= Mucilaginis radicis Althaeae Муаммоли вазиятни ечиш Муаммоли вазият тури Гулхайри илдизидан дамлама тайёрлаш усули Гулхайри илдизи хомашёси Муаммоли вазиятнинг сабаблари Вазиятдан чиқиб кетиш харакатлари 1) Иссиқ усулда дамлама 1. Хомашёнинг кимёвий тайёрлаш таркиби 2) Иссиқ усулда 2. Ажратиб олинадиган қайнатма тайёрлаш биофаол моддалар 3) Совуқ усулда ажратма тури олиш 3. Биофаол моддаларни нг эрувчанлиги 1) Ўсимлик илдизи Хом ашёнинг турига 2) Ўсимлик илдизи қараб амалга порошоги ошириладиган ҳисоб3) Қуруқ экстракти китоблар (талабалар дафтарга паспорт ёзадилар ва технологик жараён кетма-кетлигини гапириб берадилар) Infusa frigide parata 1-паспорт Гулҳайри илдизи – 5,0х1,30=6,5 Тозаланган сув – 100x1,30=130 ml V=100 ml 2-паспорт Гулҳайри илдизи қуруқ экстракти (1:1) – 5,0 Тозаланган сув – 100 ml гача V=100 ml 100 3-паспорт Кс=-------------------------100-(Кcш.Хшилм.) Гулҳайри илдиз порошоги – Ксш -5,2 5,0х1,35=6,75 13 Тозаланган сув–100x1,35=135 ml Т=16хС2+---С V=100 ml Инфундир аппарати Муқобил технологиялар: Тибет дамламалари Tibetan infusion Эдвард Бах эссенциялари Essences of Edward Bach Englisg doctor, homeopat 24/09/1886-27/11/1936 ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ! E-mail: fayzullaeva.nodira@mail.ru