Дзяржаўная ўстанова адукацыі "Сярэдняя школа в. Вістычы" Рэферат на тэму: «Вобраз Зосі Савіч у творы «Сэрца на далоні» Зрабіла працу: Трычук Соф'я Вадзімаўна, вучаніца 11 класа 1 Брэсцкі раён, 2023 Змест Увядзенне Кіраўнік 1. Першае ўражанне Кіраўнік 2.Закаханы журналіст Кіраўнік 3.Каханне да Яраша Заключэнне 2 Увядзенне Раман «Сэрца на далоні» (1963) быў напісаны амаль адначасова з пенталогіяй «Трывожнае шчасце». Гэта быў час «перавароту ў мазгах», па словах журналіста Кірылы Шыковіча — аднаго з галоўных герояў твора. Менавіта другая палова 1950-х — першая палова 1960-х гадоў стала часам выкрыцця культу асобы Сталіна, аднаўлення ленінскіх (на тыя гады — дэмакратычных, гуманістычных) норм жыцця. Адбывалася своеасаблівае ўзвышэнне чалавека, паказ простых людзей, іх клопатаў. Паэты і празаікі пачалі пісаць пра тое, што не можа быць простых, звычайных, і вялікіх, незвычайных, людзей. Многія марылі пра хуткую пабудову самага справядлівага грамадства ў свеце — камуністычнага. Перабудову жыцця абвясціла партыя камуністаў і ўзначаліла яе. З дакладам пра негатыўныя з’явы сталінскай эпохі на XX з’ездзе КПСС выступіў у 1956 годзе Мікіта Сяргеевіч Хрушчоў. Грамадства паверыла сваім лідарам. Таму і моладзь паехала на цаліну, на будаўніцтва Ангарскай цеплаэлектрастанцыі ў далёкай Сібіры. Ствараліся брыгады камуністычнай працы, абмяркоўваўся і ўкараняўся ў жыццё маральны кодэкс будаўнікоў новага жыцця. Належная ўвага на той час надавалася барацьбе з бюракратызмам, з заходнімі ўплывамі на моладзь. Напрыклад, 3 вялася барацьба са стылягамі — маладымі людзьмі, якія любілі модна, з выклікам апранацца, слухалі замежныя перадачы, захапляліся джазавай музыкай. Пазней, у брэжнеўскі час, камандна-бюракратычная сістэма аднавіла свае пазіцыі, бюракратызм, карупцыя і многія іншыя адмоўныя з’явы вярнуліся. 4 Кіраўнік 1. Першае ўражанне Зося — дачка доктара і падпольшчыка Савіча, абвешчанага здраднікам. Адна з галоўных герояў рамана «Сэрца на далоні». Яна Яе цяжкае жыццё нікога не пакіне абыякавым. Яна смелая, моцная, змірылася з лёсам маладая дзяўчына. Якая прайшла Вялікую вайну ў падполлі.На якую лёг цяжкія, чужы груз. Пасля смерці бацькі,гераіня прайшла праз катаванні і выпрабаванні ў канцэнтрацыйным лагеры, пасля вайны была выслана ў Сібір як дачка ворага.Нягледзячы на ўсе пакуты і цяжкасці жыццёвага лёсу, Зося захавала чалавечнасць, дабрыню і веру ў людзей. Апроч усяго гэтага, яна яшчэ была хворая. У яе была праблема з лёгкімі. 5 Кіраўнік 2.Закаханы журналіст Шыковіч быў закаханы ў Зосю. Ёй павінны былі зрабіць аперацыю на лёгкія, для гэтага з Кіева прывезлі спецыяльны апарат. Увесь гэты час Шыковіч быў побач, за шырмай, здымаў для сваёй публікацыі. Сабралася шмат урачоў, практыкантаў. Бо гэтая ўнікальная аперацыя. Шыковіч перажываў за Зосю, некалькі месяцаў яе вобраз быў у яго галаве. Але яму не давала спакою тое, што яе бацька з'яўляўся саўдзельнікам фашыстаў. Шыковіч наведвае ўсялякія архівы. Яго цікавяць дакументы аб здрадніках і героях яго горада. Ён спрабуе знайсці матэрыялы пра доктара Савіча, які з'яўляўся бацькай Зосі. У архівах доктар лічыцца здраднікам Радзімы. Прычым без усялякіх доказаў, маюцца толькі 2 фактары: «Загадвае аддзелам управы. Заражае людзей інфекцыйнымі хваробамі!». Шыковіч, супастаўляючы факты, прыйшоў да рашэння, што ў разведчыкаў не было ніводнага факта злачыннай дзейнасці ўрача-інфекцыяніста. Праз некалькі дзён пасля паездкі Шыковіч выпускае артыкул пра доктара, які заснаваны на аповядах яго калег. Ён адлюстроўвае яго сапраўдным героем. Выканкам ускалыхнуўся. Гукан паказвае журналісту дакументы, паводле якіх Зося абвінавачваецца ў здрадзе. Шыковіч у шаленстве, нявера ўсяму сказанаму і напісанаму. Пасля папраўкі Зосі, або яе сапраўдным імем - Соф'і, Шыковіч наведвае яе. З ёй ён паводзіць сябе годна, і не дазваляе хамства і вольнасцяў. Ужо на сходзе выканкама Яраш з Шыковічам дапамагаюць, просячы выдзеліць Соф'і Савіч кватэру. 6 Пра доктара Савіча, Шыковіч даведаецца ад Соф'і, яна расказала яму ўсю праўду. Каб разблытаць увесь клубок, яму трэба было яшчэ больш інфармацыі, яшчэ больш доказаў. Шыковіча запрашае да сябе маёр Сербіноўскі. Ён знаёміць яго са зняволеным, па віне якога некалі абгаварылі Савіча. Цяпер у Кірылы ёсць новыя факты для артыкула. Кіраўнік 3.Каханне да Яраша У Зосі і Яраша ёсць агульнае мінулае. Яны разам былі ў падполлі. Тады Зося выратавала жыццё Ярашу. Праз шмат гадоў яны зноўку сустрэліся. Калі Зосі патрэбна была аперацыя на лёгкія. Яе любоў да яго зноў успыхнула. Але яна разумела, што ён быў жанаты, і ў іх ёсць дзіця, а яго жонка была раўнівіцай. Яраш для яе дастаў новае абсталяванне з Кіева, каб правесці ёй аперацыю. Ён усяляк дапамагаў ёй пасля аперацыі. Часта наведваўся з Шыковічам і дапамог атрымаць кватэру. Калі Яраш прыходзіць да Зосі павіншаваць яе з надыходзячым Новым годам. Дзяўчына дае зразумець, што ён ёй не абыякавы. Антон сыходзіць, ратаваць жыцьцё Славіку. Зося піша развітальны ліст Ярашу, у якім дзякуе за новае жыццё без болю ў сэрцы. Яна прызнаецца яму ў каханні, але не хоча разбураць сям'ю, таму з'яжджае ў невядомым кірунку. 7 Заключэнне Раман Івана Шмякіна «Сэрца на далоні» вельмі цікавы. У ім уздымаецца некалькі праблем адначасова: праблема бацькоў і дзяцей, мінулага, сучаснасці і будучыні, кахання і нянавісці, але асноўная тэма раману – гуманізм. Аўтар паказвае, што самае галоўнае – гэта чалавечае жыццё, што гэта найвялікшая каштоўнасць якая ёсць у чалавека. Недарма твор лічыцца адным з лепшых твораў беларускай літаратуры, а Іван Шамякін ставіцца ў адзін рад з такімі вялікімі пісьменнікамі Беларусі як Уладзімір Караткевіч, Васіль Быкаў, Якуб Колас і іншыя. Мова твора даволі простая, у параўнанні з мовай Караткевіча ці Купалы, таму твор падыйдзе для тых, хто толькі пачынае знаёміцца з беларускай мовай. 8