Islom Karimov nomidagi
Toshkent davlat texnika universiteti
Elektronika va avtomatika fakulteti
Axborotlarga ishlov berish va boshqarish
tizimlari”kafedrasi.
“_________________________________” fanidan
Kurs ishi
Mavzu:
____________________________________________________
Bajardi : _________________
Guruh: _________
Qabul qildi : _________________
Toshkent 2023
Led lampa
Mikrokontroller
tugmalar
Manba
bloki
1-rasm. Mikrokontroller asosida 8 kanalli musobaqa zummeri
qurilmasining blok sxemasi;
Ishlatilgan materiallar
1.
2.
3.
4.
5.
Arduino UNO
8ta tugma
5V li pitaniya;
Led lampa
Plata;
Arduino haqida
Arduino - bu unchalik katta bo'lmagan plata bo'lib o'zining protsessori
(mikrokontrolleri) va xotirasiga ega bo'lgan qurilma hisoblanadi.
Arduino ning ko'plab turlari mavjud bo'lib bularga misol qilib: Arduino Yun, Arduino
Uno, Arduino Duemilanove, Arduino Diecimila, Arduino Nano, Arduino Mega, Mega
2560, Mega ADK, Arduino Leonardo, Arduino Micro va h.k larni olishimiz mumkin.
Arduino robototexnika va elektronikiga qiziquvchi va izlanuvchi yoshlarga juda qo'l
keladi chunki bu qurilmada kichik va katta bo'lgan dastur, algoritmlar yaratgan
holda xar hil qurilmalar, robotlar va boshqa qiziq amaliyotlarni bajarsa bo'ladi.
Boshqacha qilib aytganda, Arduino dasturiy va texnik qismlarni birlashtirib beruvchi
qurilmadir. Yuqorida keltirib o'tganimizdek Arduino ning juda ko'p turlari mavjud
bo'lib, Arduinoni o'rganishni boshlovchilar asosan Arduinoning Uno yoki Nano
turidan foydalanishni boshlashadi. Arduinoning Uno va Nano turini yaxshilab
o'rganib bo'lgan yoshlar endi Arduinoning bu turiga qoniqmay Arduinoning Mega
yoki Mega 2560 turini sotib olishga oshiqishadi. Chunki, endi Arduino Uno, Nano
turining xarakteristikasi (texnik ko'rsatkichlari) bizning robototexnik uchun pastlik
qiladi! Ayrim robototexniklar esa Arduino Uno bilan tanishib chiqib uni
imkoniyatlaridan foydalanib bo'lgandan so'ng, Arduinoning Mega turini sotib olib
o'tirmay o'zlari yasab tayyorlab ko'rishga harakat qilishadi. To'g'rida chunki endi
ular dasturchi,robototexnik bemalol mikrokontrollerga dastur yozib uni
mikrokontrollerga yuklay oladi. Arduino Uno ning boshqa turlaridan farqi
protsessori,mikrokontrolleri,raqamli va analog chiqishlarning ko'p yoki kamligi
bilan farqlanadi. Arduinodan foydalanayotgan kishi unga har xil elektr
komponentalar va modullarni ulash imkoniyatiga ega bo'ladi,masalan:led
chiroqlar,datchiklar,rele modullari tarmoq (Wi-fi,Bluetooth,Ethernet) modullari,
sensorlar, motorlar, magnit eshik qulflari va elektr energiyasi bilan ishlaydigan
barcha narsalar. Yuqorida aytilgandek Arduino texnik va dasturiy qismni birlashtirib
beruvchi qurilma.Demak dastur tuzish kerak ! Qanday dastur tuzamiz? Qaysi
dasturlash tili orqali? Arduino uchun dasturlar odatiy C ++ da yoziladi, kontaktlarda
I / O (Input-kirish,Output-chiqish) ni boshqarish uchun oddiy va tushunarli
algoritmlar va dasturlar tuziladi. Agar siz allaqachon C ++ ni bilsangiz - Arduino va
dunyo eshiklari siz uchun ochiq. Agar siz dasturlash uchun yangi bo'lsangiz bu
muammo emas osonlikcha o'rganishingiz mumkin, bu oson.Bundan tashqari
Arduino ni o'rganish va dasturlar yozish uchun Windows, Mac OS va Linux
operatsion tizimlarida ishlovchi Arduino IDE (Arduino dasturi,kompilyatori) mavjud
va siz undan mutlaqo bepul foydalanishingiz mumkin. Arduino IDE dasturida
algoritmlar va dasturlar yaratish juda oson va ishlash qulay. Arduino IDE da tayyor
amaliyotlar (loyihalar) ham mavjud siz o'rganishingiz uchun. Arduino ning Uno turi
texnik ko'rsatkichlari:
Mikrokontroller: ATmega328;
Ishlash kuchlanishi: 5 V;
Kirish kuchlanishi(tavsiya etilgani): 7-12 V;
Kirish kuchlanishi(eng yuqori): 6-20 V;
Raqamli kirish/chiqish: 14 ta(ulardan 6tasi KIM(Широтно-Импульсная
модуляция)
sifatida foydalanish mumkin);
Analog kirish: 6 ta;
Kirish/chiqish orqali o'zgarmas tok: 40 mA;
3.3 V kiritish uchun o'zgarmas tok: 50 mA;
Flesh xotira: 32 KB(ATmega328) undan 0.5 KB yuklovchi sifatida foydalaniladi;
Tezkor xotira: 2 KB(ATmega328);
EEPROM: 1 KB(ATmega328);
Chastota: 16 MGs;
Xullas, Arduino bu dasturchilar va robototexniklar o'yinchog'i emas dasyori,
yordamchisi!
Mikrokontroller asosida 8 kanalli musobaqa zummeri qurilmasining qisqacha
ko’rinishi
Quyida : Mikrokontroller asosida 8 kanalli musobaqa zummeri qurilmasining
dastur kodi keltirilgan;
int p1 = 0, p2 = 1, p3 = 2, p4 =
4, p5 = 5, p6 = 6, p7 = 7, p8 =
8;
int pp1 = 0, pp2 = 0, pp3 = 0,
pp4 = 0, pp5 = 0, pp6 = 0,
pp7 = 0, pp8 = 0;
int A = A3, B = A2, C = 11, D =
10, E = 9, F = A4, G = A5;
pinMode(D, OUTPUT);
bir();
pinMode(E, OUTPUT);
tone(3, 500);
pinMode(F, OUTPUT);
delay(500);
pinMode(G, OUTPUT);
noTone(3);
while(1);
pinMode(3, OUTPUT);
}
}
if(pp2 == 0){
ikki();
int i = 0;
void loop() {
tone(3, 500);
noInterrupts();
delay(500);
noTone(3);
void setup() {
pinMode(p1,
INPUT_PULLUP);
pp1 = digitalRead(p1);
while(1);
pp2 = digitalRead(p2);
}
pinMode(p2,
INPUT_PULLUP);
pp3 = digitalRead(p3);
pp4 = digitalRead(p4);
if(pp3 == 0){
pp5 = digitalRead(p5);
uch();
pinMode(p4,
INPUT_PULLUP);
pp6 = digitalRead(p6);
tone(3, 500);
pp7 = digitalRead(p7);
delay(500);
pinMode(p5,
INPUT_PULLUP);
pp8 = digitalRead(p8);
noTone(3);
pinMode(p3,
INPUT_PULLUP);
pinMode(p6,
INPUT_PULLUP);
pinMode(p7,
INPUT_PULLUP);
pinMode(p8,
INPUT_PULLUP);
pinMode(A, OUTPUT);
while(1);
interrupts();
}
if(i == 0){
if(pp4 == 0){
by();
tort();
i++;
tone(3, 500);
}
delay(500);
noTone(3);
pinMode(B, OUTPUT);
pinMode(C, OUTPUT);
if(pp1 == 0){
while(1);
}
if(pp5 == 0){
}
}
///////////////////////////////
///////////////////////////////
/////////////////////
besh();
tone(3, 500);
void by()
delay(500);
{
noTone(3);
turn();
while(1);
besh();
}
delay(1000);
turn();
if(pp6 == 0){
tort();
olti();
delay(1000);
tone(3, 500);
turn();
delay(500);
uch();
noTone(3);
delay(1000);
while(1);
turn();
}
ikki();
delay(1000);
if(pp7 == 0){
turn();
yetti();
bir();
tone(3, 500);
delay(1000);
delay(500);
turn();
noTone(3);
nol();
while(1);
delay(500);
}
void turn()
{
digitalWrite(A, 0);
digitalWrite(B, 0);
digitalWrite(C, 0);
digitalWrite(D, 0);
digitalWrite(E, 0);
digitalWrite(F, 0);
digitalWrite(G, 0);
}
void nol()
{
digitalWrite(A, 1);
digitalWrite(B, 1);
digitalWrite(C, 1);
digitalWrite(D, 1);
digitalWrite(E, 1);
digitalWrite(F, 1);
}
tone(3, 150);
if(pp8 == 0){
delay(100);
sakkiz();
noTone(3);
tone(3, 500);
turn();
delay(500);
{
digitalWrite(B, 1);
digitalWrite(C, 1);
noTone(3);
while(1);
void bir()
}
}
void ikki()
}
{
digitalWrite(B, 1);
digitalWrite(C, 1);
digitalWrite(A, 1);
void besh()
digitalWrite(B, 1);
{
digitalWrite(D, 1);
digitalWrite(A, 1);
void sakkiz()
digitalWrite(E, 1);
digitalWrite(F, 1);
{
digitalWrite(G, 1);
digitalWrite(D, 1);
digitalWrite(A, 1);
}
digitalWrite(C, 1);
digitalWrite(B, 1);
digitalWrite(G, 1);
digitalWrite(C, 1);
}
digitalWrite(D, 1);
void uch()
{
}
digitalWrite(E, 1);
digitalWrite(A, 1);
void olti()
digitalWrite(F, 1);
digitalWrite(B, 1);
{
digitalWrite(G, 1);
digitalWrite(D, 1);
digitalWrite(A, 1);
}
digitalWrite(C, 1);
digitalWrite(C, 1);
digitalWrite(G, 1);
digitalWrite(D, 1);
void toqqiz()
}
digitalWrite(E, 1);
{
digitalWrite(F, 1);
digitalWrite(A, 1);
void tort()
digitalWrite(G, 1);
digitalWrite(B, 1);
{
}
digitalWrite(D, 1);
digitalWrite(F, 1);
digitalWrite(C, 1);
digitalWrite(B, 1);
void yetti()
digitalWrite(F, 1);
digitalWrite(C, 1);
{
digitalWrite(G, 1);
digitalWrite(G, 1);
digitalWrite(A, 1);
}
Xulosa
Ushbu Mikrokontroller asosida 8 kanalli musobaqa zummeri qurilmasining
hozirgi kunda dunyoning barcha mamlakatlarida foydalanilmoqda.
Ushbu Mikrokontroller asosida musobaqa qurilmaning ishlashi tugmalarga
asoslangan. Qurilmani boshqarish va tugmachadan signalni aniqlagach led lampaga
yonish buyruq beradi. ARDUINO mikrokontrollerlari oilasiga mansub bo’lgan
UNO mikrokontrolleridan foydalanilgan bu esa o’z navbatida dastur yozish va turli
xil qurilmalar yaratishni soddalashtiradi. Dasturiy ta’minoti C++ asosida yaratilgan
Arduino dasturlash muhitida yozilgan
Mikrokontroller asosida musobaqa qurilmasi asosida turli xil qo’shimcha
qulayliklarni keltiruvchi ya’ni g’oliblarni aniqlagan holda ishlaydigan qurilma
yasadim.
Foydalanilgan adabiyotlar
ПетинВ. А. Проекты сиспользованием контроллера Arduino
WWW.arduino.cc
https://www.electronicshub.org/8-channel-quiz-buzzer-circuit-usingmicrocontroller/
https://sampawno.ru/viewtopic.php?f=115&t=13109
https://ww1.microchip.com/downloads/en/DeviceDoc/Atmel-2486-8-bit-AVRmicrocontroller-ATmega8_L_datasheet.pdf
https://arduinomaster.ru/datchiki-arduino/lcd-i2c-arduino-displey-ekran/
www.google.com