4000 НАИБОЛЕЕ УПОТРЕБИТЕЛЬНЫХ СЛОВ И СЛОВОСОЧЕТАНИЙ (Русско-монгольские) Өргөн хэрэглэгдэх 4000 үг хэллэг ( Орос монгол) Составители: Зохиогчид: Ким С.М., С.Алтанхуяг Ким С.М., С.Алтанхуяг Улаанбаатар 1999 4000 наиболлш употрёбительных елов, слоеосочетаний и фраз Өргвп хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд ОТ СОСТАВИТЕЛЕЙ Сегодня еще более быстрыми темпами развиваются дружба и традиционное сотрудничество между Россией' и Монголией в области политики, бизнеса, культуры, техники, туризма и т.д. Предлагаемая книга "4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз" полезна будет при общении между гражданами России и Монголии, а также граждан Содружества Независимых Государств (СНГ), владеющих русским языком, с гражданами Монголии. Данным словарём могут пользоваться монгольские граждане, самостоятельно изучающие русский язык. Наиболее употребительные словосочетания и фразы позволяют общаться на монгольском языке лицам, не знающим правила грамматики монгольского языка. При пользовании книгой следует иметь следующее: - знаком тильда - обозиачено русское заглавное слово (для имён существительных); - заглавный глагол даётся в вариантах спряжения и причастия; - арабскими цифрами даются разновидности значений мовгольских слов. (синонимы) - римскими цифрами обозначены омонимы - в скобках указаны части речи - и окончания. 2 4000 наиболее употребительных слов, словосоЯжтаний и фраз Өргөн хараглэгдзх 4000 цг, халлаг ба өгиулбэрицд МОНГОЛЬСКИЙ АЛФАВИТ МОНГОЛ ЦАГААН ТОЛГОЙ Аа Бб Вв Гг Дд Ее Ёё Жж Зз Ии Йи Кк Лл Мм Нн Оо Өө Пп Рр Сс Тт Уу Үү Фф Хх Цц Чч Шш Щщ Ъъ Ыы Ьь Ээ Ю ю Яя Примечание: - буквы монгольского алфавита совпадают с буквами русского алфавита, кроме двух - Ө и Ү (мягкие 0 и У), которые добавлены для передачи специфических для монгольского языка звуков "переднего" ряда; - буква "Ж" монгольского алфавита произаосится в русской транс•крипции, как [ дж ], а буква " 3 " как [ дз ]. 3 4000 Наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргон хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба огццлбэрццд Авансировать уръдчилгаа, мвнгө урьдчилан олгох Авария . осол, сцйрэл - потерпеть аварию Автор ■ сцйрэлд учрах, осол гарах . зохиогч - - проекта Авторучка Ага ■ төслийг зохиогч , бэхэн цзэг, соруулт цзэг . 1. (межд.) уухай, - видишь? - ага, вижу Адрес ай; 2.(час™ц«), - харж байна уу? заа, харж байна. . 1. хаяг, адрес; 2. суудаг газар нь; - отправить письмо в адрес - захидлыг хаягаар нь явуулах; - его адрес тот же - тццний суудаг газар нъ хэвээрээ Адресный стол - хаягийн тасаг Азбука - цсэг, цагаан толгой - русская Актёр, актриса - орос цсэг - жцжигчин, эмэгтэй жцжигчин Алфавит - цсэг, цагаан толгой, аа бээ Амбулатория - явуут эмнэх газар, эмнэлэг Аплодисменты - алга ташилт Аппетит - идэх дур. амтархах - аппетит приходит во время еды - амсаж байж амтархдаг юм. Аптека - эмийн сан, эмийн пццс Арбуз - тарвас, шийгуа Аренда . тцрээс, - сдать в аренду - платить аренду тцрээслэх ■ тцрээслццлэх - тцрээс твлөх Арифметика - тоо бодлого Атмосфера - 1. агаар, агаар 2. орчин, - дружествеиная Аттестат мандал; байдал; - найрсаг байдал - цнэжлэх бичиг; 4000 наиболее употребителъных слов. словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ва вгццлбэрццд - ~ зрелости А х , /межд./ - ах, как красиво - ах, я забыл • дунд сургуулъ твгссөн цнэмлэх пэй, хцце, өө; ■ пэй, яасан сайхан юм өө, би мартчихжээ Б. Бабушка . эмэг эх, эмгээ, аажий Багаж . тээш, ачаа; - ручной багаж - гар ачаа; камера хранения багажа - ачаа хадгалах газар . зах, зээл, дэлгэвэр Базар - колхозаый базар - хамтралын зах - книжный - - номын дэлгэвэр Баня - бие угаах газар, халуун усны газар Баран - 1. хуц; 2. ирэг, эр хонь Баранина . хонины мах Бессоница . нойр хцрэхгцй, унгпаж чадахгцй Библиотека . номын сан Бить . 1. жанчих, зодох, нанчих, шаах - бить ребёнка нельзя - хццхдийг зодож болохгцй; - 2. нядлах, алах; - бить скот - мал нядлах; - 3. цохцж; - бить врага - дайсныг цохих; - 4. дэлдэх, цохих, балбах, таших; - бить в барабан - бвмбөр дэлдэх, хэнгэрэг цохих; - бить в ладоши - алга таших; - бьется сердца - зцрх цохилно Благодарить - благодарю вас! Бледность - бледное лицо БЛИЗКО (нареч.) - талархах, баярлалаа гэх - танд талархъя! - цайвар, цонхигор; - цонхигор царай - ойр, дотно 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд Близорукий . харалган, алсын Блюдо . 1. пял, таваг; 2. идээ, хоол, - обед из трёх блюд Богатый хараагцй зууш; - гурван төрлийн хоол . 1. баян, баялаг, элбэг дэлбэг; - 2. тансаг сайхан; Болезнь . өвчин, эмгэг; - хроническая болезнь - архаг өвчин, эмгэг . өвдөх, өвчин тусах, өвчлөх, өвчин хцрэх Болеть -болеть гриппом - ханиад хцрэх . 1. өвдвх, өвчин, Боль хөндццр; - зубная боль - шцд өвдөх; - душевная боль - сэтгэлийн зовлон. Больница Больничный - больннчный лист . эмнэлгийн газар, хэвтэх эмнэлэг . эмнэлгийн; - эмнэлгийн хуудас . 1. өвдтөл, өедөнө, хөндццр; Больно - больно дышать - амьсгалахад өвдөнө; - 2. харамсах, - мне больно за него Болыпой, - ая, ое.у гуних; - тццний төлөө би харамсах - 1. том, их, их болсон; - - дом ■ том - - сын - их хцц; байшин; - - палец - эрхий хуруу Борода . сахал, эрццний сахал Бояться, боюсь, боишься; . 1. айх, эмээх, зовох; - боюсь сказать , хэлэхээсээ зовж байна; . ах, дцц; Брат -родной - - төрсөн ах (дцц) Брать, беру, берёшь, брал (а) . 1 . авах, авч явах; - брать провизию в дорогу - замд хцнс авч явах; - 2. барих; - ~ неро в руку - гартаа цзэг барих; - 3. заалгах; юм. 4000 наиболее употребцтельных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 иг, хэллэг ба егиилбэрицд - - уроки - хичээл заалгах; Браться за работу - ажлаа хийж эхлэх Брить, брею, бреешь, бритый . цс хусах, сахал хусах Бровь . хөмсөг - насупить брови - хөмсгөе зангидах Бросать, - аю, - аешь; / -~ окурки - 1. хаях, шидэх; - тамхины шилбэ хаях - 2. болих, зогсох; - - курить Будить, бужу, будишь - тамхи татахаа болих . 1. сэрээх, сэрццлэх; - 2. төрццлэх, ццсгэх. Букварь . цсэглэл, цагаан толгой Бумага . цаас; - писчая Бумажные деньги Бьггь - бичгийн цаас . цаасан мөнгв . байх - быть рабочим - ажилчин байх В. . 1. тэвш, угаалгын сав; Ванна - 2. угаал, шарах, -солнечная - нарлах - наранд шарах Верный друг - цнэнч нөхөр Верхняя рубашка - гадуур цамц Вес - 1. жин\ - 2. нөлөөтэй, хцндтэй; - человек с весом • нвлөөтэй хцн, хцндтэй хцн прибавить в весе ■ мариалах Весы Ветренная погода . чигнццр, жинлццр, жин, пцц - салхитай байна. . 1. цдэш, орой Вечер - сегодня вечером - энэ цдэш - 2. цдэшлэг 4000 наиболее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд -вечер воспоминаний - дурсгалын цдэш . юм, юм хум, эд, хогшил; Вещь - сколько у вас вещей - таны юм хэдий еэ? - гэрийн хогшил - домашние вещи Взрослый человек . насанд хцрсэн хцн. Взятка . 1. хээл, хахуулъ, идэш; - 2. идэх, цохих; - остался без взяток - нэг ч идэлгцй хоцорлоо Взять, возьму, возьмешь, взял . 1. авах - взять взаймы - зээл авах; - 2. барих - - за руку - гараас барих Взяться за работу - ажилдаа орох Видеть, вижу, видишь . 1. харах, цзэх; - слепые не видят - сохор хцн юм - 2. уулзах, - рад вас видеть хардаггцй; учрах - тантай уулзсандаа баярлалаа; - 3. мэдэх, ойлгох - вижу свою ошибку - алдаагаа лэЭлээ; - вижу, что он прав - тццний эвв гэдгийг ойлголоо Висеть, вишу, висишь . 1. өлгвөтэй байх, дццжлээтэй байх, унжих; - зураг өлгөөтэй байна; - картина висит лампа висит над столом - чийдэн ширээн дээр унжиж байна; - 2. элбэгдэх, - платье висит на неи . амт, Вкус - приятный вкус Внести - внести вещи в дорм хэлхийх; - тэрлэг нъ элбэгдэж байна. амтших; - аятайхан амттай . I. оруулах; - юм гэртээ оруулах; - 2. т е л е х , хураалгах, тушаах; - внести деньгй в кассу - мвнгв кассад хураалгах Внутренний, - яя, -ее . 1= доторх; - I внутреияя обстановка дома - гэрийн доторх хогшил; 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз ^ ^_ ^ Өргөн хэрэглзгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд внутреннее повреждение - дотоод гэмтэл; • 2. дотрын, дотор; внутренняя болезнь - дотрын өвчин. Внук . ач хцц, зээ хцц - сын сына - ач хцц - сын дочери - зээ хцц Внучка - дочь сына - дочь дочери Вода,/- ы,'воду, вод . ач охин, зээ охин - ач охин ■ зээ охин -ус; - проточная - - урсгал - -питьевая - - амны (ундны ) - - сырая ~ тццхий - - минеральная - рашаан - Водить, вожу, водишь 1. дагуулах, хөтлөх; - водить детей, гулять хцЦхэд дагуулан - водить слепого - сохор хцнийг хөтлөх; зугаалах; - 2. жолоодох; - водить трамвай - трамвай жолоодох - 3. харьцаа тогтоох; • водить знакомство Воздух - танилын харьцаа тогтоох . агаар, агаарын хий; - свежий - - цэвэр агаар; - выйти на - - салхинд гарах. Возраст . нас - сургуулийн нас; - школьный - я одного возраста с ним - би тццнтэй нас чацуу; Война . дайн, байлдаан; - гражданская - - иргэний дайн Войти, войду, войдёшь, вошёл; - шла, -шедший. - 1. орох; - войти в комнату - тасалгаанд ороох; - 2. оролцох; 4000 наиболее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 уг. хэллэг ба ■ войти в состав комиссии - комиссын бцрэлдэхццнд Волна вгццлбэрицд оролцох. . долгион, давалгаа - далайн долгио морская Волос . цс хялгас расчесать волосы - цс самнах; конские волосы - хялгас Воля . 1. чвлөв, эрх чвлөө; - 2. зориг, дур, хцсэл, таалал - человек железной воли - хатан зоригтой Вопрос хцн. . 1. асуулт; - задать - - асуулт тавих; - 2. асуудал; - аграрный ~ - газар тариалангийн - оставить - открытым - асуудлыг шийдэлгцй - 3. хэрэг, асуудал орхих; учир.зцйл; - весь - в том, что.. - бцх учир нь юу вэ гэвэл ...; - это - времени - энэ байзнаж байтал болох зцйл; - по личному - - хувийн хэргээр; - что за - ? - ямар асуулт байх вэ? Вопросительный знак - асуух тэмдэг Вор - хулгайч - карманный - хулгайч - хаалга, их хаалга Ворота Восклицательный - халаасны знак - дуудах тэмдэг Воспитание - хцмццжил, хцмццжццлэх, бойжуулах. Воспоминание - дурсах, дурсан санах; дурсамж - болохгцй, цл болно, хоригтой, Воспрещаться, - ается - курить воспрещается! - тамхи татаж болбхгцйХ цээртэй; Восстановить, -овлю, -овишь, - овленный; -1 сэргээн босгох, сэргээн тогтоох; тэнхрццлэх; - восстановить своё здоровье - биеэ тэнхрццлэх; -2 сэргээн санах; - восстановить в памяти - сэтгэлдээ сэргээн санах; 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз . Өрген хэрэглвгдах 4000 цг, хмлзг ба егццлбэрццд - 3 хэвээр болгох, эгццлэн оруулах; - восстановить в должности Восторг - албан тушаалд эргццлэн оруулах. - сэргэн хөгжих, хөөрөх, бахдах; - я в восторге от этого - би ццнд бахдана Восход - мандах, - на восходе солнца Восходить, - ожу, -одишь; ургах; - нар мандах цед - 1. мандах, ургах, гарах; - 2. авирах, авиран гарах, мацаж гарах - восходить на вершину горы - уулын оргилд авиран гарах - 3. ццсвэр, ццсвэрлэх, гарал; - многие обычаи восходят к глубокой древности - олок заншил эрт урьдын гаралтай Вот,/частица / юм. . 1. энэ; - вот идёт поезд - галт тэрэг энэ явж - вот наш дом - манай гэр энэ байна; - 2. л, бцр, чухам; - вот вас-то мне и надо - та л над хэрэгтэй - вот там есть - тэнд л байна - вот и всё - тэгээд л тэр Вперёд/ нареч./ - 1. урагшаа, урагш, урагш -сделать два шага вперёд - хоёр алхам урагш - 2. хойшдоо, давших; давших; цаашдаа; • вперёд будь острожнее - хойшдоо болгоомжтой бай; ■ 3. урьдаас урьдчилан; - заплатить вперёд Впереди./нареч/ - идти впереди - урьдчилан төлөх. . 1. өмнө, урьд, тцрццнд, - өлгне явах, тцрццлэн тцрццлэн; явах ■ 2. өмнө нъ, уръд нь ирээдцйд; - у него вся жизнь впереди - тццний бцх насны явдал өмнө нъ; - 3. урьд нъ, тцрццнд нъ; - он ехал впереди всех - тэр бцгдийн тцрццнд нъ явж Вполне ./нареч.,' байна. - бцрэн, дццрэн, бардагаар; - я вполне удовлетворен - би бцрэн сэтгэл ханамжтай байна. 11 4000 наиболее употребителъных слое, слоеосочетоний и фраз Өргон хэрэглзгдэх 4000 цг, хэллэг ба огиилбэрцид Впредь. /нареч./ - ццнээс хойш, цаашдаа, хойшдоо; - впредь будь внимательней - ццнээс хойш анхааралтай бай. Врать, вру, врёшь; врал, врала(о) - худал хэлэх; - часы врут рач байна - эмч, их эмч - хор, хөнөөл, эед - причинить )емя - цаг буруу явж хохирол; - хор хцргэх - 1. цаг хугацаа; - в назначенное - - болзсон цагт; - в рабочее - - ажлын цагт; - в свободное - - чөлөөт - в прежнее - - эрт цагт, урьд цагт; - в зимнее - - өвлийн - сколько времени? - хэдэн цаг болж байна?; - - истекло - цаг өнгерлөө, цаг дууслаа; - прошедшее - - өнгөрсөн цаг; цагт; цагт; - настоящее - - одоо цаг; - будущее - - ирээдцй цаг; - 2. це; - в последнее - - сццлийн цед; - в то - - мөн тэр цед; - 3. зав, зае чөлөө; - у меня нет времени * в любое - - надад зав байхгцй - хэзээ ч, хэзээ ч хамаагцй; - богино хугацаанд * в короткое - * четыре времени года - жилийн дөрвөн улирал * всё время - цаг цргэлж, дандаа; * в данное время - одоо цед; * в течение времени - яваандаа, (цаг) аажимдаа. Вручить,/-чу, -чишь, -чённый (-ён, -ена) - /. гардуулрх, гардуулан бариулах, - вручить письмо Вручную./нареч./ - захиа гардуулан өгөх - гараар, гараараа олгох; өгөх, 4000 наиболее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргөн Хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд Всадник - морьтои хцн Всё,/нареч./ - 1. ямагт, цргэлж, хэзээд, дандаа; - он всё в разъездах - тэр цргэлж ийш тийш явсаар байна. ■ 2. одоо болтол, - саар л; - дождь все еще идет - бороо орсоор л байна; - 3. улам, бүх; - всё дальшё - улам - всё более и более - улам улам, улам * всё же - ямар ч гэсэн цаашаа; бцр; * всё таки - ийгээс, гэлээ ч гэсэн * и всё из-за тебя - цөм чамаас боллоо; * всё равно - ялгаагцй, хамаагцй, яасан ч яах вэ. - 1. дцн, бцгд, нийлсэн тоо; - израсходовано всего сто рублей - бцгд зуун рубль зарцуулагдав; - 2. - хан, -хэн, -хон, - хөн; - работа началась всего два месяца назад - ажил хоёрхон сарын өмнө эхэлсэн; * всего хорошего - за, баяртай. Вселить,/-лю, -лишь; -лённый (-ен, -ено), - нццлгэж оруулах; - в квартиру вселили нового жильца - байранд шинэ хцнийг оруулж суулгав; - вселить тревогу в сердце Вспашка - зяблевая Встать,^ ану, - анешь./ - зцрхэнд тцгшццр төрццлэх - хагалах; - намар паар хагалах - 1. босох, зогсох, босоо зогсоох, өндийх; - встать с места - суудлаас босох; - встать на ковёр - хивсэн дээр зогсох; - 2. гишгэх, зогсох; встать на стул - сандал дээр зогсох; - 3. гарах, ургах; - нар гарч байна - солнце встает Встретить,/-речу, -ретишь; -еченный/- 1. уулзах, учрах, дайралдах, - встретить знакомого - танилтайгаа харгах; уулзах; 13 4000 наиболее употребителъных слов. словосочетаний и фраэ Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгцылбэрццд 2. угтах, встретить гостей на вокзале тосох; төмөр замын буудал дээр зочдыг угтах; - 3. хцлээн авах, угтаж авах; - его встретили хорошо Встреча. - тццнийг сайнаар хцлээн авлаа - 1. учрах, уулзах, золгох; - 2. угтлага, уулзалт, - - нового года Вступить,/-уплю, -упишь;/ угтах; - шинэ жилийг угтах. - 1. орох; - вступить в институт - дээд сургуульд орох - вступить в разговор - ярианд оролцох; - 2. оролцох; - 3. эхлэх; - вступить в переговоры - хэлэлцээ хийж эхлэх; - вступить в спор - маргаж эхлэх. Вчера, /нареч., - өчигдөр Въезд, - орох, нэвтрэн орох, орох газар Выбор - брать на - выбрать профессюо - 1. шилэх, шилэлт; - шилж авах; - мэргэщил шилж авах; - 2. сонгох, сонголт; - выборы в совет - зөвлөлийн гишццнд сонгох Вывеска ■ 1. илэрхийлэл, өлгөөс, хаяг; Вывод -ложный- - 1. дцгнэлт, гаргалга; Выговор - 1. аялга, хэллэг - 2. халхавч - ташаа дцгнэлт - 2. гаргах - 2. донгодох, зэмлэх; -строгий Выдать, Аам, - ашь, - аст,/ ;- адим, - адите, - адут; / /- ай; - анный; / - хатуу донгодох - 1. өгөх, олгох; 14 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд - выдать удостворение - цнэмлэх олгох; - 2. мэт болох, шиг дцр цзццлэх, гэж мэдэмхийрхэх; - выдать себя за знатока - юм мэдэх хцн шиг дцр цзццлэх Выделить,/- лю, -ишь, -ленный;/ - хуваарилж өгөх, гаргаж өгөх; - выделить участок для строительства - барилга барих газар гаргаж өгөх Выезд - 1. гарах, мордох; - 2. мордох газар; - 3. морин тэрэг, хөсөг Выжать, - жму, - жмёшь; - атый;/ - выжать лимон - 1. шахах, шццсийг шахах; - нимбэг шахах; - 2. шавхах, шавхруулах, - выжать бельё - дотуур хувцсыг мушгих мушгих. Вызвать,/- зову, - зовешь; - анный;/- 1. дуудах, ирццлэх, - вызвать в суд - шццхэд дуудах; - вызов врача на двм - гэртээ эмч дуудах; - вызвать на соревнование - уралдаанд урих; уриалах. Выйти, выйду, выйдешь; вышел, -шла; -выйди; - 1. гарах; выйдя; вышедший -выйти из комнаты - тасалгаанаас гарах - 2. очих; - выйти на работу - ажилдаа очих; - 3. болох; - выйти замуж - хцний эхнэр болох. * не вышло - болсонгцй, бцтсэнгцй Выключать, - аю, -аешь; выключить,/- чу, - чишь; - ченный/ - 1. таслах, унтраах, - выключить электрический свет - цахилгаан гэрэл сугалах; унтраах; - 2. гаргах, хасах - выключить из списка Выкопать,/- аю„ - аешь; - анный;, - выкопать колодец - нэрийн данснаас хасах. - 1. ухах, малтах; - худаг ухах; 15 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд - 2. ухаж олох, малтаж гаргах, малтаж авах; - выкопать картофель - твмс малтаж авах. Вынуть, - ну, - нешь; вынь; - утый./ - гаргах, авах, уудалж авах, сугалах; - вынуть деньги из кошелька - хэтэвчнээс мөнгв авах. Выпить, ■'- пью, - пьешь; - итый;/ - выпить до дна - уух, ууж орхих, шавхах; - дуустал ууж орхих, шавхах. Выполнить, - ню, -нишь; - ненный; - выполнять, -яю, -яешь; - гцйцэтгэх, биелццлэх, бцтээх Выручать, - аю, -аешь; /' выручить,,*- чу, -чишь; - ченный;,' - 1 аврах, ач тус хцргэх, тус бөлох; - выручить из беды - гачигдлаас аврах; - 2. Өртгийг олох, цнийг авах, олз оруулах; - выручить деньги за товар - барааны цнэ мөнгийг оруулах. Высокий,/- а я , -ое; -ок, ока, -око;/выше; высочайший. 1. өндөр; - высокий дом - өндөр байшин; - высокие цены - өндөр цнэ \ - 2. их; - высокое давление крови - цусны даралт их болох; - 3. сайн; - работа высокого качества Выставка - сайн чанарын ажил. - 1. цзэсгэлэн; 2. гаргаж тавих, тавих. Выступать, - аю, - аешь;/. выступить,,- плю, -пишь./ - цг илтгэх, унших, тоглох, юм бичих - >»выступить с лекцией - лекц унших; - выступать с речью - цг илтгэх - ;,выступить на суде - шццхэд цг илтгэх. Высыпать,;- плю, -плешь; - анный;/ - асгах, хийх; - высыпать соль в миску - давс пяланд хийх. Вытереть,,^ тру, -трешь; -тер, - л а ; / - тертый; - терший, -терев 1. арчих; - вытереть руки - гараа арчих; - 2. элээх, элэгдэх, сэмрццлэх; 4000 наиболее употребительных слов. слоеосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба егццлбэрццд - вытереть рукав на рубашке - цамцны тохой злэгдэх Выучивать,'- аю, - аешь; ( -' выучить,'- учу, - учишь;/- ченный; - 1. цээжлэх, тогтоох; - выучить стихотворение - шцлэг цээжлэх; - 2. сургах, зааж өгөх; - выучить игре в шахматы Выходить,/- ожу, -одишь./ - шатар тавьж сургах, - 1. гарах; - выходить из юрты - гэрээс гарах; - выходить из затруднения - бэрхшээлээс гарах, төвгаас - выходить замуж - нехөрт гарах. мултрах; - 2. бууа; - выходить из вагона - вагоноос буух. - окно выходит в сад - цэцэрлэг рцц харсан цонх. - 3. харах; Вычитание - хасах. Газета - сонин - ежедневная - - өдөр бцрийн сонин Гвоздь - хадаас Где,/нареч./ - хаа, хаана - где вы работаете? - где ты был (была)? Герой - та хаана ажиллаж байна?; - чи хаа байв? . баатар, чин зоригт Гигиена - ~ труда - соблюдать гигиену Гимн . эрццл ахуй, ариун цэвэр; - хөдөлмөрийн эрццл ахуй; - ариун цэврийг сахих - сцлд дуулал; - государственный ~ Главный - төрийн дуулал. - 1. гол, чухал, цндсэн; - главные силы - гол хцч; - самое главное - хамгийн чухал; - 2. ерөнхий, ахлагч; 17 4000 наиболее упатребшпелъных слов, сдовоеочетакий ц фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба - главный врач - ерөнхии - главный бухгалтер - ерөнхий нягтлан бодох. эмч; Гладкая дорога - тэгш зам, цагаан зам. Глина - шавар, наанги шороо; - мазать глиной өгццлбэрчцд - шавар тцрхэх. Глубокая река - гцн мөрөн Говорить, -рю, -ришь; -рённый (-ён,-ена) - 1. хэлэх, ярих, хэл мэдэх, хэлд орох; - говорить по-русски ■ ребёнок уже говорит - оросоор ярих; - хццхэд хэлд орж байна. - 2. жэлэж, ярих, гэх; ■ говорить правду - цнэнийг хэлэх; - говорить быстро - тцргэн ■ он говорит, что уедет - тэр явна гэж байна. • в будущем году - ирэх жил, хойтон Год ярих; - 1. жил; В П р О Ш Л О М ГОД5) - ноднин - тому назад - нэг жилийн өмнө; круглый - - бцтэн жил; жил; жил - 2. он; 1917- ый год - 1917 он; ■ 80-ые годы прошлого столетия - өнгөрсөн зууны наяад он; Годовщина - праздновать годовщину - ой, ойн өдөр; - ойн баярыг тэмдэглэх; - - свадьбы - хуримын ой, гэрэлсний ой. - умирать с голоду - өлсөж цхэх; - 1. өлсөх, өлбөрөх; Голод - 1. өлсгөлөн; - неурожай грозил голодом - муу ургац өлсгелөнд хцргэх аюултай байв. Голос - кричать во весь - возвышать - ■ 1. дуу; - чанга дуугаар - дуугаа хашгирах; чангатгах; 18 4000 наиболее употребительных слое-, словосочетаний и фраз .Өргон хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгччлбэриуд - 2. - высокий - низкий - хоолой; - нарийн хоолой; - бцдццн хоолой; - 3. эрх; - решающий - - таслах эрх; - совещательный - - зөвлөх эрх - 4. санал; - большинством голосов - олонхийн саналаар; - - читателя - уншигчийн санал; -~ избирателей - сонгогчдын санал. - 1. нццгэн; Голый - нццгэн хөл; - голые ноги ■ голое дерево - нццгэн мод -голая степь - нццгэн - голая стена - нццгэн хана. - 2. хоосон, нццгэн, цулгай; тал; - 1. уул; Гора - жить в горах - ууланд суух, ууланд ■ взбираться на гору - уул өөд авирах; под горой - уулын хормойд - 2. овоо, овоолготой; - - книг - овоолготой - - камней - овоо чулуу ном; - бахархал, бахдал, урдаа барих Гордость - национальная нутаглах; - - цндэсний юм; бахархал - гаслан, зовлон, гай. Горе - случилось большое Гореть, - рю, -ришь. / - дрова хорошо горят - их гаслан тохиолдов. - 1. шатах; • тцлээ сайн шатаж байна; - 2. ноцох; - свеча не горит - лаа ноцохгцй байна; - 3. - глаза горят от радости гялалзах; - баярлаад нцд нь гялалзаж байна; 19 4000 наиболее ипотребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг. хэллэг йа вгчцлбэрччд - щеки горят от мороза - лицо горит Горечь - горечь во рту - горечь разлуки - горечь воспоминания Горный - горный воздух - горное ущелье - горные порсды - горная страна - горный институт - горное дело Город. • - главный -включить в черту города - за - поехать - за городом Горький вкус Горячая пища Гость - быть в гостях - незваный - идти в гости - принимать гостей •Государство - граница государства - многонациональное Готовить,'- влю, -вишь, / - готовить кадры - готовить уроки - 4. улайх; - хацар нь даараад улайж байна; ■ нүүр улайж байна. • 1. гашуу, хорсох; - ам гашуу оргих - 2. уйтгар, гаслан; - хагацлын гаслан; - гашуудалтай дурсамж. - 1. уулын; ■ уулын агаар; - уулын хавцал; ■ уулын чулуулаг; - 2. уулархаг; - уулархаг орон; • 3. уурхай, уул уурхай; - УУЛ уурхайн дээд сургууль; ■ уурхайн ажил. - хот, балгас; ■төв хот; - хотын хэмжээнд багтаах; ■ хотын гадна гарах; - хотын гадна. ■ гашуун амт. - халуун хоол. - айлчин, гийчин, зочин, айлчлах; ■ зочин болж байх; ■ уриагүй зочин; -айлчлах; - зочдыг хүлээн авах; ■ улс, гүрэн, засаг төр, төр. - улсын хил; - олон үндэстнээр бүрэлдсэн улс. - 1. бэлтгэх, бэлдэх, зэхэх; ■ боловсон хүчнийг бэлтгэх; - 2. бэлдэх, хийх; ■ хичээл бэлдэх; хичээлээ хийх; 41)00 наиболее употребителъных слое, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх - готовить обед 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд хоол х и и х ; 3. бэлтгэл х и й х , бэлтгэх; - готовить встречу гостям Гражданство - принять российское - зочдыг угтах бэлтгэл х и й х . 1. х а р ь я а т , иргэн; Оросын х а р ь я а т болох 2. с а й ш а а г д а х , зөвшөөрөгдөх, нийтэд дэлгэрэх; - получить права гражданства - олонд с а й ш а а г д а х , нийтэд дэлгэрэх. Грамотный 1. бичиг мэдэх, бичиг үсэг мэдэх - грамотный человек бичиг мэдэх х ү н . - грамотное пиеьмо а л д а а г ү й бичиг; - грамотный инженер чадмаг инженер. - вполне грамотная работа нэлээд сайн хийгдсэн а ж и л . 2. а л д а а г ү й , алдаа м а д а г г ү й , з ө в ; 3. ч а д м а г , мэдэц е а й т а й , мэдлэгтэй; 4. зөв с а й н , сайн хийгдсэн; Греть, грею, греешь; гретый . 1. ш а р а х , д у л а а ц у у л а х ; - солнце греет нар ш а р ж б а й н а ; - шуба греет дээл дулаацуулж б а й н а ; 2. э э х , х ө л ч и х , д у л а а ц у у л а х ; - греть руки -греть ноги гарах хөлчих, г а р а а э э х ; хөлөө д у л а а ц у у л а х ; 3. х а л а а х ; - греть воду ус х а л а а х ; - греть пищу хоол х а л а а х . * с грехом пополам чуу ч а м а й г э ж , а р а й чуу гэж ; нүгэл, хилэнц; Грех. * к а к на грех * нечего греха таить гай болоход, гай болж ; ■ гэм зэмээ нуулгүй, нүглээ н у у л г ү й . Гроб авс. Громкий разговор чанга дуугаар я р и х ; Грубый ответ ширүүн хариу. Груз а ч а а , тээш; - вагон с грузом Группа - группа у ч а щ и х с я вагон а ч а а т а й . хэсэг, бүлэг хэсэг сурагчид. 21 4000 наиболее употребительных сяов, словосочетаний и фраз Өргон хэрэглэгдэх Грустный взгляд Грязная рука Грязная посуда Грязная вода Грязь - на дворе - покрываться грязью Густая сметана Гулять, - яю, -яешь./ - гулять с детьми 4000 цг, хэллэг ба огццлбэрццд - гуниг харц. - бохир гар; - енгертэй хувин; бохир хувин - булингартай ус, бохир ус. - шавар, шавхай, балчиг, бохир хир; - хашаанд шавхайтай; - хирэнд дарагдах. - өтгөн зөехий. - зугаалах, зугаалж явах; - хүүхэдтэйгээ зугаалж явах. - за, тиймээ, тэглээ, зөв; Да, частица . - за, тэгэлгүй яах вэ. - да, конечно - аль хэдийн, эрт, өнө Давно. нареч., - энэ~бол аль хэдийний явдал билээ. - это было давно - тэр аль хэдийн ирсэн юм. - он давно приехал - би түүнтэй уулзаагүй удаж байна. - я давно его не видел явах цаг хэдийн болжээ. - давно пора уходить урт зам. Далёкий путь хол, хол зайтай, гүн; Далеко, 'нареч./ би танайхаас хол зайтай суудаг; - я живу далеко от вас - эндээс байшин хүртэл хол. - отсюда до дома далеко - он сар өдөр, өдөр; Дата. - түүхт өдөр; - историческая - он сарыг тавих, өндөрлөх, тэтгэх. - поставить дату Дать, дам, дашь, дает, дадим, дадут; дал (-а,-о,- и), дали ( дал (-а, -о); дай; Данный [ дан (- а)] - өгөх, олгох; - дать книгу - ном өгөх; - дать взаймы - зээл олгох; - дать телеграмму - цахилгаан мэдээ өгөх - дать лекарство - эм өгөх - үүд, хаалга, хатавч; Дверь входная - орох үүд; стоять в дверях - хатавчинд зогсох. 22 *1>(Ю наиболее употребителъных сдов, слоаосочетании и фраз Өрген хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд Движениё - - руки лежать без движения - вольное Девушка Делать, - аю, -аешь./ - ничего не делать хөдлөх, хөдөлгөөн, хөдлөл; гарын хөдлөл; хөдлөхгүй хэвтэх; чөлөөтэй хөдлөл. хүүхнүүд, охид, басгад. 1. хийх, үйлдэх; юу ч хийхгүй; 2. хийх, бүтээх, үйлдэх; үйлдвэрлэх, гаргах; суурь машин үйлдвэрлэх; - делать станки ширээ хийх; - делать стол алдаа гаргах. - делать ошибки 1. хуваах; Делить, - делю, -делишь. талх хуваах; - делить хлеб адил хуваах; - делить поровну тоо хуваах; - делить число 2. хуваах, хуваалцах, хамт эдлэх, амсалцах; зовлон жаргалаа хуваах, ■ делить горе и радость зовлон жаргалыг хамт эдлэх. 1. хэрэг, ажил; Дело нийгмийн хэрэг, нийтийн албан ажил; ■ общественные дела ажилгүй байх; - быть без дела 2. үйл, явдал, юм; сайн үйл хийх, буянт үйл үйлдэх. - сделать доброе дело ардчилах, ардчилал, ардын эрх Демократия - страны нароДной демократии - ардын ардчилсан орнууд. 1. өдөр; День ажлын өдөр; - рабочий төрсөн өдөр; - - рождения нартай өдөр; - солнечный өдрийн нэг цагт; - в час дня өдөр дараалан; - день за днём өдөр бүр; - каждый - с каждым днём өдөр ирэх бүр 2. үе, нас; 23 4000 наиболее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх - в наши дни - в дни молодости * на другой день * на днях * добрый день? Деньги - бумажные - мелкие - наличными деньгами - быть без денег Дерево - хвойное - лиственное - резьба по дереву Держать, держу, держишь; - держать за руку - держать молоко в холодном месте * держать корову Дети Детский сад Дешево,/- нареч./ -дешево заплатить Дешёвые ткани Диагноз ставить Диетическая столовая ■Дикое животное Дисциплина - трудовая Длина До,/предлог с род. п. / - до города осталось пять километров 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд ■ манай үед ■ залуу насанд, залуу байхдаа; маргааш нь, дараа өдер нь; ■саяхан,тугаархан; ■ сайн уу? ■ мөнгө, цаас; • цаасан мөнгө, цаас ■ жижиг мөнгө, бутархай мөнгө; ■бэлэн мөнгөөр; - мөнгөгүй болох. - мод; ■ шилмүүст мод; - навчит мод; - модон дээр сийлэх. • 1. барих; - гараас барих; - 2. байлгах, тавих; - сүү сэрүүн газар байлгах - 3. тэжээх, үнээ авч байх - үнээ тэжээх, үнээ авч байх. - багачууд, хүүхэд, хүүхдүүд - хүүхдийн цэцэрлэг - хямд, хямд үнээр; - хямд төлөх. - хямдхан бөс, даавуу. - онош; - онош тавих. - цагаан хоолны гуанз - зэрлэг амьтан. -сахилга - хөдөлмөрийн сахилга. - УРТ> уртаараа, уртаашаа - 1. хүртэл, болтол, - т а л , -тэл; - хот хүртэлтаван километр үлджээ. 24 '' паиболее употребительных слов, словосочетании и фраз Өргон хэрэглэгдэх - ждать до вечера - до рассвета 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд - үдэш болтол хүлээх. - үүр цайтал - 2. хүрэх, очих, тулгах, тулж очих; - бид ойд хүрэв, бид ойд тулж очив. - мы догпли до леса Добавить,/- влю, - вишь; - вленный / добавлять,/- яю, - яешь, / - нэмэх. Добрососедские отношения - сайн хөршийн харилцаа. Добрый человек - сайн хүн. Доверить,/-рю, - ришь;/ - итгэх найдах, итгэмжил өгөх, даалгах; - доверить получить деньги - мөнгө авах итгэмжлэл өгөх. - доверить тайну - нууцаа даалгах. Договор - гэрээ; -подписывать - гэрээнд гарын үсэг зурах; - - 6 взаимной помощи - харилцан туслалцах гэрээ. Договориться о встрече - уулзах тухай хэлэлцэн тогтох. Дойти, дойду, дойдёшь; - дошёл (- а); дошеднгай; - хүрэх, очих,; - доходить,/ ожу, - одишь/ - явж хүрэх, тулах - дойти до станции - станц хүртэл явах; - захидал түргэн хурчээ; - письмо дошло быстро - ус эрэгтээ хүрэх. - вода дошла до краев Документ - үнэмлэх, баримт, баримт бичиг; - предъявить свой документ - үнэмлэхээ үзүүлэх; - зарлагын баримтууд. - расходные документы - баримтат кино зураг. Документальный фильм. Долг. - өр, өр шир, өгцөө, зээл; - өр хийх; - брать в долги - зээл өгөх; - давать в долги - өрөө дарах - погашать долги - удаан дуугай байх. Долгое молчание Долгосрочный кредит - удаан хугацааны зээл Должен,/- жна, - жно, в значении - өртэй, өгцөөтэй; сказуемого / - он должен ему десять - тэр хүн түүнд арван рублийн өртэй. рублей 2* 4000 каиболее употребителъных слов, елоеосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, халлэг ба өгццлбэрццд - ашигтай албан тушаал; - выгодная - дээд тушаалд орох, их тушаалд орох; - занимать выеокую - освобождать от должности - албан тушаалаас чөлөөлех. - 1. байшин; Дом - деревянный - модон байшин - дойти до болыпого дома - том байшин хурэх - 2. гэр; - гэртээ ажиллах, гэртээ ажил хийх; - работать на дому - тэртээ байх; - быть дома - гэртээ харих. - идти домой - 3. газар, байшин, ордон; - дом отдыха - амралтын газар; - соёлын ордон - дом культуры - хүүхдийн асрах газар. - детекий дом - 4. газар, пүүс, байшин ; - худалдааны пуүс. - торговый ~ - гэрийн авгай, гэргийн ажилтай эхнэр. Домашняя хозяйка - орох, эрэх, орох арга; Допуск - өвчтөнд орох эрхтэй байх; - иметь допуск к больным - 1. зам, харгүй; Дорога - их зам, дардаи зам; -болыпая - төмер зам; - железная - зам төөрөх, зам алдах; -сбиться с дороги - зам зуур, зам гудас; -по дороге - 2. аян, зам; - холын зам, алсын аян; -дальняя - аянд мордох; - отправиться в дорогу - я пробыл в дороге три дня - би замд гурав хонов. - үнэтэй; Дорого./нареч./ - очень дорого - дорого купить Дорогой -дорогой друг Доска - сосновая - - их үнэтэй; өндөр үнэтэй; - үнэтэй авах, худалдаж авахад их үнэтэй. - хайрт, эрхэм хүндэт; - хүндэт нөхөр, хайрт найз. - 1. банз, хавтгай мод, зүсмэл мод; - нарсан банз; 26 "><) паиболее употребшпелъных слов. словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэляэг ба вгццябэрццд ■ 2. с а м б а р ; - классная Доставка - ангийн с а м б а р . ■ хүргэх, хүргэж өгөх; - доставка писем ■ захидлыг х ү р г э х ; - с доставкой на дом ■ гэрт нь хүргэж өгдөг. ■ орлого; Доход -годовой - ■ ж и л и й н орлого; - чистый ~ ■ цэвэр орлого. Драгоценные вещи Драться, дерусь, дерёшься; • үнэтэй э д . зодолдох, ноцолдох; дрался, дралась; - м а л ь ч и ш к и дерутся ■ хөвгүүд ноцолдож б а й н а . - тулээ; Дрова -сьГрые - колоть Друг, д р у з ь я , / - з е й ; / ■ нойтон т ү л э э ; ■ түлээ х а г а л а х . - н а й з , нөхөр; -близкий - ■ дотнын н а й з ; - старый - ■ хуучин н ө х ө р ; - - детства ■ бага насны н а й з ; - - мой ! ■ нөхөр минь ! - помоги - • нөхөр минь т у с л а а ч . ■ өөр, ондоо, жич; Другой - другой человек - это другое дело - другими словами Дружба - быть в дружбе • өөр х ү н , ондоо х ү н ; - ингэвэл ч өөр хэрэг щүү - өөрөөр х э л б э л . - н а й р а м д а л , нөхөрлөл; - н а й р а м д а л т а й б а й х , нөхөрлөх; -тесная - - нягт н а й р а м д а л ; - - народов - ард т ү м н ү ү д и й н н а й р а м д а л . Дружеский - нөхөр ёсны, нөхөрсөг, нөхрийн; - дружеская помощщь - нөхөр ёсны тусламж; -дружеский привет - нөхөр ёсоор 'мэндэлж - дружеский совет - нөхөр ёсны сануулга. Д р у ж и т ь , / - жу, - ж и ш ь / - они давно дружат Д р у ж н а я семья - н а й з л а х , нөхөрлех, ү е р х э х ; - тэд хэдийний н а й з а л д а г мюм. - эвтэй гэр б ү л . 27 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба Думать,'- аю, - аешь / - думать о работе - думаю, что он прав -как вы думаете? - я думаю завтра закончить работу Дуть, дую, дуещь - дуть на свечу - ветер дует - здесь дует Душа - добрая - в глубине души - от всей души - тяжело на душе - говорить по душам Душевна беседа Дым - густой - нет дыма без огня өгццлбэрццд - бодох, санах; ■ ажлын тухай бодох; - түүний зөв гэж би бодож байна; ■ та юу гэж санаж байна. Дыра - зашить дыру на рукаве - в дырах Дыхание - затаив дыхание - искусственное Дыхательные органы Дышать, дышу, дышишь; дышащий; - тяжело дышать би маргааш ажлаа дуусгах санаатай ■ үлээх, сахилах; сэнгэнэх; ■ лаа үлээх; ■ салхи салхилна; - энд сэнгэнэнэ. - сэтгэл, зүрх, санаа; - сайхан сэтгэл; ■ сэтгэлийн угт; • үнэн сэтгэл үнэн зүрхнээс; сэтгэл зовлонтой байна; • үнэн сэтгэлээр ярилцах. ■ дотны утаа; - өтгө галгүй бол утаа байхгүй; овоо босгоогүй бол шаазгай хаанаас суух 1 црорхой, онгорхой, нүх; ■ ханцуйн цоорхойг нөхөх; ■ онгорхой цоорхой. - амьсгаа, амьсгал; ■ амьсгаа авалгүй; хиймэл амьсгаа. ■ амьсгалын эрхтэн. ■ амьсгалах, амьсгаа авах; • амьсгалах бэрхтэй, уухилах. Е. Единодушное пожелание Единственный ребёнок Ежемесячный журнал • саналаар хүсэх зүйл. гав ганц эд сар тутмыв сэтгүүл. 28 4000 наиболее употребителъных сдов. словосочетвний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэляэг ба өгщлбэрццд Ездить, езжу, ездишь; - люблю ездить верхом - мы часто ездим за город - вы ездите верхом? - он хорогло ездит на велосипеде ■ 1. явах, явж байх, унах, уяаж байх, унаж явах ■ би морь унаж явах дуртай; ■ бид хотоос гадагш байнга явдаг; ■ 2. унадаг, явдаг, унаж чаддаг, явж байдаг; ■ та морь унадаг уу? тэр хүн дугуйгаар сайн явдаг, тэр хүн дугуй унаж сайн чаддаг. Есть, ем, ешь, ест, едим, едите, едят; ел, ела; есть яблоко Ещё, 'нареч./ - прочитай ещё раз - налей ещё стакан ■ идэх, хоол идэх, хоолох ■ алим идэх. ■ 1. дахиад, дахин; • дахиад нэг унш; - уехал ещё неделю назад - ещё в прошлом году ■ дахин нэг аяга хийчих. • 2. бүүр, бүр; • бүүр долоо хоногийн өмнө явчихсан; - бүр ноднин жил. лС. Жажда - утолить жажду - сильная жажда Жалеть,/-ею, - еетъ;/ -жалеть сирот - жалеть о прошедшей молодости - жалеть истраченных попусту денег Жалоба ■ жалобы больного подавать жалобу - цангаа, ангаа, амны цангаа, ундаасах, цангах, ангах; - цангаагаа гаргах; - их ундаасах. - 1 . өрөвдөх, хайрлах; - өнчин хүүхдийг өрөвдөх; - 2. харамсах, хар буух - залуу насаа харамсах; - дэмий зарсая мөнгөндөө хар буух. - 1. гомдол, үглэх, зовуурь; - өвчтөний зовуурь; - 2. гомдол, зарга; - гомдол мэдүүлэх, зарга мэдүүлэх. 29 4000 наиболее употребительных слоа, слооосочетаний и фраз Өргон хэроглэгдэх 4000 цг, хэляэг ба огццлбэрццд Жалобная книга - санал гомдлын дэвтэр. Жарить,/-рю, -ришь, / - шарах, хуурах, хайрах; - жарить курицу - тахиа шарах; - жарить семечки - ҮР хуурах. Жаркий день - халуун өдөр. Жатва ■ тариа хадах, тариа хадалт Ждать, жду, ждёшь, ждал ( - а , -о), - хүлээх - ждать друзей - нехдөө хүлээх - ждать поеад - галт тэрэг хүлээх. Желание - хусэл, дур хүслэн, таалал; - желание уехать ■ явах хүсэл, явахыг хүсэх; - исполнение желаний - хүслээ хангах; - по желани ю ■ хүслээрээ, дураараа. Желать,/- аю, - аешь, / - хүсэх, ерөөх, таалах, хүсэл болох, эрмэлзэх. - желаю видеть его • түүнтэй учрахыг хүснэ. Железнодорожная станция . төмер замын өртөө. Железная дорога ■ төмөр зам женить, женю, женишь • гэрлүүлэх, эхнэр авч өгөх, гэргий буулгах. - эмэгтэй хүний гутал. Женская обувь • эмэгтэй, бүсгүй, эхнэр, эм хүн Женщина ■ хатуу мах, гордойсон мах. Жёсткое мясо - амьд загас Живая рыба ■ амьтан, адгуус, мал; Животное - гэрийв тэжээмэл амьтан, мал. - домашнее животное - шингэн бодис, шингэн зүйл. Жидкость ■ 1. амьдрал, ертөнц; Жизнь - возникновение жизнй на земле - жизнь человека - рисковать жизнью - спасти кому-либо жизнь - лишить жизнь Житель . оршин суугч, хүн - дэлхийд амьдрал үүссэн нь. - 2. амьдрал, амь, амь бие; амь нас, нас; - хүний амьдрал, хүний нас ( амь) ■ амь өрөх; - хүний амь аврах; • алах. 30 4000 наиболве употребителъных слов, словосочетании и фраз Өргвн хэрэгдэгдэх 4000 иг, хвллвг ба -городской житель - деревенский житель - коренной житель Жить, живу, живёшь; жил (- а, - оо) - жить долго жить в Москве Журнал - литературный ~ - классный журнал За„предлог./ - за рекой -за горой - за ДИМоМ -за столом - стоять за станком - жить за городом - за два дня до праздника - за час до отхода поезда - эту работу можно сделать за два дня - многое сделано за неделю - пришёл за книгой - пить за здоровье - я рад за вас Забасуовка - объявить забастовку Заболеть вгццлбэрицд - хотын хүн; - хөдөөгийн хүн; - уул нутгийн хүн. - 1. амьдрах, наслах; - урт наслах; - 2. оршин суух, суух, байх; - Москвад суух - 1= сэтгүүл; - журнал; - 2. бүртгэлийн дэвтэр; - ангийн бүртгэлийн дэвтэр. - 1. цаана, цаад талд, тэртээ; - голын цаад талд, голын тэртээ; ■ уулын цаана; - байшингийн цаана; - 2. дэргэд, гадаа, гадна; ■ ширээний дэргэд; - суурь машины дэргэд зогсох. ■ хотын гадна суух; • 3. урьд, өмнө; • баяраас хоёр хоногийн урьд; ■ галт тэрэг хөдлөхөөс нэг цагийн өмнө. ■ 4. дотор, турш; - энэ ажлыг хоёр өдрийн дотор хийж болно; - долоо хоногийн дотор ихийг хийжээ. ■ 5. төлөө, тул, тулд, гэж; - вом авах гэж ирлээ; • эрүүл мэндийн төлөе уух. - таны төлөө би баярлана. • ажил хаях, ажил хаялт, ажлаа хаях; - ажлаа хаяхыг илэрхийлзх, ■ өвдөж эхлэх; 31 4000 наиболее употребителъных слов, словосонетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрицд - у меня заболела голова Забота - забота о своём будущем - отеческая забота - домашние заботы Забыть, - буду, - будешь; / /- будь; - ытый; / - забыть номер дома - забыть книгу дома Завещание - делать завещание - завещание учителя своим ученикам Зависимое положение Зависть - смотреть с аавистью Завод - кожевенный завод - мыловаренный завод Завоз - завоз товаров Заглавие - заглавие книги Заглядывать.'- аю, - аешь; / заглянуть,/- яну, - янешь/ -заглянуть в окно - заглядывать в дверь - заглянуть в книгу - заглянуть к приятелю Задавать вопрос Задание - миний толгой өвдөж эхлэв. 1. зовнил, сэтгэл зовох, санаа зовох; ирээдүйнхээ төлөө санаа зовох; 2. халамж, злбэрэл, арчлал, санаа тавих; эцэг ёсны халамж; 3. аж явдал; гэрийн аж явдал. мартах, мартагдах; - байшингийн дугаарыг мартах; номоо гэртээ мартах. гэрээс; гэрээс хийх; - шавь нартаа өгсөн багшийн гэрээс. ■ харьяалагдлын байдал. - атаа, атаархал, атаархах, жөтөө; ■ атаархаж харах. ■ үйлдвэр; ■ булигаарын үйлдвэр; • савангийн үйлдвэр. • хүргэх, аваачих, авчрах, зеөх; - таваар зөөх. • гарчиг, зохиолын нэр; • номын гарчиг. ■ 1. шагайх; ■ цонхоор шагайх; - хаалгаар шагайх; - 2. сехөх, сөхөж уззх,- номоо сөхөж үзэх; - 3. ороод гарах; ■ найзындаа ороод гарах. • асуулт тавях. ■ даалгавар, үүрэг; 32 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 иг, хэллэг ба вгццлбэрццд ■ гэрийн даалгавар; ■ даалгаврыг бйелүүлэх. ■ 1. зорилт, зорилго, үүрэг; - ээлжилт зорилго; • 2. бодлого - шахматная задача ■ шатрын бодлго; - арифметическая дача • тооны бодлого. Задержка • 1. саад, саад учрах, саатах, түдэх; - задержка движения поездов • галт тэрэгний хөдөлгөөн саатах. - 2. хожимдох; - задержка почты шуудан хожимдох. Зажимать, 7- аю, - аешь,/ • 1. хавчих. атгах, базах; - зажимать в руке ■ гартаа атгах; ■ 2. таглах, беглөх; - зажимать рот рукой гараар амыг таглах; - зажимать уши ■ чихээ бөглөх. Зайти, зайду, зайдёшь, зашёл, - шла; зашедший; зайдя ■ 1. орох; дэлгүүрээр орох; - зайти в магазин ■ танилындаа орох; -зайти к знакомому ■ 2. цаана орох, цаагуур орох; булангийн цаана орох; - зайти за угол гэрийн цаагуур орох. - зайти за дом захиалга; Заказ - домашнее задание - выполнить задание Задача - очередные задачи - по заказу - брать заказ - заказ готов Заключение -заключение договора Закон - законы природы - законы общественного развития - нарушить закон - обнародовать закон - по закону захиалгаар; захиалга авах; захиалга бэлэн ■ байгуулах,тогтоох; гэрээ байгуулах. хууль, цааз, ёс; байгалийн хууль; • нийгмийн хөгжлийн хууль; хууль зөрчих; ■ хууль нийтлэх ■ хууль ёсоор 33 4000 наиболее употребительных сяов, словосочетаний а фраз Өргөн хэрэглэгдэх Закрепить,/- плю, -пишь; / / - плённый ( -ён, - ево); - закреплять, - яю, - яешь. - закрепить верёвку - закрепить доску Закрывать, - аю, -ешь;/ - закрыть,/-рою, -ытый/ - закрывать дверь - закрывать на ключ 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд - бөхлөх, бэхлэх, бэхэлж уях, ■ торгоох; ■ шидмэсийг бэхэлж уях; ■ банзыг хадаасаар бөхлөх. • 1. хаах; үүд хаах,хааж цоожлох; - 2, халхлах; ■ нүүрээ гараар халхлах; - закрывать лицо руками ■ 3. хориглох, хаах; ■ орохыг хориглох; -закрывать вход 4. хаах, төгсгөх; хурлыг хаах. - закрывать собрание • танхим; Зал ■ уншлагын танхим; - читальный зал • хүлээх танхим. зал ожидания ■ 1. солих, халах; Замена - замена одного слова другим - нэг үгийг нөгөө үгээр солих; • 2. солио, халаа; - халааны хүнээ олох. -найти себе замену Замерзать,7- аю, - аешь; / замерзнуть,/- ну, - нешь; / река замёрзла • 1. хөлдөх; •гол хөлдөв; • 2. даарах, бээрэх, осгох; - миний гар бээрчихлээ. - у меня руки замёрзли - 1. ажиглал, ажиглалт; Замечание - зөв ажиглалт; - в&риое замечание - 2. сануулга, сургамж өгөх, сургаж хэлэх; ■ - сделать замечаиие ученику сурагчид сануулга өгөх, сурагчийг сургаж хэлэх. ■ гурил зуурах. Замешивать тесто • цоож, цуурга; Замок - уүдний цоож; - дверной 34 4000 наиболее упатребителъных слов, слоеосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг 6а агццлвэрццд - запереть на ~ -висячий - держать под замком Замужняя женщина Занимать сто рублей Занять комнату Запас - запас топлива - продовольственные запасы Заперёть дверь на ключ Запечатать письмо Записать лекцию Записаться в библиотеку Запись на пластинку (кассету) Заплакать от обиды Заплатить за квартиру Запомнить стихи Заправочный пункт Запретная зона Запрещение Запущенный сад Заработать сто рублей Заработная плата Зарезать овцу Зарубежная яресса Зарыть в зёмлю Зарядить винтовку Зарядка аккумулятора Заседание - открыть - закрыть - пленарное Заселить новый дом рабочими Заслужить награду Заставить замолчать Застегнуть пальто - хааж цоожлох; - елгөх цоож; - цоожтой байлгах. - гэргий, нөхөртэй эхнэр. - зуун рубль зээлэх. - тасалгаа эзлэх - бэлтгэл, нөөц - түлшний нөөц; - хүнсний нөөц, бэлтгэл хүнс. - хаалга Цоожлох - захидал битүүмжлэх - лекц тэмдэглэх - номын санд бүртгүүлэх. - хальсан дээр бичих. - гомдож уйлах. - байрып хөлс төлөх. - шүлэг цззжлзх, - шатахуун олгох газар. - цаазтай бүс, хориотой бүс - хориг, цааз, хориул, - хайхрамжгүй орхисон цэцэрлэг. - зуун рубль олох - цалин, цалин хөлс, ажлын хөлс. - хонь төхөөрөх - гадаадын хэвлэл. - газар булах. - винтов сумлах. - аккумулятор цэнэглэх. - хурал - хурал нээх; - хурал хаах; - бүгд хурал. - шинэ байшинд ажилчид оруулах. - шагнал хүртэх. - дуугай болгох - пальто товчлох. 35 4000 наиболее упатревительных сдов. словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 иг. ХЭДлэг ба огхщлйэрицЬ Засуха Затмеяие - -солнца - лунное Захватить все деньги Захлопнуть дверь Заход солнца Зачёт - сдать - получить Зачётная книж- ка Защита - защита Родины - защита подсудимого Эаявить протест Заявление -сделать заявление Звать на помощь Звать врача Звезда Зверь -хищныйЗвук - - выстрела - издавать звуки Звуковой сигнал Здесь,/нареч./ - он живёт здесь Здоровый человек Здоровая пища Здоровый воздух Здоровье - состояние здоровья - беречь здоровье ган, ган гачиг. ■ хиртэх, баригдах; ■ нар хиртэх; ■ сар хиртэх. ■ бүх мөнгөө аваад явах. - хаалга тас хаах. ■ нар шингэх. ■ шуүлэг; • шүулэг өгөх; ■ шүүлэг давах, шүүлэх. • сурлагын дэвтэр ■ 1. хамгаалах, хамгаалалт • Эх орноо хамгаалах; 2. өмгөөлөх, өмгөөлөл, өмгөөлөлт; ■ хэрэгтнийг өмгөөлөх ■ эсэргүүцэл илэрхийлэх. ■ мэдэгдэл; ■ мэдэгдэл гаргах, мэдэгдэл хийх. ■ туслаач гэж дуудах ■ эмч урих, эмч дуудах. ■ од ■ араатан, ан • араатан. ■ дуу, авиа чимээ, анир; ■ буун дуу; ■ дуугаргах, чимээ гаргах, авиа гаргах. ■ авиан сигнал. ■ энд - тэр энд суудаг. - эрүүл хүн - биенд сайн хоол - эрүүл агаар - бие, эрүүл мэнд, эрүүл, лагшин - биеийн байдал - зрүүл мэвдвйг хамгаалах, биеэ гамнаХ; 36 юиболее ипотребительпых слов, слоеосочетаний и фраз Өрген хэрэглзгдэх - как ваше здоровье? - за ваше здоровье! - на здоровье! - кушайте на здоровье! •Чдравствуй 4000 1/г, хэЛАэг 6а йгччлбэрщд - таны лагшин тунгалаг байна уу? таны бие сайн уу? - таны эруул мэндийн төлөө! - хайрла! - зооглож хайрла. - сайн байна уу? мэнд байна уу? (ганц хүнтэв, эсвэл үеийн юм уу, дүү хүнтэя мэндлэх) Здравствуйте - амар байна уу? амрыг эрье, амрыг айлтгая! мэнд амар байна уг^^ Зелёные насаждения Зелёные яблоки Земля - Земля движется вокруг Солнца • ногоон таримал. ■ түүхий алим. - 1. Дэлхий, Газар дэлхий (олон хүнтэй, эсвэл ахмад хүнтэй мэндлэх) ■ Дэлхий нарыг тойрдог; ■ 2. Хөрс, газар; ■ шимтэй херс. - плодородная земля Земной шар ■ дэлхийн бөмбөрцөг. Зеркало • толь ■ үр, мөхлөг Зерно ■ үр тарианы ургамал. Зерновые культуры ууртай хүн. Злой человек - тэмдэг, тамга Знак ■ танилцах, танилтай болох, танил байх. Знакомство ■ танилцах, танилтай болох; - заводить - лоддерживать - с кем-либо ■ хэн нэгэнтэй танилын холбоогоо таслахгүй байх. ■ мэддэг дуу, танил дуу Знакомая песня - туг, дарцаг Знамя - улаан туг - красное • ялалтын туг мандуулах; - воздрузить - победы ■ эрдэм, эрдэм ухаан, шинжлэх ухаан. Знание - 1. мэдэх; Знать, знаю, знаешь - явахытаа мздэх; - знать о поездке • 2. мэдэх, ойлгох, төсөөлөх; - хичээлээ мэдэх; - знать урок 4000 наиболее унотребительных слоа, слооосочетаний и фраэ Өрген хэрэглэгдэх 4000 уг, хэллэг Ва егуцлбэрццд - - я знаю, что он прав Золото - червонное золото - самородок золота - золото в слитках - прииск золота Золотое кольцо Зрелые яблоки Зрение - иметь хорошее зревие - слабое зрение - лишиться зрения Зрительная память Зуд туүний зөв болохыг би мэднэ. алт шижир алт; цул (бүхэл) алтан олдвор; гулуузалсан алт. алтны уурхай; алтав бөгж болсон алим хараа, нүд; хараа сайн байх; муу хараа; хараагуй болох. нүдлэх ой, харааны ой. загатнаа. И. И,/союз/ Иголка • Игра Играть, / аю, - аешь, - игранный / - играть в футбол - играть на баяне Игрушка Идея - в голову пришла прекрасная идея - кто подал эту идею? йдти, иду, идёшь, шёл, шла; шедший; идучи; - идти пешком - идти вперёд - идти в театр - поеэд идёт через час ■ ба, хийгээд, болон, бөгөөд, болоод; хоёр гурав. • зүү, тэвнэ. - наадам, тоглоом, наадах, тоглох. ■ 1. наадах, тоглох; ■ хөл бөмбөг тоглох; • 2. дарах, хуудах, хийлдэх; ■ баян хуур дарах. • тоглоом. ■ санал, бодол, хүсэл, санаа; ■ цээжинд сайхан бодол төрөв; ■ энз саналыг хэн гаргав? • 1. явах ■ явган явах ■ урагшаа явах; • 2. очих, хөдлөх; ■ театрт очих; ■ галт тэрэг цаг болоод хөдөлнө. 36 ! наибалее рпотребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг 6а - дождь идет - снег идёт - эта улица идёт через весь город Из (изо),/предлог с род. п./ - выйти из дому - привести из магазина Избрание Избрать,/- беру, - берёшь; / /- ал, - ала, - ило;/избранный - право избирать депутатов - избрать специальность Известие - последние известия Извинение - прошу у вас извинения Извинить, / ню, -нишь; / извинёнвый ( -ён, - ена) - извините - извините, я заставил вас долго ждать Издать,/- ам, - ашь, - аст, / ,'- адим, - адите, - адут; / иадал ( - а, - о), издавный ( -ан, - ана, - оно) - издать книгу - издать приказ Изложить,/'- ожу, - ожишь; / /- оженный. / - изложить в немногих словах свое мнение вгццлбэрццд - 3. орох, унах; ■ бороо орж байна; - цас унаж (орж) байна ■ 4. нэвт гарах, шувт өнгөрөх; ■ энэ гудамж хот дундуур нэвт өнгөрнө. аас ( -ээс, - оос, - өөс); • гэрээс гарах; ■ дэлгүүрээс авчрах. - сонгох; шилэх, сонголт, шилэлт. сонгох, шилэх; ■ депутат сонгох эрх; мэргэжил шилж олох. ■ мэдээ, мэдээ чимээ, сураг сүүлийн үеийн мэдээ. уучлал, уучлах, хүлцэл, хүлцэх; ■ уучлахыг гуйя. ■ уучлах, хүлцэх; уучлаарай; удаан хүлээлгэсний минь уучилна уу. - 1. хэвлэх, хэвлэн гаргах; ном хэвлэх; 2. гаргах, нийтлэх, тунхаглах; тушаал гаргах. - 1. илтгэх, өгүүлэх, хэлж өгөх - саналаа цеөхөн үгээр илтгэх; - 2. илтгэн бичих, найруулан бичих, бичгээр өгүүлэх, бичгээр өргөх; 39 4000 наиболее употребителъных слов, славосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд - изложить на бумаге Изобретать,'- аю, -ешь, / йзрасходовать,/- дую, - дуешь; / /-ванный / - израсходовать все деньги Изучать,- аю, - аешь, / изучить, /- учу, - учишь;' изученный - иаучить русский азык ■ цаасан дээр илтгэв бичих. • зохион бүтээх. • зарах, үрэх, зарцуулах, хэрэглэчих; • байдаг мөнгеө хэрэглэчих. • 1. сурах, судлах; • орос хэл сурах; ■ 2. судлах, шинжлэх; - изучить древнюю рукопись ■ эртний бичмэл судлах; ■ 3. судлах, судлан мэдэх, судлан рйлгох; - я хорошо изучил этого - энэ хачин хүнийг би сайн судалсан. странного человека ■ тай ( -тэй; той) байх; Иметь , ■- ею; - ешь ./ ■ мөнгөтэй байх; - иметь деньги - эта комната имеет одно окно- энэ тасалгаа ганц цонхтой; зорилготой байх. - иметь целью хөрөнгө, зоорь, хөренгө зоор, ймущество хөрөнгө хогшил, эд агуурс, юм; үл хөдлөх хөрөнгө; - недвижимое - он унёс все своё имущество - хамаг юмаа яваад явсан. Имя, имени, мн. имена, имён, нэр; и.менам хэн нэгэнд нэр өгөх; - дать кому-нибудь имя түүний нэр хэн бэ? - как его зовут по имени? нэр овог. - имя и фамилия - письмо посылайте захидлыг миний нэрээр явуулаарай. на мое имя гадаад, гадаадын; Иностранный гадаад хэл; - иностранный язык - министерство иностранных ■ гадаад явдлын яам. дел байцаан зааварлах, байцаан Инспекция зааварлалт, байцаалт, шалгалт, хяналт шалгалт хийх, байцаах. - производить инспекцию 40 11НЮ наиболее ааотребителькых слов, словосочетакий а фраз Өргөк хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ва өгццлбэрццд Институт - дээд сургууль - сельскохозяйственный институт - хөдөө аж ахуйн дээд сургууль. Инструкция - заавар; - согласно инструкции - заавар ёсоор; - получить инструкцию - заавар авах. Инструмент - 1. зэмсэг, багаж, багаж зэвсэг; - хирургические инструменты - мэс заслалын багаж; - музыкальный инструмент - хөгжмийн зэмсэг. Интелегенция - сэхээтэн, оюутан сэхээтэн. - сонин өгүүлэл. Интересный рассказ - халдвар Инфекция - зарга Иск ^ - зарга мэдүүлэх; - предъявить - заргыг хэрзгсэхгүй болгох. -отказать в иске Исключить,/- чу, -чишь;/ /- чённый ( - ён, - ена) - гаргах; хасах; хөөх; - сургуулиас хөөх. - исключить из школы Искренняя благодарность - үнэн сэтгэлийн талархал. Искусство - урлаг; уран сайхан; - дүрслэх урлаг; - изобразительное ~ - урлаг судлах. - заниматься искусством Испуг - айдас; цочоо; бослого, үргэлэг. - үнэн. Истина - түүх. История - бүх дүн; бүгд; нийт; Итого / н а р е ч . / - итого в сумме сто рублей - бүгд зуун рубль. К (ко),/предлог с дат. п. / - он пришёл к нам - подъехать к станции - плыть к берегу - приходи к двенадцати - 1. - д, -т; - руу; - рүү; тийш; тэр манайд ирсэн; өртөөнд ойртон очих; эрэг тийш сэлэх; 2. үед; хүртэл; - даа ( -дээ, - доо, -дөө); -таа (- тээ, - тоо, - төө) 4000 наиСолее употребительных слое, сдовосачетаний и фраэ ^ Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг. хэллэг ба огццлбзрццд часам! - к вечеру пошёл дождь Кабинет - ~ начальника Кадры Каждый - каждый день - каждый труд должен быть оплачен - каждый яз вас - каждую минуту Как/нареч./' Какой. - как это елучилось? забыл, как это делается? как ваше здоровье? какая сегодня погода? - какое сегодня число? Календарь Камепь - бросать камнем в кого-нибудь Канализационная труба Канатная железная дорога Канцелярские принадлежаности Капитал - арван хоёр цагийн үед ир! оройдоо бороо оров. өрөө;тасалгаа; танхим; даргын өрөе. боловсов хүчин бүр, бүхэн; тутам; өдөр бүр; - ажил бүрийн хөлсийг олговол зохино; - бвд хүн бүр; - минут бүр. ■ яагаад, яаж; хэр; ямар; хэн гэж, юу гэж; - яагаад ийм юм болов? - үүнийг яаж хийдгийг мартжээ? • таны бие хэр байна? • 1. ямар; ■ өнөөдөр тэнгэр ямар байна? - 2. хэдний; - өнөөдөр хэдний өдөр вэ? ■ цаг тооны бичиг, хуанли; цагийн хуваарь. ■ чулуу. • хэн нэгэн рүү чулуу шидэх ■ ариутгах татуурын хоолой. - татлагат төмөр зам. • бичгийн хэрэгсэл. • хөрөцгө; ■ үндсэн хөрөнгө; -основной ■ гүйлгээний (эргэлтийн) хөрөнгө. - оборотвый - хөрөнгөт ёс. Канитализм - өвер; харман; халаас. Карман энгэрийн цаг. Карманные часы ■ газрын зураг; Карта - экономическая карта мира ■ дэлхийн эдийн засгийн газрын зураг. 42 4(100 наиболее ипотребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 иг, хэллэг Ва огиилбэрицд Карточка 1. зураг, хөрөг; 2. тасалбар, хуудас; - фотографическая карточка гэрэл зургийн хөрөг; - визитная карточка - нэрийн хуудас. Катастрофа - аюул, сүйдэл; сүйрэл; сүйд, аюул болох; сүйдэх, сүйрэх, сүйд болох; - железнодорожная - галт тэрэг сүйдэх. Кататься, - аюсь, - аешься; ] - 1. зугаацах; зугаацан явах; - кататься на велосипеде - дугуйгаар зугаацан явах; - 2. гулгах; - кататься на коньках - тэшүүрээр гулгах. Качество - чанар; я с ; - груши хорошего качества - сайн чанарын лийр. - нарийн ажил. Квалифицированный труд - байр Квартира - гурван өрөөтэй байр; - квартира в три комнаты - байрны хөлс төлөх. - платить за квартиру Кивать,/ аю, - аешь;( кивнуть,/- ну, - нёшь;/ - дохих, гэхэх; - кивнуть головой - зөвшөөрч толгой дохих. в знак согласия - мухлаг. Киоск - буцалгах, даргилуулах; хөөргөх; Кипятить/- ячу; - ятишь/ дөвийлгөх - сүү хөөргөх. - кипятить молоко - хүчилтөрөгч. Кислород - хийх; тавих; Класть, кладу; кладёшь; клал (а) - банкинд хийх; - класть в банк - халаасанд хийх; - класть в карман - суурь тавих. - класть фундамент - цавуу. Клей - уур амьсгал; улирал; Климат - далайн уур амьсгал; - морской - эх газрын улирал. - континентальный улирлык байдал. Климатические условия -түлхүүр Ключ 43 4000 наиболее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд - ном, бичиг - хэзээ, хэдийд, хэзээнээс; - та хэзээ буцаж ирэх вэ? - арьс; шир; савхи; булигаар; сур; - гарын арьс сайртав; - тугалын арьс; - ширэн чемодан. - тоо, тоо хэмжээ - тасалгаа, өрөө; - 1. төгсгөл; эцэс; сүүл, туйЯ; зах; хязгаар; - нет конца - зах хязгааргүй; төгсгөлгүй - до конца - төгсгөл болтол; дуустал - 2. үзүүр; - конец верёвки - таталганы үзүүр. Конституция - үндсэн хууль. Контроль - 1. хяналт; шалгалт; - общественный - олон нийтийн хяналт; - 2. хянан шалгах газар - улсын хянан шалгах газар. - государственный - арцалдаан; зөрөлдөөн; мөргөлдөөн; Конфликт будлиан; - арцалдах,зөрөлдөх. - вступить в конфликт - төгсөх; дуусгах; дүүргэх; Кончить,/- чу, - чишь; - ченный / - засвар дуусгах; - кончить ремонт - кончить речь приветствием - үгээ баяр хүргэн төгсгөх. - 1. хуулбар; буулгавар; Копия зургийн хуулбар; - копия картины - 2. дууриасан; цутгасан юм шиг адил, - эцэпгэйгээ цутгасан юм шиг адил. - он точная копия отца - хөлөг онгоц. Корабль - үндэс Корень - хадах. Косить, кошу, косишь - яс, хагадас. Кость - хэдий, хэддүгээр; аль; хэдэн; Который - энэ хоёрын аль нь вэ? - который из двух? Книга Когда/нареч./ - когда вы вернётесь? Кожа - кожа на руке потрескалась - телечья кожа - чемодан из кожи Количество Комната Конец 44 1000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгицлбэрицд - который час? Кочеватъ,'- чую, - чуешь/ Край Крайний срок Красить, крашу, красишь - красить ткань - красить крышу Краска Красота Кредит - коммерческий кредит Крепить Крепкая ткань Крепкий сон Крепкий организм Крестьянин Кривой Крик Критика Кровать Кровь - истекать кровью - остановить кровь Кто, кого, кому; кого; кем. - кто вам сказал это? - Кто там? Кто-то -|^|вэ-то заходил к вам Куда - куда вы меня ведёте? - если куда пойдёте, скажите мне Культура - хэдэн цаг болж байна? - нүух; нүүж суух, нүүдэл хийх, нүүдэллэх. - зах; хязгаар; хөвөө; ирмэг, хаяа; амсар. - зцсийн болзол. - будах; - нэхмэлийг будах; - дээвэр будах. - будаг. - сайхан; гоо үзэсгэлэн - зээл - наймааны зээл. - бэхлэх; уяж бөхлөх. - бөх нэхмэл; - бөх нойр; - чийрэг бие. -тариачин,тариачин эр. - хямрал - хашгирах дуун, хашгираан. - шүүмжлэл. -ор ■ цус - цусаар урсах; - цус тогтоох. - хэн; - хэн танд энэ тухай хэлэв? - хэн бэ? хэн тэнд байна? - хэн нэг хүн; - танайд хэн нэгэн хүн ороод гарсан. - 1. хаана; хааш; - та хаана намайг аваачиж байна? - 2. ийш тийш, юманд; ■ хэрэв ийш тийшээ явбал над хэлээрэй. ■ соёл, соёл боловсрол 45 4000 нйиболее унотребительных слов, словосочетаний и фраз Өргон хэрзглэгдэх Купание - здесь хорошее место для купания Купить, куплю, купишь; купленный Курить Кусать Кусок - кусок шёлка - кусок хлеба Кухня Куча Кушать ,/- аю, - аешь / - пожалуйста, кушайте Л. Ладво - ладно, будь по-твоему Ласкать,/ аю, - аешь/ Лгать, лгу, лжёшь, лгал ( -а, -о) Лёгкая ноша Лекарство - принять лекарство Лень Лес Лестница - Подниматься по лестнице - спускаться по лестнице Летать,/- аю, - аешь;/ лететь, лечу; летишь Лечебное учреждение Лечить, лечу, лечишь - лечить лекарствами - лечить туберкулёз Лежать, / жу, - жишь;/лёжа 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд - усанд орох; - энд усанд ороход сайхан гаэар. - худалдан авах, авах. - тамхи татах - хазах; зуух. - хэсэг зүсэм, хэрчим; еөдес; - торгоны өөдвс; - зүсэм талх. - гал тогоо, гал тогооны өрөө - овоо; бөем, беөн. - идэх; зооглох. - зооглох ажаамуу - за; болно; за яах вэ; - за яах ва, чинийхээр болог. - энхрийлэх, таалах. - худал хэлэх. - хөнгөн үүрэг - эм; - эм уух - залхуу; залхуу хүрэх. - ой; ой мод - шат; - шатаар гарах; - шатаар буух. - 1. нисэх; нисэж байх; - 2. давхих; гүйх; харайх. - эмнэлгийн байгууллага. - эмчлэх; анагаах; эмнэх - эмээр анагаах; - сүрьеэ анагаах. - 1. хэвтэх; 46 •шоолее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 иг. хэллэг ба эгиилбэрииб - л е ж а т ь на боку - хажуулдан х э в т э х ; - 2. б а й х ; - книга лежит на столе - ном ширээн дээр б а й н а . - 3. о р ш и х , б а й х ; - город лежит на берегу реки - хот голын эрэгт оршино. Липия - шугам зураас ; - прямая линия Лнст - шулуун шугам - хуудас; гөлмөн төмөр; - лист из тетради - дэвтрийн хуудас; - лист железа - гөлөм т ө м ө р . '!нтература - утга зохиол, зохиол - художественная - - уран з о х и о л ; - политическая - - улс төрийн з о х и о л . - л и ц о м к лицу - нүүр нүүрээрээ. - н ү ү р ; ц а р а й ; зүс; 4 ! Лицо Ловить, л о в л ю , л о в и ш ь - барих. Логика - учир з ү й ; учир ш а л т г а а н ы у х а а н . Ломать,/ аю, - а е ш ь ; / - эвдэх; хагалах; хугалах; / л о м а н н ы й ; / - ломать лёд Луна - мөс х а г а л а х . - сар; - полная луна - тэргэл с а р - при свете луны - сарны гэрэлд - ф а з ы луны - с а р н ы мөхлөг - т у я а ; гэрэл; ц а ц р а г Луч - лучи солнца - нарны гэрэл; нарны т у я а ; - рентгеновские лучи - рентген ц а ц р а г - ультрафиолетовые лучи Лучше,/в знач. с к а з . / - хэт я г а а н туяа - аас ( - э э с , - оос, - өөс). с а й н , д э э р ; - с т а р ы й друг лучше двух новых - нэг хуучин найз хоёр шинэ найзаас дээр; - к а к можно лучше - а л ь болохуйц с а й н . Л у ч ш и й ученик - сайн с у р а г ч . Любимый - а м р а г ; я н а г ; х а й р т а й , дуртай - любимая жена - хайртай эхнэр. Любить, люблю, любишь, 47 4000 каиовлее ипотребительных слов, словосочетаниа и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг 6а вгццлбэрццд ■ любящий, любимый. - он любит охотиться цветы любят воду Любовь - ■ по любви • любовь к рбдине Люди ■ любовь к музыке ■ молодые люди ■ старые люди 1. янаглах; амраглах; дурлах; хайрлах; 2. дуртай (байх) тэр хүн ан агнах дуртай; цэцэгт ус хэрэгтэй. 1. амраг; янаг; амраг, хайр, амрагийн сэтгэл; хайр сэтгэлээр; эх орноо хайрлах; 2. авьяас, дур; хөгжмийн авьяас. хүн; хүмүүс; улс; залуу хумуүс; залуу хун; хөгшин хүн; настангууд. М. Магазин - универсальный - продовольственный - оптовый Магнит Маленький домик Мало Малограмотный человек - дэлгүүр; - их дэлгүүр; - хүнсний дэлгүүр - бөөяий худалдааны дэлгүүр. -соронзон. - вчүүхэн байшин, - бага, өчүүхэн; жаахан, бага сага; цөөн. - бичиг үсэгт муу хүн, боловсрол багатай хүн - нуруу бага. Малый рост - хөвгүүн; хүү; нуган. Мальчик - барихуй; илбэхуй, иллэг Массаж - хэрэглэгдэхуүн, эд. Материал - удаан; алгуур; аажим, аяар; ааль; Медленно - удаан бичиг; - писать медленно - аяар явах. - идти медленно - 1. арилжих; андалдах; солих; Менять,'- яю, -яешь/ - менять книги в библиотеке - номын санд ном солих; - 2. сэлэх; солих; халах; сэлгэх; - дотуур хувцас сэлэх; - менять бельё - байр солих. - менять квартиру 48 4000 наиболее употребительных слоа, и фраз Өргөн хэрзглзгдзх 4000 им, хзллм 9а •ецц»варщц4 Место - занять свое место уступить кому-либо место положить на место рабочее место по местам! - место рождения - глухое место - здесь много места - нет места Местожительство Месяц - месяц тому назад Мех - лисий мех Мечта - мечта о счастье Мешок - мешок муки Министерство - - иностранных дел - - просвещения Министр - заместитель министра - премьер министр Минус Мир Мирная политика Младший - мой младший брат - младшее поколение Мнение - высказать своё мнение 1. газар байр; суурь; суудал. байраа эзлэх; хүнд суудлаа найр тавьж өгөх; байранд нь тавих; ажлын байр; байр байрандаа! 2. газар; нутаг; төрсөн газар, төрсөн нутаг; бөглүү газар; 3. зай; зай завсар, чөлөөтэй газар; энд зай их байна. зайгүй байна. оршин суудаг газар; суудаг газар; суурин нутаг. сар , - нэг сарын өмнө. арьс, ангийн арьс; нэхий; үнэгний арьс. санал; хүсэл; санаа; мөрөөдөл, хүслэн; жаргалын хүслэн. шуудай; хүүдий, таар; уут; шуудай гурил. яам; Гадаад явдлын яам; Гэгээрлийн яам. сайд; орлогч сайд; ерөнхий сайд. хасах тэмдэг. энх тайван. энх тайвны бодлого. 1. ДҮҮ> отгон; залуу; хойт; миний дүү; залуу үе, хойт үе. санал, бодол; саналаа хэлэх. 49 4000 наиболее употребительных слов, словосо* и фраэ Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд Много - он много знает 1. ИХ, ИХ ЮМ; тэр (хүн) их юм мэднэ; 2. олон, их; олон жил өнгөрлөө. булш, булшны нүх; нийтийн булш; булшны нүх малтах; болох; - много лет прошло Могила - братская - рыть могилу Можно, (в знач. сказ.) - это можно сделать за два дня - можно мне закурить Мой - мой сын - мой друг Мокрый платок Молоток Молчливый человек Молчать, - чу; - чишь; / Монета Море - выйти в море - у морея Моршинистое лицо Мост Музыка Мука Мусор Мысль Мыть - мыть в воде Мягкий хлеб үүнийг хоёр өдрийн дотор хийж болно; тамхи татаж болох уу? миний; минь; миний хүү; хүү минь; миний найз; миний анд. нойтон алчуур алх. дуугай хүн. дуугай байх, дуугүй байх. зоос; мөнгө. 1. тэнгис; тэнгист орох; тэнгисийн эрэгт. үрчгэр нүүр. гүүр. хөгжим. гурил. хог; хог буртаг; хог новш; новш. сэтгэл, сэтгэлэг. угаах уеанд угаах. зөөлөн талх. Н. На,/предлог;/ - писать на бумаге - положить на стол 1. дээр; - д; т-; дээр бичиг; ширээн дээр тавих; 50 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргон хзрзглэгдзх 4000 цг, хзллзг Ла •гцилОгрчч* ■ лечь на диван • выйти на улицу ■ упасть на землю ■ идти на рынок на запад ■ лететь на самолёте ■ ходить на лыжах завод работает на нефти ■ играть на скрипке - отпуск на один месяц • на пятидесятом году своей жизни ■ на будущей недели • план на год ■ на три года со дня на день ■ купить на сто рублей обед на пять человек на рубль меньше ■ на деньги - диван дээр хэвтэх; - 2. -д, -т; - руу ( -рүу), өөд, тийш; - гудамжинд гарах, гадаа гарах; - газарт унах; - зах руу явах; зээлийн газар орох; - баруун тийш; - 3. - аар ( - ээр, - оор, - өөр) - онгоцоор нисэх; - цанаар гулгах; - нефтээр ажилладаг үйлдвэр; - хийлээр хөгжимдөх, хийлдэх; - 4. - ын (-ийн), - ы (ий), - н, - д, -т, аар (-ээр, - оор, - еөр) - нэг сарын амралт; - тавин насандаа; - ирэх долоо хоногт; - нэг жилийн төлөвлагөө; - гурван жилээр; - өдрөөс өдврт; - 5. - ын (-ийн), - ы (- ий); - н; - аар (-ээр, - оор, -өөр) - зуун төгрөгийн юм худалдаж авах; - таван хүний хоол; ■ нэг төгрөгөөр бага; нэг төгрөгөөр дутуу; - мөнгөөр; - 6. - ы н (- ийн), - ы ( -ий), - н; үйлт нэр; үйлт нэр + аар ( - ээр, - оор, - өөр); - средство на строительство - материал на пальто - учиться на инженера ■ разведка на нефть • разделить на три ■ умножить пять на три - барилгын мөнгө; барилга барих мөнгө; - пальто хийх эд; - инженер болохоор сурах; - нефтийн хайгуул; - 7. болгон, - д, - т, -аар (-ээр, -оор, -өөр); • гуравд хуваах; - тавыг гурваар үржүүлэх; • 8. - тай ( -тэй, -той); 51 4000 каиволее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба - матрац на пружинах - пальто на вате - говорить на русском языке - перевести с русского на монгольский язык - на голодный желудок - на свежую голову - у меня на глазахх - на людях Наблюдать, - аю, - аешь - наблюдать как играют дети - наблюдать больного - наблюдать за уличным движением Награда - высокая правительственная - получить награду Наградить орденом Нагрузить верблюд кладью Надежда - возлагать надежду на кого-либо Надеть, -ену, -спешь; -ень; -детый, - надеть шапку на ребёнка - надеть чехол на стул - надеть кольцо на палец - надеть шубу Надзор вгццлбэрицо - пүрштэй дэвсгэр; - хөвөнтэй пальто; - 9. - аар (- ээр, - оор, - өөр); -д, -т; - оросоор ярих; - орос хэлнээс монголд орчуулах; - 10, дээр, -д, -т; - өлөн дээрээ, өлөн элгэн дээрээ; - толгойнхоо сэргэлэн дээр; -II. өмнө; дунд; - миний нүдний өмнө; - олны өмнө, олны дунд. -1. ажиглах, ажиглан харах; .- хүүхдүүд яаж тоглохыг ажиглах; - 2. ажиглан шинжлэх, -өвчтөнийгажиглан шинжлэх; - 3. хянах, харгалзах, хянан харах; - гудамжны хөдөлгеөнийг хянан харах - шагнал, шан; - засгийн газрын хүндэт шагнал; -шагналхүртэх. - одонгоор шагнах. - тэмээнд ачаа тэгнэх. - найдвар, найдлага, найдал: горьдлого, горь, горьдол, итгэл; - хэн нэгэн хүнд найдах. -1. өмсгөх, өмсүүлэх; - хүүхдэд малгай өмсгөх; - 2. углах; - сандлын бүрээс углах; - 3. зүүх; - хуруунд бөгж зүүх; - дзэл өмсөх. - хяналт; 52 ■1000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн гэрэгдзгдэз: 4000 цг. хэллэг ба вгццлбэрццд прокурорскии Надо, в знач. сказ. - надо послать, письмо - надо воды - что вам надо? Надпись - надгробная ~ Назад, нареч. - пятиться назад - шаг назад Название Название ~ растения ~ книги Назначить, - чу, - чишь; - ченный; - назначить цену - назначить день встречи Найти потерянную вешь Наказание Накипь Накопить, большой опыт Накоптить колбас » Накрыть стол скатертью Налог - подоходный ~ - облагать налогом - уменьшить налоги Нападение - прокурорын хяналт. - хэрэгтэй, ёстой; хэрэглэх; зохих; - захидал явуулах хэрэгтэй; - надусхэрэгтэй;би усхэрэглэнэ; - танд юу хэрэгтэй вэ? та юу гээ вэ? - бичээс гарчиг; - хүүрийн оршлын бичээс. - гэдрэг; сөрөг; хойш, буцаж; -гэдрэг ухрах; - алхам хойшоо. - нэр; гарчиг; - ургамлын нэр; - номын гарчиг. - тогтох, тогтоох, болзох; - үнэ тогтоох; - уулзах өдөр болзох. - гээсэн юмаа олох. - ял; шийтгэл. -хөөс, цээр, өрөм, нитгэл. - хуримтлуулах их туршлагатай - хиам утаж болгох. - ширээбүтээлгээрбүтээх. - албан татвар, алба; татвар -ашгийнтатвар; - албан татвар ноогдуулах; - албан татварыг хорогдуулах. - довтлох, дайрах, халдах, довтлого, хадлага; - гэнэтийн довтлого; - внезапное ~ - зэвсэгт халдлага. -вооруженное ~ Написать, -ишу; -ишешь; -исанный - бичих. Напиток - унд, ундаа; -сэрүун ундаа; - прохладительные напитки - спиртные напитки - охийн ундаа. Направить заявление в суд - шүүхэд өргөдөл илгээх. Направить больного к врачу ^өвчтөнийг эмчид явуулах. 53 4000 наиболее ипотреВителъных слов, словосочетаний и фраэ Өргвн харэглэгдэх 4000 уг, хэллэг ба огуулбэрууд Направить на работу Напрасный труд Напряжённая работа Народ Нарушить покой Нарушить сон Население - город> ское - сельское Наследство - получвть наследство Настоящий друг Наука Находить,/- ожу, - одишь / Национальность Нация Начало - начало учебного года - начало улицы Начальник Начать постройку Наш долг Наша родина Не, частица ./ - я не пойду домой - не уходи - он не любитель гулять Небо Неболыпая комната Неболыная сумма Невозможно,/нареч. Неграмотный человек Недалект ,/нареч./ - ов живёт недалеко - ажилд томилох. - дэмий ажил, үргүй ажил. - хүч гаргах ажил. - ард; ард түмэн. - амгаланг алдагдуулах. - нойр таслах. ■ хүн ам; - хотын хүн ам; - хөдеө тосгоны хүн ам. - өв, өв хөрөнге - өв залгамжлах. • үнэн нөхөр, ёстой анд. - шинжлэх ухаан, эрдэм, ухаая. - 1. олох; ■ 2. болгох. - ястан, угсаатан, үндэстэн. ■ үндэс, угсаа. ■ эх, анх, түрүү, түрүүч, эхлэлт; ■ хичээлийн жилийн эх; ■ гудамжны эх. ■ дарга. ■ барилга барьж эхлэх, барилга эхлэх. ■ манай үүрэг, бидний үүрэг ■ манай эх орон. ■ гүй, үгүй, биш; үл, эс, бүү; битгий; ■ би гэртээ харихгүй; • битгий яв; - тэр (хүн) зугаалах дуртай хүн биш. - тэнгэр, огторгуй ■ жижигхэн тасалгаа. - бага зэрэг мөнгө, цөөн төгрөг. ■ болохгүй, бүтэхгүй, болшгүй, бүтэшгүй. - бичиг мэдэхгүй хүн. ■ ойр, дөт, ойрхон, энүүхэнд, холгүй ■ тэр (хүн) энүүхэнд суудаг. 4000 наиболее употребительных слое, словосочетаний и фраз Өргон хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгиилбэрицд Недостатки в работе - ажлын дутагдал. Недра - газрын хэвэл; газрын баялаг; - в недрах земли - газрын хэвэлд; газар дор; - разработка недр - газрын баялгийг ашиглах. Неизвестно./нареч./ - мэдэгдээгүй, танигдаагүй; - неизвестно кто - хэн болох нь мэдэгдээгүй; - местожительство его неизвестно - түүний хаа сууДаг нь мэдэгдээгүй. Нельзя ./нареч/ - 1. болохгүй; горигүй; - об этом нельзя и подумать - үүний тухай бодож ч болохгүй; - 2. үл болно; хориотой; - здесь курить нельзя - энд тамхи татаж үл болно. - үзэн ядах. Ненависть Неоднократные напоминания - олонтаа сануулах. - хийрхүү эмэгтэй. Нервная женщина - бэрх биш асуудал; хялбар асуулт. Несложный вопрос - боловч; вч; ч; Несмотря./предлог./ - юу боловч; - несмотря ни на что - бороо оровч, бороотой ч. - несмотря на дождь - юм үүрч явах. Нести кладь на спине - хүүхэд гар дээрээ өргөж явах. Нести ребёнка на руках - гай, үйл, тотгор, осол, аюул. Несчастье - 1. үгүй (байх), байхгүй (байх), Нет,/в знач. сказ./ алга (байх) - гэртээ хэн ч байхгүй байна; - никого дома нет - 2. частица үгүй; биш; - үгүй, зөвшөөрөхгүй; - нет, не согласен - явах уу, угүй юу? - пойдёшь или нет? - намхан тасалгаа. Низкая комната - чанар муу. Низкое качество - дотуур хувцас. Нижнее белье - утас Нитка - гуйлгачин хөгшин. Нищая старуха - сая гэрлэгсэд. Новобрачные - 1. шинэ байр; шинэ гэр; Новоселье - 2. шинэ гэр мялаах. 55 4000 наиболее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлСэрццд Новость - последние новости Новый - вовый год - новый костюм Номер Норма выработки Носить, ношу, носишь, ношенный Ночь - на дворе ночь - спокойный ночи 1 Ну,/межд./ - ну скорей! Нужно,/в знач. сказ./ - мне нужно пять рублей - нужно торопиться Нюхать,/- аю; - аешь ./ Нянчить,/- чу, чишь/ - 1. шинэ зүйл, шинэ нээлт; 2. сонин; сүүлчийн сонин. шинэ; шинэ жил; цагаан сар; шинэ хувцас. 1. дугаар; 2. хэмжээ; 3. өрөө; тасалгаа үблдвэрлэх хэмжээ. авч явах, өргөж явах, үүрч явах, авчрах шөнө; шөнө болов; харанхуй болов; сайхан нойрсоорой! заа; заа түргэл! хэрэгтэй; таарна, зохино; надад таван рубль хэрэгтэй; шамдах хэрэгтэй. 1. үнэрлэх; шинпшх; 2. үнэртэх; татах. сувилах; асрах; харах. 0. Оба - оба брата - они оба заболели - обеими глазами л Обещать, - аю, - аешь; - ещанный; - обещал, что придёт - - день обещал быть теплым Обеспечить свою семью Обида - терпеть обиду Обидеть замечанием - хоеулаа, хоер; ах дүү хоёулаа; хоёулаа өвджээ; хоёр нүдээрээ. 1. амлах, ам өгөх; ам алдах; ирнэ гэж амласан; 2. болох төлөвтэй байх; болох маягтай байх; дулаан өдөр болох төлөвтэй байх. гэр бүлийнхээ хэрэгцээг хангах. гомдол; доромжлол; доромжлолыг тэсвэрлэх. ззмлзн гомдоох. 56 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрзглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд Обмануть,/- ану, - анишь; - анутый;/- 1. мэхлэх; залилах; өвлөх; хураах; - обмануть покупателя худалдан авагчийг залилах; 2. хөсөрдүүлэх, талаар болгох; - обмануть чье либо доверие - хүний итгэлийг хөсөрдүүлэх. Обмен солилцоо; солилцох. Обморок муужрах, муурах; - упасть в обморок муурч унах. Обнимать, /- аю, - аешь./ 1. хүзүүдэх, тэврэх; 2. багтаах, хамрах; 3. ухааныг нь олох, ухах. Обнять за шею хүзүүдэх; хүзүүгээр тэврэх. хамгаалалт; хамгаалах; Оборона батлан хамгаалах, хориглол. хамгаалж байгаад давших; - перейти от обороны хориглож байгаад давших; к наступлению батлан хамгаалах хүчийг зузаатгах. - крепить оборону страны боловсрол; гэгээрэл, эрдэм сурах, Образование сурах боловсрох. боловсролтой хүн. Образованный человек Обратно,/нареч./ - пойти обратно - получать обратно деньги - билет туда и обратно Обратный путь Обрезать палец Обручальное кольцо Обряд - свадебные обряды Обслужить покупателя хорошо Обувь Обувной магазин Общество Объявление гэдрэг; сөргө, эргэж, буцаж, эргүүлж; эргэж явах, буцах; мөнгөө буцааж авах. ирэх очихын билет. буцах зам. хуруугаа эсгах. шашны ёсоор холбох бөгж; гэрлэсний тэмдэг болох бөгж. зан үйл; ёс, ёслол; хурим ёслол. худалдан авагчийг сайн үйлчлэх. гутал. гутлын дэлгүүр. нийгэм. 1. сонсгох; мэдэгдэх; зарлах, тунхаглах; 2. зар; зарлал; сонсгол, тунхаг; 57 4000 наиболее употребительных слов, слооосочетаний и фраа Өрген хэрэглэгвэх 4000 цг. хэллэг ба огццлбэрццд - газетное объявление сонины зарлал; - повесить объявление эарлал өлгөх; зарлал хадах. Объяснить свою мысль бодлого тайлбарлах. Обыск нэгжих; нэгжлэг; нэгжилт; - произвести обыск нэгжих. Обыскать квартиру байрыг вэгжих. Обычай заншил; зуршил. Огонь гал; гэрэл; - огонь в печи зуухны гал; галд шатах; - сгореть в огне гэрэл барьж ажиллах. - работать при огне ногооны газар. Огород хувцас; хувцас хунар; Одежда гадуур хувцас; -верхняя ажлын хувцас - рабочая хүүхдэд пальто емсгөх. Одеть ребёнка в пальто хүлээх Ожидание хүлээх танхим. - зал ожидания галт тэрэг хүлээх. Ожидать поезда түлэгдэх; шазрах. Ожог нуүр Озеро давстай нуур. -солёное тусламж өгөх. Оказать помощь далай. Океан Номхон далай. - тихий океан цонх; гэгээвч. Окно ажлаа дуусгах. Окончить работу сургууль тегсгөх. Окончить школу аюул; осол; Опасность ослоос болгоомжлуулах. - предупредить опасность аюултай газар. Опасное место хагалгаа; хагалгаа хийх; хагалах. Операция хөдөлмөрийн хөлс төлөх. Оплата труда Оплатить расходы по командировке • томилолтын зардлыг олгох. хуралд хождох. Опоздать на заседание зайг бодож олох. Определить расстояние 58 4000 наиболее употребителъных слоа, словосочетаний и фраз Өргон хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба ьгццлбэрццд Определить время отъезда - я в а х цагийг урьдаас тогтоох. Оптовая торговля - бөөнөөр х у д а л д а х . Орган слуха - сонорын эрхтэн Орден - одон. Оркестр - найрал х ө г ж и м . Орудия труда - хөдөлмөрийн б а г а ж зэвсэг. Оружие - зэвсэг; зэр зэвсэг; буу зэвсэг; буу; - холодное - - хүйтэн зэвсэг; - огнестрельное - - галт зэвсэг, буу. Осмотр - таможенный - - үзэх; үзлэг; - гаалийн ү з л э г , г а а л ь ү з э х . Осмотреть вы; ставку - үзэсгэлэн ү з э х . Осмотреть больного - өвчтөнийг ү з э х . Оставить книгу дома - гэртээ номоо о р х и х . Оставить хлеб на у ж и н - т а л х н а а с а а оройн хоолонд ү л д э э х . Остановка - буудал; зогсоол. Остаток обеда - хоолны ү л д э ц , хоолны шавхруу. Осторожно - болгоомжтой; болгоомжлон; Ответ - хариу; - получить ответ на письмо - з а х и д л ы н хариу а в а х - ответ на задачу - бодлогын х а р и у . Ответить на вопрос - асуултанд х а р и у л а х . Ответное письмо - хариу з а х и д а л . Отдать долг - өрөө э р г ү ү л ж ө г ө х . Отдел кадров - боловсон хүчний хэлтэс. Отдых - амрах; амралт; - право на отдых - амрах эрх; - день отдыха - амралтын өдөр; - дом отдыха - амралтын газар. Отказ на просьбу - гуйхад ү г ү й г э х . Откровенный разговор - илэн д а л а н г ү й я р и а . Открыть дверь - хаалга тайлах. аяархан Открыть путь - зам н э э х . Открывать воду - ус т а в и х . Откуда ты идёшь? - чи х а а н а а с явж Отлично ответить на экзамене - шалгалтанд онц сайн х а р и у л а х . байна? 59 4000 наиболее употпребительных слоа. словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, лгзллэг бо Отложить деньги на поездку Отнести книгу в библиотеку Отнять деньги Отнять ребёнка от груди Отойти от двери Отопить дом Отопление - паровое - дровяное ~ Отправить деньги ночтой Отправление поезда Отпустить детей на каток Отпустить товар Отрезать кусок хлеба Отрицательный ответ Отстать от поезда Отчего он не пришёл? Отчёт - годовой Оформить договор Оформление документов Охлаждение воздуха Охрана труда Охранять скот Оценка имущества Очередной отпуск Очередной номер га,зеты Очередь - встать по очереди - в первую очередь - в порядке очереди -стоять в очереди - длинная очередь Очки ■ носить очки вгцилбэрццд - юманд явах гэж мөнгө хуримтлуулах. - номын санд ном аваачиж өгөх. - мөнгий нь булаах. - хүүхдийг хөхнөөс нь салгах. - хаалганаас зайлах. , - галлаж гэр дулаацуулах. - дулаацуулах; халаах; халаалт - уураар дулаацуулах; - түлээгээр дулаацуулах. - шуудангаар мөнгө илгээх. - галт тэрэг явуулах; галт тэрэг явах. - хүүхдүүдийг гулгуурт очуулах. - бараа олгох. - зүсэм талх зүсэх. - татгалзсан хариу; үгүй гэсэн хариу - галт тэрэгнээс хождох. - тэр яагаад ирсэнгүй вэ? - тайлан; тайлан илтгэл, тайлагнах; - жилийя тайлан. - гэрээ бичгээр үйлдэх - баримт бичгийг үйлдэх - агаар сэрүүцэх. - хөдөлмөр хамгаалал. - мал манах. - хөрөнгийг үнэлэх. - ээлжийн амралт - сонины ээлжит дугаар. - 1. ээлж; - ээлж ээлжээр босох; - эхний ээлжинд, - ээлЖ ёсоор; - 2. ээлж дараа; ээлж дугаар; дугаар; - ээлж дараагаар зогсох; - урт дараалал. - нүдний шил; - нүдний шил зүүх. 60 4000 наиволее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба огццлбэрццд Очное обучение Ошибка - грамматическая - исправить свою ошибку - допустить ошибку Ошибочное мнение • өдрөөр сурах, эчнээ сургалт ■ алдаа; эндэл; андуурал; эндүүрэл, ташаарал; - хэл зүйн алдаа; - алдаагаа засах; ■ алдаа эндэл гаргах - алдаатай санал. П. Падать,/- аю, - аешь./ - падать навзничь - падать с лошади ■ 1. унах; ойчих; - гэдэргээ унах; өөдөө харж унах; • мориноос ойчих; ■ 2. орох; - снег падает * падать в обморок * температура падает Падение цен Пакет - завернуть вещи в пакет - вскрыть пакет - индивидуальный Палец - болыной - указательный - безымянный Палка Память - врезаться в память - выучить на память - вечная память - подарить на память Паралич - паралич ноги - его разбил паралич ■ цас орж байна. ■ ухаан алдах; - хүйтэрч байна. - үнийн уналт, үнэ буурах ■ 1. багц; боодол; уут; ■ юмыг уутавд хийх; ■ 2. албан бичиг; битүүмж; • битүүмж задлах; ■ шархны боолт. • хуруу; ■ эрхий хуруу; ■ долоовор хуруу; ■ ядам хуруу. ■ мод; саваа; бэрээ; бялуу; шийдэм ■ 1. ой; цээж; цээжлэх; санаа; ■ ойнд орох; ■ цээжлэх ■ 2. дурсах; дурсгах; ■ мөнхийн дурсгал; ■ дурсгал болгон бэлэглэх. ■ саа өвчин; сүүдэр өвчин; гариг хөлийн саа; түүнд. саа өвчин тусчээ. 61 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба Парень - парни и девушки - он парень хороший - здоровый парень Парикмахерская Парк культуры и отдыха Партия I. - вступить в партию Партия 11. - геологическая изыскательская - вгццлбэрццд залуу хүн; залуу эр; эр хүн; хүү. эрэгтэй, эмэгтэй залуус. тэр зүгээр эр шүү чийрэг хүү; лужгар эр. үсчний газар; үс засах газар, үсчин соёл, амралтын цэвгэлдэх хүрээлэн. нам; намд орох; намд элсэх. 1. анги геологийн шинжилгээний анги; 2. хэсэг; бөөн; суурь; бөөн бараа; - партия товаров хэсэг гутал; - партия обуви 3. тавил; өрөг; - сыграть партию в шахматы - өрөг шатар тавих. бурхэг тэнгэр; бүрхэг өдер. Пасмурная погода малчин, мал хариулагч. Пастух эх орноо хайрлагч; эх оронч. Патриот газар хагалах. Пахать поле гараа будах. Пачкать руки дуучин, дуулагч; эмэгтэй дуучин Певец (певица) сурган хүмүүжүүлэхийн дээд сургууль, Педагогичеекий институт багшийн дээд сургууль талх барих газар, талх хийх газар. Пекарня тэтгэвэр, сул цалин; Пенсия тэтгэвэр авах; - получить пенсию тэтгэвэрт гарах, тэтгэвэрт байх. - быть на пенсии орчуулах, хөрвүүлэх. Переводить,/- жу, - одишь/ орчуулагч, хэлмэрч; Переводчик - переводчик с русского оросоос монгол хэлэнд орчуулагч; языка на монгольский - я им сказал через переводчика Перед./предлог с тв. п./ - перед домом би хэлМэрчээр дамжуулан тэдэнд хэлэв. 1. өмнө, урд; гэрийн өмвө, байшивтийв урд; 62 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллзг ба вгцилбэрцид - перед ним - передо мной -мыть руки перед едой - перед праздником Передать письмо Передача имушества Принести передачу больному в больницу Перейти улицу Перепись населения Перестройка Переходить в другую квартиру Переходить на другую работу Перечисление денег на текущий счёт Песня - народная - петь песню Песок Печатать,/- аю, - аешь ./ - печатать книги - печатать статьи в журнале - печатать на пищущей машинке Печать - удостоверить подпись печатью Писать, пишу, пишешь; писан - писать мелко - писать отчёт - писать роман Письмо - написать письмо өмнө нь; миний өмнө, урд минь; 2. өмнө, урьд; хоолны өмнө гараа угаах баярын урьд. захидал дамжуулж өгөх. эд хогшлыг шилжүүлэн өгөх. эмнэлгийн өвчтөнд эргэлт оруулах. гудамж хөндлөн гарах. хүн амын тооллого. өөрчлөн байгуулах, өөрчлөн засах, сэлбэж шинэтгэх, өөрчлөн байгуулалт өөр байранд нүүх. өөр ажилд шилжих. хариллцах дансанд мөнгө шилжүүлэх. ДУУ, дуулал ардын дуу ДУУ дуулах. элс 1. хэвлэх, барлах, дармалдах; ном хэвлэх; - сэтгүүлд өгүүллүүдийг хэвлэх; 2. цохих; машиндах бичгийн машинаар цохих. тамга, тэмдэг, тийз; гарын үсгийг дамга дарж батламжлах. бичих;зохиох. жижгээр бичих; тайлан бичих; роман зохиох. захидал, захиа, бичиг; захидал бичих; 63 4000 наиболее ипотребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргон хэроглэгдях 4000 цг, хэллэг 6а өгццлбэрццд • заказное письмо - поздравительное письмо Питание - искусственное питание больного ■ баталгаатай захидал; баяр хүргэх бичиг. 1. тэжээх, хооллох; ■ өвчтенийг зохиомол аргаар хооллох; 2. хоол, идээ, хүнс; ■ цагаан идээ; цагаан хоол; ■ хүнсний зүйл. - молочное ~ - диетическбе - продукты питания Пить,,т1ью, пьёшь, пил (-а, -о); пей; питый ( пит, пита, пито) ■ 1. уух, ундаасах; -пить чай ■ ц а й уу; - мне хочется пить ■ юм уумаар байна, би ундаасаж байна; ■ 2. уух, дугараа барих; - пить за здоровье друзей ■ найз нарын эрүүл мэндийн төлөө уух. хоол, идэз, хүнс; Пища ■ сайн хоол; - здоровая хөнгөн хрол - лёгкая ~ 1. самрах, усчлах, оймох, сэлэх; Плавать,/- аю, - аешь. / тэр сайн сэлдэг; - он хорошо плавает 2. хөвөх; мод усанд хөвж байна. - дерево плавает в воде 1. төлөвлөгөө; План төлөвлөгөөтэй ажиллах; - работать по плану төлөвлөгөө биелүүлэх; - выполнить план 2. дэвсгэр зураг, зураг; тойм зураг хотын дэвсгэр зураг. - план города мөр, бугалга; Плечо мөрөн дээрээ өргөөд явах; - нести на плече мерийг алгадах. - похлопать по плечу жимс; Плод иддэг жимс. - съедобные плоды муу, муу юм, муугаар; Плохо,/нареч, / - плохо поступить с кем-либо хүнд муу юм хийх; - он плохо говорит по-монгольски тэр монголоор муу ярьдаг; 64 4000 наиболее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 иг, хэллэг ба өгиидбэриид - муу ойлгох. - плохо понимать - талбай. Площадь - нэмэх тэмдэг, нэмэх Плюс - 1. - аар ( - ээр, - оор, - өөр) По,/предлог/ - замаар явах; - идти по дороге - гудамжаар явах; - идти по улице - дэлгүүрээр гүйх; - бегать по магазинам - театраар явах; - ходить по театрам - утсаар ярилцах; - говорить по телефону - аж ахуйгаар оролдох; - хлопотать по хозяйству - чанараар онц; - отличный по качеству - хуучин заншлаар; - по стариному обычаю - насаар ах; - старший по возрасту - поезда ходят по расписанию - галт тэрэг цагийнхаа хуваарйар явдаг; - хоёр хоёроор - по два - 2. ёсоор; - тушаал ёсоор; - по приказанию - хууль ёсоор явуулах; - поступать по закону - миний гуйсан ёсоор; - по моей просьбе - үүргийн ёсоор; - по обязанности - 3. - ыг, - ийг, -г; - гладить по голове - толгойг илэх; 4. - ын, - ийн, - ны, - ний, -н; - чемпион по шахматам - шатрын аварга; - эхийн талын төрөл, нагац нар; - родственник по матери - хөлсний ажил хийх. - работать по найму - 5. -д, - т; - расставить мебель - тасалгаанд ширээ сандал по комнате зохицуулан тавих - рассадить всех по местам - бүгдийг суудалд нь суулгах; - усанд явах; - пойти по воду - жимсэнд явах - пойти по ягоды - ажлаа дуусахад - па окончанию работы - хугацааг дуусахад; - по истечению срока - миний саяахад. - по моему мнению 65 4000 наибояее упатребительных сяов, словосочетаний и фраз Өргон хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба огццябэрццд - работать по плану - дешёвый по цене - он не приехал по болезни 6. - тай, - той, -тэй; төлөвлөгөөтэй ажиллах; хямд үнэтэй, хямд үнээр. 7. учраас; тэр өвчтэй учраас ирсэнгүй; ■ 8- - УУР. - ҮҮР; - ходить по комнате - гулять по утрам Победа - одержать победу Победить в споре Повод ■ тасалгаа дотуур явах өглөөгүүр зугааяах. • ялалт, ялах; ■ ялалт хийх, ялж гарах. маргаанд ялж гарах. ■ шалтаг, шалтгаан; - повод для ссоры ■ хэрүүлийн шалтаг; - беа всякого повода ■ ямар ч шалтгаангүйгээр. Погода ■ цаг уур, тэнгэр, өдөр; цаг уурын мэдээ; - сводка погоды цаг уур солигдох; - перемена погоды - стоит отвратительная погода - тэнгэр их муухай байна; - погода устанавливается цаг уур сайжирч байна. цэлмэг өдөр, сайхан өдөр - хорошая погода Погрузка ачих, ачаа ачих, тээх, ачаа тээх. 1. дор; Под (подо) ./предлог/ ширээн дор тавих. - поставить под стол ширээн дор байх, ширээн дор хэвтэх - находится под столом • газар дор.ажиллах; - работать под землей ■ удирдлагын дор, удирдлагаар; - под руководством ■ 2. - ын, - ийн, - н (-ны, - ний); ■ цэцэрлэгийн газар болгох; - отвести участок под сад ■ төмсний талбай; - поле под картофелем ■ шинэ жилийн өмнөх үдэш; - в ночь под новый год • 3. -д, -т; бороонд дайрагдах; - попасть под дождь бороо орж байхад явах; - идти под дождём шүүхзд өгөх; - отдать под суд ■ 4. - тай ( -тэй, - той); - петь под аккомпанент рояля төгөлдөр хуурын найрлагын 66 4000 наиболее употребительных слов, еловосочетаний и фра; Өргон хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллм ба огццлбэрццд хамсраатай дуулах; - сүмстэй загас; - 5. - аар (- ээр, -оор, - өөр) - писать под диктовку - хэлж өгснеөр бичих; - под предлогом - нэрийдлээр; - под влиянием гнева - уур хилэнгийн нөлөөгөөр, уурандаа - 6. ойр, дэргэд; - Москвагийн ойр суух; - жить под Москвой - 7. шиг, мэт, шигээр, мэтээр; - отделать мебель под орех - эд хогшлыг самрын яс мэт өнгелөх; - алт шиг; - под золото - 8. шахам, шахаж байх, болж байх, болох гэж байх; - тэр авгай дөч шахам настай ■ ей под сорок - настай болж байх; ■ под старость - үдэш болж байхад, • под вечер - 9. - ж, - аад; - взять деньги под расписку - гарын үсэг зурж мөнгө авах; - дать деньги под расписку - гарын үсгийг зуруулж мөнгө олгох; - юмиы дэнчин болгож. - под залог вещей - найдуулах, найдаж болмоор байх. Подавать надежды - айхаа болих, айдсаа булих. Подавить страх - УРУУ царайтай байх. Подавленное настроение - бэлэг Подарок - бэлэг авах; - получить подарок - бэлэг барих. - преподнести подарк - рыба под соусом Подать,/'-ам, -ашь, -адим, -адите, -адут;/ подал (- ала, - ало); подай; поданный ( - ан, - ана, - ано); - подать пальто - подать стул - подать обед Подача сигнала Поднимать тяжесть Поднять руки - - голову - авч өгөх, авчирч өгөх - дээл авч өгөх; - сандал авчирч өгөх; - хоол авчирч өгөх, хоол аягалах - дохио өгөлт. - хүнд юм өргөх. - гар өргөх. - толгойгоо өргөх 67 4000 наиболее употребителъных слое, словосочетаний и фраз Өргон хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг бо огццябэрццд - - цены - - заработок - - упавшего Подписка Подпись - поставить свою подпись Подрезать деревья в саду Подход поезда к платформе Подъём тяжести Поехать, - еду, -едешь - поехать в Москву - поехать в гости Пожалуйте ко мне в комнату Пожалуйста, 'частица / - дайте мне, пожалуйста, воды - пожалуйста, не шумите Пожар - тушить пожар - лесной Пожарная лестница - - безопасность - - команда Позвольте закурить? Поздний вечер Поздравительная телеграмма Поздравить с днём рождения Поздравить с праздником Пойти,/-йду, -йдёшь;/пошёл (-шла) - пойти прямо - пойти пешком - пойти в гости - пошли к врачу Покрыть стол скатертыо Поле ■ үнэ ахиулах, үнэ нэмэгдүүлэх; • ажлын хөлсийг нэмэгдүүлэх. - ойчсон хүнийг өргвж босгох. ■захиалга, захиалах. - гарын үсэг; ■ гарын үсэг зурах. ■ цэцэрлэгийн модыг тэгшлэн засах. ■ галт тэрэг тавцандаа ойртож очих. ■ хүнд юм өргөх. ■ мордох, орох, явах, очих; ■ Москва руу мордох • айлчилж очих. ■ манай гэрт морилон орно уу; - хичээгээрэй, хичээж, зүгээр, гуйя, гуйж байна; ■ надад ус өгнө ү ү; • гуйя, битгий шуугиач; ■ түймэр, гал, гал дөл, галын аюул; - түймэр унтраах; ■ ойн түймэр - түймрийн шат; - түймрийн аюулаас хамгаалах. - гал команд ■ тамхи татаж болох уу? - үдэш оройхон. ■ баярын цахилгаан. ■ төрсөн өдрөөр баяр хүргэх. • баярын мэндчилгээ дэвшүүлэх • явах, очих; ■ шууд очих, чигээрээ явах - явган явах; - зочлон очих • эмчид очив. ■ ширээг бүтээлгээр бүтээх. ■ 1. тал, хээр, хээр газар; 68 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх Полезная жилая площадь Нолитика Политический деятель Полный кувшин воды Положительное решение Получить письмо - -зарплату - ~ премию - - разрешение -~ приказ Помнить стихотворение наизусть Пора вставать - ~ спать - ~ на работу Портить своё здоровье Посадка капусты -~ деревьев - ~ в поезд Посещение больного - ~ занятий Последний Поставить машину в гараж Посторонним вход воспрешён Постоянная работа Поступить на работу Потерять ключ - - деньги Похожий Похоронное бюро Почва - плодородная Почему,/нареч / - почему он не приехал? - почему ты не согласен? Почерк 4000 цг, хэллэг ба өгуилбэрццд 2. тарьсан газар, тарианы газар. орон сууцны ашигтай талбай. бодлого, улс төрийн бодлого; улс төрийн зүтгэлтэн. домбо дүүрэн ус. зөвшөөрөх шийдвэр, нааштай шийдвэр захидал хүлээн авах; цалин авах; шагнал авах; зөвшөөрөл авах; тушаал авах. шүлгийг цээжээр мэдэх. босох цаг боллоо; унтах цаг боллоо; ажилд явах цаг боллоо. биеэ муудуулах. байцаа тарих; мод суулгах; галт тэргэнд суух. өвчтэй хүнийг эргэх; хичээлд суух. 1. сүүлийн; 2. сүүлийн үеийн. гараашид машин тавих гадны хүн орж болохгүй. тогтмол ажил. ажилд орох. түлхүүрээ гээх; мөнгө алга болгох. адил, адилхан, төстэй, төсөөтэй. оршуулах товчоо. хөрс, шороо; шимтэй хөрс. юунд, яагаад; юунд тэр ирсэнгүй вэ? яагаад чи зөвшөөрөхгүй байна? үсгийн хэлбэр, бичгийн хэв, гар бичиг, 69 4000 наиболее ипотребителъных слое, елоеосочетании и фраз ^ Өрген хзрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба егиулбэриид - раэборчивый - үсгийн хэлбэр тодорхой; - неразборчивый ~ үсгийн хэлбэр тодорхой биш. Почта -шуудан, шуудан хороо, холбоо, Правило -дүрэм - правила уличного движения - гудамжны хөдөлгөөний дурэм; -правила внутреннего распорядка -грамматические правила Правильно поступать Правильный вывод Правительство Право -гражданское- утоловное - права и обязанности граждан - право на труд - ибирательное - водителские права Праздник - национальный ~ - ~ нового года -дотооддүрэм; -хэлэуйндурэм. - з ө в хийх -зөвдүгнэлт. - засгийн газар, засаг. - I. хууль, ёс хууль ёс, цааз, шүүх цааз; - иргэний хууль; -эрүүгийнхууль; -2. эрх; - иргэний эрх үүрэг; - хөдөлмөрлөх эрх; - сонгуулийн эрх; -жолоодох эрх. - ] . баяр/ баяр ёслол, найр наадам; - үндэсний баяр; - шинэ жилийн баяр - 2. сайн өдөр, амралтьн өдөр; - гулять, в праздник Празничное платье Предать друга Предельная скорость Предложение - простое ~ -сложное ~ Предложить свои услуги Предложить тост Предписание Предприятие . Преждевременная смерть - амралтын өдөр зугаалах. - гоёлын хувцас. - нөхрөө барьж өгөх. - туйлын хурд. - өгүүлбэр. - энгийн өгүүлбэр; -нийлмэл өгүүлбэр. - үйлчилье гэж дуртгах, туслалцья гэх. - хундага өргөх. тушаал. үйлдвэрийн газар, үйлдвэр. зуурдын үхэл. 70 4000 наиболее употребительных слов, сдовосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх Прекрасные горы - сайхан у у л . Премия - шагнал, шан; - денежная - 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд - мөнгөн ш а г н а л ; - д а в а т ь премию - шагнал олгох; - получить премию - шагнал а в а х , шан х ү р т э х ; Преподавание - багшлах, заах. Преподавать урок - хичээл з а а х . П р и , / п р е д л о г с пред. п . / - 1. дэргэд, о й р , хажууд; - с к а з а т ь при свидетелях - гэрчийн дэргэд х э л э х ; - 2. е м н ө ; - при всех - олны өмнө; - 3. - д; - при свете л а м п ы - чийдзнгийн гэрэлд; - 4. - д, - д а а ; - п р и переходе через улицу - гудамж хөндлен г а х а д а а ; - при встрече - уулзахдаа. Приветствие - баярыг х ү р г э х , мэндлэх, мэндчилэх. Приглашение - урилга, урих. Придти домой - гэртээ и р э х . Приём - 1. ү з ү ү л э х , орох; - явиться на приём к врачу - эмчид ү з ү ү л э х гэж и р э х ; - 2. х ү л э э ж а в а х , а в а х ; - приём з а я в л е н и й Приказ - выполнить - отдать - - өргөдөл х ү л э э н а в а х . - тушаал; - тушаал б и е л ү ү л э х ; - тушаал ө г ө х . Прилечь после о б е д а - үдийн хоолны д а р а а х а ж у у л д а х . Пример - ж и ш э э , ү л г э р , дууриал - приводить - - жишээ г а р г а х ; 1 - служить примером - жишээ г а р г а х ; - брать - - жишээ а в а х ; - по примеру - жишээгээр; - к примеру - жишээ н ь . П р и в е с т и домой покупки - худалдаж а в с а н ю м ы г гэртээ а в ч р а х . Принимать меры - хэмжээ а в а х ; П р и н я т ь подарок - бэлэг а в а х . 71 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраэ Өргон хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба огццябэрццд Природа Причина - ~ пожара - уважительная Проверить знания Проверка документов Проветривать помещение Проволока - колючая ~ - телеграфная ~ Прогноз погоды Программа - учебная ~ Прогул - вынужденный Продать вещь Продовольственный магазин Продукт сельского хозяйства Проезд - заплатить за ~ Проектировать дом Прожить до глубокой старости Проиграть шахматную партию Произведение - художественное ~ Произвести ремонт Производительность труда Производить опыты Производство Пройти мимо дома Пролить воду на пол Промывание желудка Прописать нового жильца Прописка - цостоянная ~ Пропуск - байгаль, түмэн бодис, ертвнц. - шалтгаан, учир, учир шалтгаан, - түймэр гарсны шалтгаан; - хүндэтгэх шалтгаан, чухал шалтгаан. - мэдлэгийг туршиж үзэх. - үнэмлэх баримтыг щалгаж үзэх. - байшинд цэвэр агаар оруулах. - утас, төмөр утас, сунгаг, сунгал; -өргөст утас. - цахилгаан мэдээний утас. - цаг уурын урьдчилсан мэдээ. - мөрийн хөтөлбер, хөтөлбөр; - хичээлийн хөтөлбөр. - ажил таслах; - аргагүйдэж ажил таслах. - юм худалдах. - хүнсний дэлгүүр. - хедөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн. - явах, замын; - замын хөлс төлөх. - байшингийн зураг хийх. - өндөр нас наслах. - шатарт өрөг хожигдох. - зохиол; - уран зохиол. - засвар хийх. - хөдөлмөрийн бүтээмж. - туршлага хийх. - үйлдвэрлэх, хийх. - байшингийн хажуугаар гарах. - шалан дээр ус цалгиулах. - ходоод цэвэрлэх. - шина хүнийг бүртгэж авах. - бүртгэл; - байнга оршин суух бүртгэл. - 1. нэвтрэх үнэмлэх; 2. үнэмлэх. 72 4000 наиболее употребителъных слов, сяовосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд Просить, прошу, просишь ■ 1. гуйх; - просить разрешения ■ зевшөөрөл гуйх; - - извинения ■ уучлахыг гуйх; - - пить - уух юм гуйх. Простите меня ■ намайг уучлаач Просьба • гуйх, гуйлт; - я к в а м с просьбой ■ би танаас нэг юм гуйхаар и р л э э , Протокол - тогтоол, дэлгэрэягүй тогтоол. Профессия - мэргажил, мэргэжсзн а ж и л . - выбор профессии Процедура ■ мэргэжил сонгох. • арга з а с а л , з а с а л , эмчилгээ; - ходить на процедуры Прошлый • эмчилгээнд я з а х , эмчилгээ х и й л г э х . ■ ноднин, өнгөрсөн; - в прошлом году ■ ноднин ж и л ; - в прошлом месяце • өнгөрсөн с а р д . Прощание салах ёс х и й х , с а л а х ы н өмнө у у л з а х . П р ы г а т ь через барьер • саад дээгүүр х а р а й х . П р я м а я дорога - шулуун з а м . Птица • шувуу. Пульс - судас; - шупать пульс • судас б а р ь ж ; - биение пульса • судас л у г ш и х . Пуск завода . заводыг а ж и л л у у л ж э х л э х . Пустая бочка ■ хоосон т о р х . Пустыня ■ ц ө л говь, ц ө л . Пусть придёт • ирвэл и р э г . Путь ■ зам, харгуй. - сбиться с пути - замаа а л д а х . Пушка ■ их буу. Пшеница • улаан буудай, буудай - яровая - • зусай буудай; - озимая ■ евөлжих буудай. - ■ тоос, шороо; Пыль - поднимать ~ ■ тоос бужигнуулах П ы л ь н а я дорога тоостой з а м . П ь я н ы й человек • согтуу х ү н . 73 4000 наиболее употребительных сдов, словосочетаний и фраг Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, ба вгццлбэрццд ■ толбо, цоохор; • толбо арилгах. Пятно -выводить пятна Р. Работа - работа машины - - сердца - физическая - уметвенная - научная - общественная - приступить к работе Рабочее время - - место Рабочий костюм Радость - иепытывать радость - на радостях Радостное событие Раз 1. ажиллагаа; < машины ажиллагаа; зүрхний ажиллагаа; 2. ажил, хөдөлмөр; < хар ажил, биеийн ажил; оюуны ажил; < эрдэм шинжилгээний ажил; < олон нийтийн ажил; ■ ажилдаа орох < ажлын цаг; • ажлын байр. ■ ажлын хувцас. - баяр, баясгалан, хөөр, баяр баясгалан, баяр хөөр. • хөөр баяр болох, хөөрөх. баярласандаа. ■ баяртай хэрэг, баяртай явдал. • удаа, нзг удаа, дахин, дахих тооны дагавар ■ (-таа, -тээ, -тоо; -төө); • семь раз - долоон удаа; - в первый раз - несколько раз - не раз - в последний раз - на этот раз - одия раз Разбитая чашка Разбить стекло Разговор - вести разговор - без лишних разговоров ■ анх удаа; ■ хэдэн удаа; ■ удаа дараа; ■ сүүлийн удаа; • энэ удаа; - нэг удаа. - хагархай аяга. • шил хагалах. ■ яриа, хөөрөө, хөөрөлдөөн, хүүрнэлдээн ■ ярилцах; ■ үг дуугуй, олон таван үггүй. 74 4000 наиболее употребительных еяов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх Раздать лодарки Рааделать тушу Разделить пополам Раздробить камень Раадробленная кость Разжечь огонь Различные мнения Раамер - размер заработной платы - размер костюма Размножить рукопись Разница - получить разницу между старым и новым окладом - разница в цене - с разницей, что ... - это болыпая разница - какая разница? Разобрать часы Разогнать толпу Разойтись с женой Разрезать хлеб Разрешение - получить - дать Разрешимый вопрос Разрешить выезд из города 'Разрушить дом Район Ракета - пустить ракету - сигнальная - космическая Рама 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд - бэлэг түгээх. - гулууз эвдэх, мах эвдэх. - хагалах, таллах. - чулуу бутлах. - хэмхэрхий яс. - гал ноцоох. - өөр өөр санал. - хэм, хэмжээ; - цалингийн хэмжээ - хувцасны хэмжээ. - бичиг олон хувь болгох, олшруулах - 1. зөрөө; - шинэ хуучии хоёр цалингийнхаа зерөөг авах; - 2. ялгаа, ялгавар, ялгал, ялгамжаа; - үнийн ялгаа; - тийм ялгаатайгаар ... - энэ ч их ялгаатай байна; - ямар ялгаа байна? - цаг задлах. - цугласан хүмүүеийг тараах. - эхнэрээсээ салах. - талх зүсэх. - зөвшөөрөл, зөвшөөрөх; - зөвшөерөл олох, авах; - зөвшөөрөл олгох. - шийдвэрлэж болох асуудал. - хотоос гарах эрх олгох. - байшин буулгах. - бүс нутаг, муж - пуужин; - пуужин тавих, пуужин хөөргөх - дохионы пуужин; - сансарын пуужин. - жааз, гуу, хүрээ 4000 наиболее употребительных слов, словосочетании и фраэ Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба огццлбэрццд Рано утром өглеө эрт. Раньше урьд, емне, түрүү, эрт. Раскрытие преступления гэмт хэргййг илрүүлэх. Расписание цагийн хуваарь; - - уроков хичээлийн цагийн хуваарь; - - поездов галт тэрэгний цагийн хуваарь. - по расписанию цагийн хуваариар. Расписаться в получении зарплаты - цалин авсан гэж гарын үсэг зурах. Расписка баримт; - дать расписку кому-либо баримт гаргах. Распоряжение захйрамж; - отдать захирамж егөх. Распределить продукты хүнс хуваарилах. Распродать весь товар бүх бараагаа худалдаж дуусах. Рассказ очевидца харсан хүний яриа. Расследование дела хэрэг шүүх. Рассрочка цувруулан төлөх. Раствор уусмал, зуурмаг; ханасан уусмал; - насыщенный шохойн зуурмаг. - известковый Расстояние зай, газар, хол ойр. Расстрел буудан алах, буудан алах ял; буудан алах ял оногдуулах - приговорить к расстрелу ургамал. Растение ургамлын аймаг. Растительный мир хүүхэд өсгөх. Растить детей гэрээ цуцлах. Расторгнуть договор шамшигдал, шамшигдуулах, шамших. Растрата Растянуть связку шөрмөс ширэх. Расход зарцуулах, зарах, хэрэглэх, зарлага, гарлага; түлш зарах; - - топлива материалын зарлага - - материалов мөнге зарцуулах. Расходовать деньги 1. үнэлэх, үнэ зохиох, үнэ зохиол; Расценка 2. үнэ, хөлс. 76 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраэ Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд Расчёт - правильный - ошибка в расчёте Расширйть дорогу Рационализаторское предложение Рвать траву Ребёнок \ - грудной Революция Регистрация брака Редакция Редко писать письмо Режим - тооцоо, тооцоолох, тооцоо хийх. - зөв тооцоо; - тооцоолохдоо хийсзн алдаа. • зам өргөтгех. ■ оновчтой санал. • евс зулгаах. ■ хүүхэд; - хөхүүл хүүхэд. - хувьсгал. - гэрлэгсдийг бүртгэх. ■ хянан засах. ■ захидал хааяа бичих. ■ журам, дэглэм; цагийг нь олох, тогтмол цагтай байх; - школьный • сургуулийн дэглэм; - правильный - питания - цагаар зөв хооллох. - бяслаг зүсэх. Резать сыр ■ ширүүн салхи. Резкий ветер Результат ■ ҮР, ДҮН, үр дүн; - - конкурса ■ уралдааны дүн; • ажлын сайхан үр дүн. - прекрасный ~ работы • гол, мерен, ус; Река ■ голын эрэг, мврний эрэг; - берега реки • гол уруудан; - вниз по реке ■ гол өгсөн. - вверх по реке •зарлал. Реклама Рекомендовать опытного работника ■ туршлагатай ажилтныг санал болгох. - шашин. Религия - засвар, сэлбэг, засварлах, сэлбэх; Ремонт ■ байшин засвар, байшин завсарлах; - - домов - гутал сэлбэх; - - обуви - урсгал засвар; - капитальный - ээлжийн засвар. - текущий - байр засварлах. Ремонтировать квартиру - засварын газар. Ремонтная мастерская ■ бүгд найрамдах улс; Республика 77 4000 наиболее цпотребительных слое, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд холбооны бүгд найрамдах улс. зургийг шинэтгэх. шинэтгэл; менганий шинэтгэл; газрын шинэтгэл. жор; жор бичиг. 1. өгүүлэх, ярих; өгүулэх эрхтэн; ярих чадвар, ярих авьяас, уран ярих; 2. үг хэл, хэл, хэл найруулга; - стихотворная шүлгийн үг найруулга; амаи яриа - устная Решение 1. бодох; - биться над решением задачи бодлого бодож ядах; 2. шийдвэрлэх, шийдэх; яаралтай асуудлыг шийдвэрлэх; - - срочных вопросов 3. шийдвэр; тогтоол; шүүхийн шийдвэр; - - суда нийтийн хурлын шийдвэр. - ~ общего собрания гэртээ хоцрохоор шийдэв. Решил остаться дома явахаар шийдэв. Решился ехать Ржаная мука хөх тарианы гурил, хар гурил. Рискованный постунок аз туршсан явдал. Рисковать жизнью амь эрссэн ажил. Рисование зурах, зураг; зураг зурж сурах; - учиться рисованию зургийн багш. - учитель рисования харандаагаар зурах. Рисовать карандашом цагаан будаатай шөл. Рисовый суп зураг. Рисунок цагаан газар, тэгш газар Ровная местность 1.эх орон; Родина эх орноо хамгаалах; - защита родины эх орноо хайрлах; - любовь к родине 2. терсөн нутаг, төрөлх газар, - союзная ~ Реставрация картины Реформа - денежная -земельная Рецепт - написать Речь - органы речи - дар речи 78 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд уг нутаг, нутаг; - ж и т ь на родине ■ нутагтаа суух. Родителй ■ эцэг э х . Родительские заботы - эцэг эхийн х а л а м ж . Родить с ы н а ■ хүү т ө р ө х . Родной отец • төрсөн эцэг; Родня • төрөл төрөгсөд, садан т ө р ө л , х а м а а т а н . Родственник по матери ■ цусан т ө р е л , махан т ө р ө л , н а г а ц . Роды ■ төрөх, а м а р ж и х , - трудные - прежДевременные нярайлах; ■ хүнд төрөлт; - Рождение • дутуу төрөлт. • төрөх; - день рождения ■ төрсөн өдөр; - год и место рождения ■ төрсөн г а з а р , о н . Р о з н и ч н а я цена • ж и ж и г л э н худалдах ү н э . Розыск ■ 1. эрэх; 2. мөрдөн б а й ц а а х ; - уголовный - ■ эрүүгийн хэргийг мөрдөн байцаах газар. - ч а ц , бие, нуруу; Рост - высокого роста ■ өндөр нуруутай; - низкого роста ■ ч а ц богинотой. ■ цамц. Рубашка Рука . г а р ; - правая - 1. баруун г а р , зөв г а р ; 2. баруун г а р , дотно н а й з ; -левая - ■ з ү ү н г а р , солгой г а р ; - поднять руки ■ г а р а а өргөх; - опустить руки - г а р а а буулгах; г а р а а доош болгох; - выронить из руки - газар а л д а х ; - п о ж а т ь кому-либо руку - хүнтэй гар б а р и х , а т г а х . Руководство - удирдах, удирдлага. Рукопожатие - гар б а р и х , гар б а р и л ц а х Ручной труд - гар хөдөлмөр. Ручные ч а с ы - бугуйн ц а г . Ручной б а г а ж - гар тээш. Рынок, - з а х , з а х зээл, з э э л . рыночная 79 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд Ряд эгнээ, үе, зэрэг, мер. С. С (со), предлог, I с род. п,/ - упасть с крыши - прийти с работы - взять книгу с полки - 1. - аас ( -ээс, - оос, - өөс), дээрээс. - дээвэр дээрээс унах; - ажлаасаа ирэх; - тавиураас ном авах; - 2. -аас (-ээс, -оос, -өөс) (эхлээд, хойш) - с самого детства - хар бага наснааса; - с утра - өглөөнөөс эхлээд, өглөөнөөс аваад; • с первых дней - анхны өдрөөс эхлээд, анхнаасаа ■ с утра доночи - өглөөнеөс аваад; - 3. - д, - ж, - ч, - аад I ■ ээд, -оод, -өөд) - ичсэндээ улайх; - сгорать со стыда - УУРлаад хэлчих; - сказать со злости - гашуудахдаа; - с горя - замд явж ядрах; - устать с дороги - 4. - аас(-ээс, -оос, -өөс), -ын (-ийн) - барааны гааль; - пошлина с товара Сад получить с кого-либо деньги - хүнээс мөнгө авах; - урожай с гектара - га-гаас авах ургац; - перевести с русского языка - орос хэлнээс орчуулах; П с вин. п. - орчим, шахам, хэртэй, дайтай, чинээ; - прожить с месяц - сар хиртэй байх; - с километр - километр орчим; километр хэртэй. - собралось человек с десять - арав орчим хүн цуглав.; - уулын чинээ; - величиной с гору - тай ( - тэй, - той) III с твор. п., - би чамтай явна; - я иду с тобой - эцэг эхтэйгээ уулзах; - повидать отца с матерью - тостой талх. - хлеб с маслом - цэцэрлэг, цэцэрлэгт хүрээлэн; - ургамлын цэцэрлэг; - ботанический - хамтралын цэцэрлэг; - колхозный - цэцэрлэгт зугаалах; -гулять в саду - хүүхдийн цэцэрлэг. - детский 80 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өрге-н хэрэглэгдэх Сажать,/- аю, - а е ш ь / огццлбэрццд ■ суулгах, т а р и х ; - ~ цветы • цэцэг т а р и х ; - - огурцы ■ өргөст хэмх т а р и х . Сам 4000 цг, хэллэг ба - ө ө р , өөрөө, биеэрээ; - сами ■ өөрөө, өөрсдөө; - он сам это с к а з а л • тэр өөрөө ү ү н и й г хэлсэн; - вы с а м и ■ та өөрөө, та нар өөрсдөө. Самолёт ■ онгоц; - транслортный - ■ тээврийн нисэх онгоц; - учебный ~ - сургуулийн онгоц; - пассажирский ~ ■ суудлын нисэх онгоц. Самообслуживание Самостоятельный ■ өөрийгөө ү й л ч л э х , өөртөө ү й л ч л э х . человек • толгой мэдэлтэй х ү н . Санаторий ■ сувиллын г а з а р . Сапог ■ гутал, савхин г у т а л . .Сахар ■ чихэр. Сберегательный банк ■ хадгаламжийн б а н к . Сбережёние - хуримтлуулах, хэмнэх, нөөх, г а м н а х . Сбор • 1. х у р а а х , т ү ү х ; - ~ урожая ■ тариа х у р а а х ; ■ 2. т а т в а р , татсан мөнгө; - таможенный ~ • гаалийн т а т в а р ; ■ 3. ц у г л а х , ц у г л а р а х ; назначен в 6 часов ■ 6 цагт ц у г л а х а а р т о г т ж э э . ■борлуулах, х у д а л д а х , борлуулалт, Сбыт худалдаа; - р ы н к и сбыта • борлуулах зах зээл; - ~ товаров ■ бараа борлуулалт, бараа борлуулах; - отдел сбыта • борлуулах хэлтэс. Свадьба - с п р а в л я т ь свадьбу ■ хурим, төр, хурим төр; ■ хурим хийх. Сварить, с в а р ю , с в а р и ш ь ; сваренный; - чанах, болгох, хийх; - ~ курицу - тахианы чанах; - ~ суп - ш ө л хийх. Сведение - мэдэх, мэдэгдэх; 81 4000 наиболее употребительных слов. словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба - довести до чьего-либо сведения - принять к сведению Свежий - свежее мясо - - огурец - - воадух -~ ветер Свежий номер газеты Свернуть с дороги Сверхурочная работа Свет - солнечный - при электрическом свете - зажечь Светлая комната Свеча - зажечь свечу Свидание - деловое - назначить свидание - идти на свидание Свидетель Свобода печати Свободное место Свой - любить свою Родину - сесть на своё место - по своему желанию Сделать - - по своему - - ошибку өгццлбэрццд - хүнд мэдэгдэх, сонорт хүргэх; - мэдэж авах, анхааралдаа авах. - 1. шинэ; - шинэ мах; - 2. давслаагуй; - давслаагүй хэмх; - 3. цэвэр, эрүүл; - цэвэр агаар, эрүүл агаар; - 4. сэрүүн, жихүүн, хүйтэн; - жихүүн салхи; - шинэ сонин, сонины сүүлийн дугаар. - замаас хазайх, замаас гарах. - илүү цагийн ажил. - 1. гэрэл, гэгээ - нарны гэрэл; - цахилгаан гэрэлд; - 2. дэн, гэрэл; - дэн барих, гэрэл барих. - саруул тасалгаа. - лаа; - лаа асаах. - учрах, уулзах, золгох, болзоо; - хэргзэр уулзах; - болзоо тавих; - уулзахаар явах. - гэрч. - хэвлэлийн эрх чөлөо - сул суудал - өөрийн өөрийнхөө, - аа (-ээ, - оо, - өө); - Эх орноо хайрлах; - суудалдаа суух; - өөрийн хүслээр. - хийх, үйлдэх - өөрийнхөөрөө үйлдэх; - алдаа хийх, алдах. 82 4000 наиболее употребительных слов. слоеосочетаний и фраз Өрген хэрэглэгдэх - ~ мебель Сделка 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд - тавилга хийх. - хэлэлцээ, хэлэлцээр; - торговая ~ - худалдааны хэлэлцээ; - заключить сделку - хэлэлцээр байгуулах, хэлэлцээр хийх. Сегодня - өнөөдөр, энэ өдөр, өнөө; - - утром - өнөө өглөө, энэ өглөө; - - вечером - өнөө орой, энэ ү д э ш . Сейчас - одоо, өнөө, энэ ү е д . Секрет - нууц; - держать в секрете - выдать чей-нибудь секрет - нууц б а й л г а х ; - х ү н и й нууцыг з а д р у у л а х . Секретарь - нарийн бичгийн дарга Секунда - хором. Семена■ - ҮР> ҮР хөрөнгө, хөрөнгө ү р . Семья - гэр б ү л , а й л , а р х , айл г э р . Сердечный привет - чин сэтгэлийн б а я р х ү р г э х . Сердце - зүрх; - - бьётся - з ү р х цохилно; - порок сердца - зүрхний эмгэг, г а ж и г . Середина - тэг дунд, гол, т ө в . Серьёзный разговор - ноцтой я р и а . Сесть, сяду, сядешь; с е л , сядь; -суух; - сесть й а стул - сандал дээр суух; - ~ за стол - ширээнд суух. - ~ в поезд - галт тэргэнд суух. Сеять, сею, сеешь; с е я н н ы й ; - сеять пшеницу Сзади.^ареч. и предлог,/ Сигнал - ц а ц а х , суулгах, т а р и х ; - буудай т а р и х . - а р а а с , хойноос, а р д а а , хойноо; - дохио; - звуковой - - авиан дохио; - световой ~ - гэрлэн дохио; - ~ тревоги - т ү г ш ү ү р и й н дохио. Сидеть на стуле - сандал дээр суух. Сидеть дома - гэртээ б а й х . - х у ч , ч а д а л , тэнхээ, т а м и р , х и р ; Сила - толкнуть с силой - хүчтэй т ү л х э х ; 83 4000 наиболее ипотребителъных слов, слоеосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд - набраться сил Сильный человек Система - - в работе - привести в систему свои наблюдения - ~ воспитания Сказать, скажу, скажешь; сказанный; - я не то хотел сказать - сказать, что можно - я выше сказал - как сказать - кстати сказать - легко сказать Скандал Скверный человек Склад Скользкие ступени Сколько ./нареч / - сколько это стоит? - сколько времени? Скорбь Скоро весна Скорость Скорая помощь Скрыть беглеца Скупец Скучный взгляд Слабость мышц Слабое здоровье Слава Сладкие груши Следы ног на песке Следить эа ребёнком Следуйте за мною - тамир орох, тэнхрэх. хүчтэй хүн. журам, эмх, эмх журам, эмх цэгц, ёс. ажлын журам; - ажигласныгаа эмхтэй болгох; - хүмүүжүүлэх журам. - гэх, хэлэх, өгүүлэх; - би тэгж хэлэх гээгүй; - болно гэж хэлэх, болно гэх; - би дээр өгүүлсэн; - ай бүү мэд; - ингэхэд, далимд хэлэхэд; - хэлэхэд амархан. - шившигтэй явдал, гутамшиг. - өөдгүй хүн. - агуулах. - халтиргаатай гишгүүр. - хэд, хэдий чинээ, хэдий хичнээн. - энэ ямар үнэтэй вэ? - хэдэн цаг болж байна? - гашуудал, эмгэнэл, гаслан. - удахгүй хавар болно. -хурд. - түргэн тусламж. - босуулыг (оргодлыг) нуух. - харамч хүн, нарийн хүв. - уйтгарласан харц. - булчингийн сулрал. - сул бие. - алдар, алдар цуу, алдар нэр. - амтлаг лийр. - элсэн дээр гарсан мөр. - хүүхэд харах. - намайг дагагтун. 84 4000 наиболее ипотребительных слов, словосачетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд Следствие - вести Слёзы Слепой Слесарный инструмент Слово - слово делятся на слоги - происхождение слов - дар слова - любить родное слово - понять друг друга без слов - приветственное - предоставить кому-либо слово Сложить, сложу, сложишь; сложенный; - - книги - - вещи в чемодан - - два числа - -стену из кирпичей Служебное помещение Служить в армии Случай - несчастный - удобный - представился ~ Случайная встреча Слушать,/ аю, - аёшь./ - - музыку - - дело в суде ■ мөрдөн байцаах, мэрдөх, мөрдөн байцаалт, мөрдлөг. ■ мөрдөн байцаах, мөрдөх. ■ нулимс. ■ сохор хүн. ■ засварчны багаж - 1. үг; 2. үг хэл, хэл, үг хэлэх, өгүүлэх; 3. яриа, үг огүүлэх, хэлэх; • үг үе болон хуваагдана; • үгийн гарал; ■ өгуүлэх авьяас; ■ эх хэлээ хайрлах; ■ үг хэлэлгүй бие бйеэ ойлгох; ■ баярын үг; - үг хэлэх зөвшөөрөл олгох. • 1. хураах,овоолох, - тавих, хийх; ■ ном хураах; ■ чемоданд юмаа хийх; ■ 2. нэмэх; - хоёр тоо нэмэх - 3. өрөх; - тоосгоор туурга өрөх. ■ албан байр. - цэрэгт алба хаах. ■ 1. тохиолдол, учрал, хэрэг явдал, учир ■ золгүй явдал, осол; - 2. завшаан, далим, ая тал, дашрам; - завшаан; ■ далим гарав. • санамсаргүй уулзах. ■ 1. сонсох, чагнах, дуулах; ■ хөгжим сонсох; ■ 2. сонсох, шүүх; ■ шүүхэд хэрэг шүүх; 85 400/) наиболее употребителъных слоа, слоаосочетаний а фраз Өрген хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд - - лекции профессора Слушаю! Слушай!, слушайте! Смазка замков Смена - - караула - ночная - работа в три смены Сменить бельё Смертельная рана Смертная казнь Смерть - естественная - насильственная - скоропостижная - быть при смерти - спасти от смерти - вопрос жизни и смерти Смех - меня разбирает - взрыв смеха - сдерживать ~ - не до смеха Смеяться над глупостью Смотреть, смотрю, смотришь; смотрящий; - - во двор - - в окно - - за детьми - - выставку - - пьесу - - больного ■ 3. сонсох, сонсон судлах; ■ эрдэмтэн багшийн лекц сонсох. ■ байна! ■ сонс!, сонсогтун! ■ цоож тослох. ■ 1. халах, халаа; • харуул халах; ■2. ээлж; ■ шөнийн ээлж; - гурван ээлжээр ажиллах. ■ дотуур хувцас солих. • үхлийн аюултай шарх. - цаазаар аваачих. - үхэл, үхэх, нас нөгцөх; ■ үхлээрээ нас нөгцөх, яриагаараа үхэх; ■ хүний гарт үхэх, ер бусын үхэл; • гэнэтийн үхэл; ■ үхлүүт байх; ■ үхлээс аврах; - үхэх сэхэхийн хэрэг. ■ инээд, инээдэм; ■ миний инээд хүрч байна; - ниргэтэл инээх; - инээдээ барих; - цэнгэх цаг биш, инээж баясах юм алга. - тэнэг явдлыг элэглэх. - 1. харах, шагайх; гадагш харах; цонхоор шагайх; хүүхэд харах; 2. үзэх; үзэсгэлэн үзэх; жүжиг үзэх; өвчтөнийг үзэх 3. беецийлөх, сахих, сахиулах; 4000 наиболее употребительных елав. словосочетаний • - ~ за порядком Смысл жизни Снабжение - органы снабжения - продовольственное Снежные заносы Снимать, / аю, - аешь / Снять пальто Снять копию с документа Снять комнату Собирать,/- аю, - аешь / Соблюдение порядка Соболезнование - выразить Собрание Собрать людей Собрать хороший урожай Собственность - государственная - личная - частная Событие - неожиданное - международные события - историческое - радостное Совесть Совет Совещание Согласие и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 уг, хэллэг ба вгццлбэрцуд журам сахиулах. амьд явахын зорилго. 1. хангах, нийлүүлэх, хангамж хангамжийн байгууллага; 2. хангамж, юм; хүнсний хангамж. цасан хунгар. 1. авах, хуулах, хамах, буулгах, өвчих; 2. хураах;3 тайлах 4. халах, огцруулах, гаргах, хасах пальто тайлах баримт бичгийг хуулах. өрөө хөлслөх. 1. цуглуулах, хуралдуулах, бөөгнөрүүлэх; 2. хураах, бадарлах; 3. хураах, түүх. журам сахих. гашуудал, эмгэнэл; эмгэнэл илэрхийлэх. хурал. хүмүүс цуглуулах. ургац хураах. өмч, зоорь, хөрөнгө; улсын хөрөнгө; амияы өмч; хувийн өмч. хэрэг явдал, байдал, үйл явдал, учрал; гэнэтийн хэрэг; олон улсын байдал; түүхэн үйл явдал; баярт учрал. сэтгэл, санаа, дотоод сэтгэл, ичих нүүр зөвлөгөө, заавар, сургамж. зөвлөгөөн. 1. зөвшөөрөл, зөвшөөрөх; 87 4000 наиболее употребительных слов, и фраз Өргөн хэрэглэгдэх - дать согласие на что-либо - с моего согласия - жить в согласии Согласовать вопрос дирекцией Соглашение - заключить торговЖе соглашение Согреть руки у печи Содержание по арестом Содержать семью Содружество Сожалеть о допущенных ошибках Создать благоприятные условия для работы Сознание своей вины Сознать сврй долг Сойти с места Сократить расходы Сокращение штатов Солёная вода Солить грибы Солнечная сторона Солнце - восход солнца - заход солнца - греться на солнце -до солнца - нар гартал. Сон 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд юманд зөвшөөрөл олгох, юмыг зөвшөөрөх. миний зөвшөөрснөөр. 2. эв, найрамдал; эвтэй байх. тухайн асуудлыг захимргаатай зөвлөх. хэлэлцээр; худалдааны хэлэлцээр байгуулах. пийшинд гараа дулаацуулах. баривчлан хорих. гэр бүлээ тэжээх. андлал, нөхөрлөл, нөхөрсөг нэгдэл. алдаа гаргасандаа гэмших. ажил хийх зохистой нөхцөл бэлтгэх гэмээ мэдэх. үүргээ ухамсарлах. байрнаасаа зайлах. зарлага багасгах. орон тоо цомтгох. давстай ус. мөөг давслах. наран тал. нар; нар ургах, нар гарах; нар жаргах, нар шингэх; наранд ээх; 1. нойр; унтах; 2. зүүд; түүний нойр хүрч байна; - его клонит ко сну сайн нойр; - здоровый бөх унтах, нам унтах - спать крепким сном - пробудить кого-либо от сна - хүнийг нойроос нь сэрээх; зүүдлэх. - видеть сон ухаантай хүүхэд. Сообразительный ребёнок 88 4000 наиболее употребителъных слов, слоеосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгоэх Сообщение 4000 цг, хэдлэг ба өгццлбэрццд - 1 . сонсгох, мэдэгдэх, мэдээлэх; ■ 2. мэдээ, мэдээлэл. Сообщить о прибытии поезда ■ галт тэрэг ирэхийг мэдэгдэх. Сор • хог, хог шороо; - вымести сор из комнаты - т а с а л г а а н ы хогийг ш ү ү р д э н г а р г а х . Соревнование • уралдаан. Сорт - з ү й л , т ө р е л , зэрэг. Сосать грудь матери - эхийн хөх х ө х ө х . Сосед - айлын хүн, хөрш. Соседские дети - айлын хүүхдүүд. Состояние здоровья - биеийн б а й д а л , биеийн э р ү ү л мэнд. Состоять членом научного общества • ш и н ж л э х ухааны нийгэмлэгийн г и ш ү ү н байх Состязание в беге - явган у р а л д а х , явган у р а л д а а н . Сотрясение мозга - тархи хөдлөх, тархи доргих. Сохранность продуктов - идэшний зүйлийг гэмтэлгүй б а й л г а х . Социализм - нийгэм ж у р а м . Сочинение ■ 1. зохиох, зохиол бичиг; 2. з о х и о л ; - з а н и м а т ь с я сочинением стихов - с о б р а н и е сочинений Союз ■ шүлэг зохиох; ■ зохиолын эмхэтгэл, с ү м б ү м . • 1. холбоо; 2. эвлэл, 3 . холбоос Спальная комната Спасибо ■ унтлагын өрөө. ■ 1. б а я р л а л а а , г я л а й л а а ; ■ 2. б а я р л а х , т а л а р х а х ; - ~ вам ■ танд б а я р л а л а - - т о в а р и щ и за помощь • нөхдийн тусалсанд т а л а р х а я . Спать, с п л ю , с п и ш ь , спал ( - а , -о); ■ у н т а х , нойрсох - ему хочется - - т ү ү н и й нойр хүрч б а й н а ; - уложить - - унтуулах. С п е ц и а л ь н ы й корресшшдент - тусгай с у р в а л ж л а г ч . Спина - нуруу, а р ; - стоять спиной ■ 6УРУУ харан зогсох; - л е ж а т ь на спине - өөдөө харан хэвтэх; - з а спиной - араар нь далд. Список - 1. хуулбар; 2. ж а г с а а л т , ц э с , д а н с . 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 иг, хэллэг ба өгццлбэриид Спичка Спокойный взгляд Спор чүдэнз, зуруул. усгал зөөлөн харц. маргаан, маргалдаан, булаалдаан, арцалдаан. Спорное дело маргаантай хэрэг. Спрашивать,/- аю, - аешь./ 1. асуух, сурйах; 2. авахыг хүсэх, гуйх; 3. нэхэх, шаардах, хариуцлага тулгах. Спутник дагуул. Средний брат дунд ах, дунд дүү. Срок 1. хугацаа, цаг; - на долгий удаан хугацаагаар; - по истечении срока хугацаа гүйцэхэд; -тодичный жилийн хугацаа; хугацаа сунгах; - продлить ... хүртэл хугацаатай; - сроком до ... 2. болзоо, болзох, хугацаа; болзоондоо ирэх; - к сроку приехать - выполнить работу до срока - ажлаа хугацааны нь өмнө дуусгах. цөллөг. Ссылка таваг шүүгээнд хийх. Ставить тарелки в буфет гарынхаа үсгийг зурах. Ставить свою подпись стандарт эдлэл. Стандартные изделия ууган хүү, их хүү. Старший сын урьдын танил. Старый знакомый 1. өгүүлэл; 2. зүйл. Статья шил Стекло 1. хана, туурга; 2. хэрэм. Стена цалин; Стипендия оюутны цалин авах. - получать стипендию цаг бусын аюул, гал усвы аюул. Стихийные бедствия үнэтэй байх; Стоить,/-ою, - оишь/ билет хоёр төгрөгийн үнэтэй. - билет стойт два рубля ямар үнэтэй вэ? - сколько стоит? 1. ширээ; Стол бичгийн ширээ; - письменный 90 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх - накрыть на - убрать со стола - обеденный - мясной - рыбный Столовая Сторож Сторона Стоять на ступеньках лестницы Страница - в книге около ста страниц Страх - задрожать от страха - чувство страха Стрела - пустить стрелу - ранить стрелой Стричь волосы Стричь овец Строгий учёт Строгий выговор Строительство Строить дом Студент Студенческое общежитие Стучать в дверь Стучать молотком Стыд Суверинитет - национальный - государственный ~ Суд - отдать под суд - вызвать в суд 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд - ширээ засах; ■ ширээ хураах; хоолны ширээ; 2. хоол, идээ, идэш ууш; махан хоол; •загасан хоол. ■ 1. хооллох тасалгаа, хоолны өрөө; • 2. хоолны газар, гуанз. ■ манаач, манаа ■ тал, этгээд, бие, зүг. ■ шатны гишгүүр дээр зогсох. ■ тал, нүүр, хуудас; - ном зуу орчим хуудастай'. - айдас, аймшиг, айх, эмээх, сүрдэх; - айсавдаа чичрэх; ■ айдас хүрэх, аймшиг төрөх. ■ сум, годил; ■сум харвах; • харваж шархдуулах. • үс засах. - хонь хайлах. - нарийн бүртгэл. - хатуу донгодох. - барих, байгуулах; бүтээх, зохиох, - байшин барих. - оюутан - оюутны байр. - хаалга тогших; - алх тачигнуулах, алхаар цохих. - ичгүүр, ичих, ичиг, ичингүйрэл. - тусгаар тогтнол; - үндэсний тусгаар тогтнол; - төрийн тусгаар тогтнол. - шүүх, шүүх таслах газар - шүүхэд шилжүүлэх; - шүүхэд дуудах. 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх Судить преступника Судьба 4000 цг, хэдлэг ба өгццлбэрццд - ялтныг шүүх. - 1. тавилан, заяа; - 2. хувь заяа, хувь учрал, үйл. - номын цүнх. - хоёр нэмэгдэхүүний нийлбэр. - хоног; - хоёр хоноод; - өдөр шөнөгүй. - хуурай байр, чийггүй байр. - дотуур хувцас хатаах. - тайз. - жаргалтай амьдрал, - ард түмний жаргалан. - 1. тоо, дүн; - тоолох, бүртгэх; - 2. баримт; - баримтанд гарын үсэг зурах; - 3. данс; - харилцах данс; - данс нээх; - данс хаах - мөнгө тоолох. - их хурал. - гурил шуудайд хийх. - түүхий маХ Сумка для книг и тетрадей Сумма двух слагаемых Сутки - через двое суток - круглые сутки Сухое помещение Сущить бельё Сцена Счастливая жизнь Счастье народа Счёт - вести счёт - подписать счёт - текущий ~ - открыть счёт - закрыть счёт Считать деньги Съезд Сыпать муку в мешок Сырое мясо Т. Таблица - - выигрышей - - умножения Тайна - государственная -военная - выдать чью-либо тайну - хранить тайну Талант - хүснэгт, хүрд; - хонжворын хүснэгт; - үржүүлэхийн хүрд - нууц; - улсын нууц; - цэргийн нууц. - нууц задруулах; - нууцыг хадгалах. - авьяас, билиг, авьяас билиг; 92 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргон хэрэглэгдэх 4000 иг. хэллэг ба огццлбэрццд - у него болыпой талант Талантливый писатель Там,/нареч./ - я там буду завтра - мы проведём там лето - выход там - вон там Танец Тащить на спине Таять,/таю, - таешь;^ - снег уже тает Твёрдое тело Твёрдое рёшение Твой - твоя книга Телеграмма Телефон Тема Темнеет, пора домой. Тёмное платье Температура - ~ кипения воды - тэр (хүн) их авьяастай. - авьяаслаг зохиолч. - тэнд; - би тэнд маргааш очно; - бид тэнд зусна; - гарах хаалга тэнд; - тээр тэнд. - бүжиг. - үүрч явах. - хайлах, гэсэх, уярах, урсах; - цас хайлж л байна. - хатуу бодис - хатуу шийдвэр. - чиний, чинь; - чиний ном, ном чинь. - цахилгаан мэдээ, цахилгаан утас. - утас. - сэдэв. - харанхуй болж байна, харья даа. - харавтар хувцас, хар хувцас. - 1. халуун хүйтэн, халуун; - ус буцлах халуун; - 2. (биеийн) халуун; - халуун хэмжих; - 3. (өвчний) халуун; - тэр халуунтай байна. - у него температура - онол. Теория - харьцангуйн овол. - теория относительности - одоо, өнөө, одоо үед, өнөө үед; Теперь,/вареч./ - это надо сделать теперь Ж1 - үүнийг одоо л хийх хэрэгтэй; - одоо үед амьдрах сайхан. - теперь жить хорошо - дулаан, илч; Тепло - сегодня 16 градусов тепла - өнөөдөр 16 хэм дулаан байна. - хөлөө дулаан байлгах. - держать ноги в тепле - дулаан өрөө. Тёплая комната - бяслаг үрүүлээр үрэх. Тереть сыр на тёрке - измерить температуру 93 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 иг, хэллэг ба Терпеть боль Территория Терять деньги Терять слух Терять время Тесные сапоги Тесто - месить тесто Тетрадь - общая - - в линейку - - в клетку Тираж - гаассовый - учебников Тихая ночь Тихо говорить Тишина - соблюдать тишину - нарушить тишину Ткань - хлопчатобумажная -шёлковая - чисто шерстенная Товарищ - школьный - ~ по работе Ток ( электрический) - включить ток - выключить ток Толпа - ~ народа - ~ ребятишек Толстый мужчина Тонкая шея Тонкий голос Тонуть, тону, тонешь өгццлбэрццд - өвдөхииг тэсэн өнгөрүүлэх. - дэвсгэр газар, нутаг дэвсгэр, - мөнгө гээх. - сонсохоо болих. - цаг үрэх. - бариу гутал. - зуурсан гурил; - гурил зуурах. - дэвтэр; - зузаан дэвтэр; - шулуун шугамтай дэвтэр; - дөрвөлжин шугамтай дэвтэр. - хувь, ширхэг - олон хувь сурах бичиг. - нам гүм шөнө. - нам дуугаар ярих. - нам гүм, чимээгүй, анир чимээгүй; - чимээгүй байх; - дугарах. - нэхмэл, бөс, даавуу; - бөс даавуу; - торгон нэхмэл; - цэвэр ноосон нэхмэл. - нөхөр, анд, найз; - сургуулийн найз; - хамт ажиллагч нехөр. - цахилгаан гүйдэл; - цахилгаан залгах; - цахилгаан таслах. - олон хүн, бөөн хүн, овоорсон хүмүүс - овоорсон хүмүүс; - бөөн хүүхдүүд. - бүдүүн эрэгтэй хүн. - нарийн хүзүү. - нарийн хоолой, шингэн дуу. - живэх; 94 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх - дерево в воде не тонет 4000 иг, хэллэг ба вгццлбэрццд - мод усанд ү л ж и в н э . Топить ж и р - еех хайлуулах. Торговля - х у д а л д а а , н а й м а а , худалдаа н а й м а а ; - розничная - - жижиглэн худалдаалах, худалдаа, - оптовая ~ - бөөнөөр х у д а л д а а л а х ; - частная ~ - хувийн х у д а л д а а , а м и н ы х у д а л д а а . - тэр; Тот - дайте мне вон ту книгу - над тээр тэр номыг а в а а д өгөөч. Точитъ к а р а н д а ш - харандаа ү з ү ү р л э х . Точка - ц э г , толбо, о д . - с ү й р э л , осол Трагедия Традиционный праздник - уламжлалт баяр. - тээвэрлэх, тээх, тээвэр. Транспорт - гашуудал, бэлбэсрэл. Траур Траурный митинг Требовать у п л а т ы долга - гашуудлын ц у г л а а н . - өр нэхэх. Тревога (пожарная) - т ү г ш ү ү р , түймрийн т ү г ш ү ү р . Трезвое состояние - э р ү ү л б а й х , а р х и уугаагүй б а й х . Тренировка - д а с г а л , сургууль, д а с г а л х и й х , Треск - тас х и й х , тас няс х и й х , ан ц а в Трибуна - 1. индэр; 2. т а в ц а н , довжоо. Труба - цорго, гоожуур, хоолой, я н д а н . - хөдөлмөр, а ж и л ; Труд - наёмный - - хөлсний хөдөлмөр ( а ж и л ) - физический ~ - биеийн хөдөлмөр, х а р а ж и л ; - умственный - - оюуны хөдөлмөр, оюуны а ж и л . Трудиться над словарём - толь зохиохоор а ж и л л а х Трудовой с т а ж - ажилласан хугацаа. Трудовая дисциплина - хөдөлмөрийн сахилга (бат) Трудолюбивый человек - ажилч х ү н . Трудящийся - хөдөлмөрчин, хөдөлмөрч. Трус - аймхай хүн, аймтгай х ү н . Туалет - бие засах г а з а р Туда./нареч./ - т и й ш , тэнд, ц а а ш , Тупая пила - иргүй хөрөө. Туча - үүл. 95 4000 наиболее употребителъных сдов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрзглэгдэх 4000 цг, хзллэг ба вгццлбэрццд Тушить огонь Тюрьма - посадить в тюрьму - выпустить из тюрьмы Тяжёлый чемодан Тяжёлое дыхание Тянуть верёвку У,/предлог с род. п./ - дом у самого берега реки - остановиться у двери . - жить у своих родителей - шить пальто у портного - у него три сына - ворота у сарая закрыты - спросить у учителя - узнать у товарища Убить, убью, убьёшь; убей, убитый - - из винтовки - - медведя Уборка помещения Уборщица Убыток - продать с убыткбм Уважаемый - - товарищ Уважать старших Уважительные причины Уважать родителей Увеличить площадь посева Увидеться со знакомыми Уволиться с работы Увольнение со службы Угар гал сөнөөх. шорон, гяндан, хар гэр; шоронд хийх; шоронгоос тавих, суллах. хүнд чемодан давчуу амьсгаа, амьсгаа давчдах. олс татах. 1. дээрх, дэргэд, хажууд, захад; голын яг зрэг дээрх байшин; үүдний дэргэд зогсох; 2. -д, - иай; аав ижийндээ суух; оёдолчноор пальто оёулах тэр гурван хуүтэй 3. - ын, - ны; саравчны хаалга хаалттай; 4. - аас ( - ээс, -оос, - өөс) багшаас асуух; нөхрөөс олж мэдэх. алах, нядлах; винтовоор буудаж алах; баавгай алах. гэр байраа цэвэрлэх засах. цэвэрлэгч, үйлчлэгч гарз, гарлага, алдах, алдагдал алдагдалтай худалдах. хүндэт, хүндтэй, эрхэм эрхэм нөхөр ахмад настныг хүндлэх. хүндтэй шалтгаан. эцэг эхээ хүндлэх. тариалах талбайг ихэсгэх. танилуудтайгаа уулзах. ажлаас халагдах. албанаас чөлөөлөх хордуулах хий, нүүрсний хий, угаар. 4000 наиболее употребитедьных слов, словосоче! й и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэлдэг ба вгццлбзрццЗ - смерть от угара - в комнате пахнет угаром Угодно . 1. в значении сказ. - что вам угодно? - не угодно ли? 2. частица - кто угодво - как угодно - куда угодно - сколько угодно Угол стола Уголь Угостить обедом Угроза Удар - - кулаком Ударить палкой Удариться головой Удачная охота Удержаться на ногах Удобный случай Удовлетворительный ответ Удовольствие - сделать с удовольствием - доставить детям много удовольствий Удостоверение личности Удушье - приступ удушья Ужас Узкая улица Уйти домой хорт хийнд хордож үхэх; тасалгаанд угаар үнэртэж байна. хэрэгтэй; танд юу хэрэгтэй ввэ?; хэрэгтэй юм биш байна? ч гэсэн, боловч, хамаагүй, өөрцгүй хэн ч гэсэн, хэн боловч; ямар ч гэсэн, ямар боловч; хаашаа ч гэсэн, хаашаа ч хамаагүй; хэдий ч гэсэн. ширээний өнцөг. нүүрс; цог. үдийн хоолоор дайлах. занал,заналхийлэл цохилт, цохих, шаах; гараа зангидаж шаах. саваагаар цохих. толгойгоороо мөргөх. амжилттай ан. хөл дээрээ зогсож байх. аятайхан тохиолдол. хангалттай хариу. 1. ханамж, дүр, баясал, баяр, баясгалан, бахдам, аз завшаан 2. баяр хвөр, баяр цэнгэл, цэнгэл; дуртайяа хийх; хүүхдүүдэд их баяр хөөр бэлэглэх. биеййн үнэмлэх. бүгчимдэх, амьсгал давхарлах, амьсгал давчдах, багтраа. багтраа хөдлөх. их айх, айхын ихээр айх, үхтлээ айх, учиргүй их айх, аймшиг нарийн гудамж. гэр рүүгээ явах. 97 4000 наиболее употребительных слов, славосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд Указ - 1. з а р л и г ; 2. У к а з а т ь путь - зам з а а х . Уклад ж и з н и - амьдралын х э в ш и л . Укол тушаал. - 1. х а т г а х , х а т г а л г а ; - - игол: кой - зүүгээр хатгах; - ходить на уколы - тарилга хийлгэхээр очих. - 2. т а р и х , т а р и л г а , т а р и а ; Укрепить здоровье - биеэ ч и й р э г ж ү ү л э х . У к р ы т ь одеялом - хөнжлөөр хучих. Укус - зуух, х а з а х , х а т г а х ; - -собаки - нохой зуух; - - пчёлы - зөгий х а т г а в . Улица - 1. гудамж; - главные у л и ц ы города - хотын гол гудамжууд; - 2. г а д а а , г а д н а ; - на улице ж а р а - гадаа халуун б а й н а . Уложить в кровать - оронд нь оруулж х э в т ү ү л э х . Улыбка - инээмсэглэх, мишээх, Ум - у х а а н , оюун. жуумалзах. Уменьшение - б а г а с г а х , хорогдуулах, ц ө ө р ү ү л э х . Умереть от р а н ы - шархнаас ү х а х . У м е т ь , ^ - ею, - е е ш ь / - чадах; - - плавать - усанд сэлж ч а д а х . У м н о ж и т ь п я т ь на два - тавыг хоёроор У м н ы й человек - ухаантай х ү н . үржүүлэх. Унести книгу - ном Универмаг - их д э л г ү ү р . Университет - их сургууль Уплатить за квартиру - байрны хөлс т ө л ө х . Употребительный - хэрэглэгдэх, хэрэглэх, хэрэгцээтэй. аваачих. - это слово очень употребительно - энэ үг олон хэрэглэгддэг; - употребительное медицинское средство - эмнэлгийн хэрэгцээтэй эм. Управление - з а х и р г а а , г а з а р , удирдах г а з а р , Упражнение - даегал, дасгах. 98 4000 наиболее рпотребительных слов. слоеосочетаний и фраз Өргон хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллзг ба вгцилбэрццд Упустить удобный момент Уровень воды в реке Урожай - богатый - собрать весь урожай Урок - выучить уроки - - истории Уронить чайник Усидчивый ученик Условие - на льготных условиях - назовите ваши условия Услуга - оказать услугу - я к вашим услугам Уснуть,/- ну, - нёшь./ - ребёнок уснул - уснуть навеки Успех - добиться успеха - иметь успех Устав - военный Установить дни занятий Устный -■*.Я речь - - ответ Устройство Уступить место Усыпать дорожки песком Утвердительный ответ Утвердить в должности Утереть слёзы Утолить жажду Утрата ■ аятайхан завшааныг алдчих. - голын усны түвшин. - ургац. • баян ургац; ■ бүх ургацыг хураах. - хичээл. ■ хичээлээ цээжлэх; ■ түүхийн хичээл. ■ данх унагаах. ■ хичээнгүй сурагч. - болзол; ■ хөнгөвчилсөн болзолтой; ■ та болзлоо хэлээч. ■ ач, тус, туслах, үйлчлэх; • тус хүргэх; ■ би танд үйлчлэхэд бэлэн байна. • нойрсох, унтах; ■ хүүхэд унтав. ■ мөнх нойрсох. ■ амжилт; ■ амжилтанд хүрэх; ■ амжилтыг олох • дүрэм; - цэргийн дүрэм. ■ хичээллэх өдрийг тогтоох. ■ аман, амаар, амаар хэлсэн; - аман яриа; ■ амаар хэлсэн хариу ■ байгууламж, бүтэц, хийц, тогтоц. • суудал цайр тавьж өгөх. • жимийг элсээр бүрхуүлж цацах. - зөвшөөрсөн хариу. ■ албан тушаалд томилж батлах. ■ нулимсаа арчих. ■ цангаа гаргах. ■ 1. алдах, гээх; 99 4000 наиболее употребительных слов, сдовосочетаний и фраэ Өргөн хэрэглэгдэх - документов - - трудоспособности - понести тяжелую утрату Утро - ранним утром - с утра до ночи - на следующее - по утрам - в семь часов утра - под утро Ухаживать за больным Ухаживать за детьми Ухаживать за цветами Ухаживать за женщиной Уходить с работы Участвовать в работе Участок - земельные участки - пришкольный участок - лесной участок Учащийся Учёба - послать на учёбу - школьная учёба Учебник Учебный - - год - учебные пособия - учебная часть - учебное заведение Ученик Учёный Учитель - учитель русского языка 4000 иг, хэллэг ба вгиилбэрщд - үнэмлэхээ гээх; - хөдөлмөрийн чадвараа алдах - 2. хохирол, гарз; - хунд хохирол учрах. - өглөө; - өглөө эрт - өглөөнөөс шөнө хүртэл; - маргааш өглөө нь; - өглөөгүүр, өглөө бүр; - өглөөний долоон цагт. - ҮҮРЭэр. - өвчтөнийг сувилах. - хүухэд бөөцийлөх - цэцэг тордох. - хүүхэн эргүүлэх, эмэгтэйг халамжлах. - ажлаасаа явах, ажлаасаа буух - ажилд оролцох. - газар, хэсэг газар, талбай; - эдэлбэрийн газар; - сургуулийн дэргэдэх туршлагын талбай - ойн хэсэг газар. - суралцагч, сурагч, оюутан. - сурлага, сургууль, сургалт; - сургуульд явуулах; - сургуулийн сургалт. - сурах бичиг. - 1. хичээлийн, сургалтын; - хичээлийн жил; - хичээлийн хэрэгсэл; - сургалтын хэсэг; - 2. сургууль. - сургуулийн газар, сургууль. - сурагч. - эрдэмтэй, эрдэмтэн. - багш; - орос хэлний багш; 100 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргөнхэрэглэгдэх - школьный Учить, - учу, - учишь; учащий. - - играть в шахматы - - русскому языку - ~ историю - - урок - -стихи Учиться в школе Ущерб - причинить ущерб - без ущерба для дела Фабрика Факт Фалыпивый документ Фамилия - как ваша фамилия? Федерация Фигура -стройная Физкультура Финансировать строительство Фирма Флаг - государственный - поднять флаг - спустить флаг Фонд - - заработной платы - - премирования Форма - иметь форму шара 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд - сургуулийн багш. - 1. сургах, заах; - шатар тавьж сургах; - орос хэл заах; - 2. үзэх, сурах, цээжлэх; - түүх үзэх; - хичээлээ үзэх; - шүлэг цээжлэх. - сургуульд суралцах. - хохирол, гарз; - хохирол учруулах - ажил хэрэгт хохиролгүй. Ф. - үйлдвэр. - баримт, мэдээ баримт, хэрэг. - хуурамч баримт - овог, алдар; - таны овог хэн бэ? - таны алдар хэн бэ? - холбооны улс, холбоот улс. - бие, бие бялдар, биеийн төхөл - гуалиг бие. - биеийн тамир. - барилгыг санхүүжүүлэх. - пүүс, фирм - далбаа; - төрийн далбаа; - далбаа хийсгэх; - далбаа буулгах. - хөрөнгө, бэл, сан, фонд; - цалингийн сан; - шагналын сан - хэлбэр, дүрс; - бөмбөрцөг хэлбэртэй байх; - бөөрөнхий дүрстэй; 101 4000 наиболее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгаэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэриид - форма работы - ажлын хэлбэр Формула кислорода - хүчил төрөгчийн томъёр. Фотография - зураг авах, гэрэл зураг. Фундамент - суурь, довжоо; ■ дом на каменном фундаменте - чулуун суурьтай байшин. X. Халатное отношение к своим обязанностям Характер - твёрдый - мягкий - тяжёлый - неуживчивый - дурной Характеристика - дать положительную характеристику Характерный для Монголии климат Хвала Хвастливый человек Хватить, хватит - муки хватит на неделю Хвост - конский Химическая реакция Хитрый человек Хлеб - ржаной - белый - чёрствый - хлеб с маслом Хлебо пекарня Хлопать в ладони Хлопок - хлопок-сырец өөрийнхөө үүрэгт хайхрамжгүй байх. зан, ааш, ааль, авир, сэтгэл; хатуу зан, хатуу сэтгэл; зөөлөн зан, зөөлөн ааш; муу ааш, галивар муу; хажиг зан; муу зан, авир Муу. тодорхойлолт, тодорхойлох; хүнд сайн тодорхойлолт өгөх. ■ Монголын өвөрмөц уур амьсгал. магтаал, магтлага, магтах. сайрхаг хүн. хүрэх, болох; гурил нэг долоо хоног хүрнэ. сүүл; морины сүүл. хувилахуй ухааны урвал. зальтай хүн. талх; хар талх; цагаан талх; хатсан талх; тостой талх. талх барих газар, талхны газар. алга таших хөвөн; түүхий хөвөн. 102 4000 наиволее употребителъных слое, словосочетаний и фраз Өргөн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба огццлбэрццд Хлопчатобумажная ткань Хмурый человек Хмурое небо Ход - на ходу -тихий - дать задний ход Ходить - - по комнате - ~ по улице - - взад и вперёд Хозяйн - - квартиры - - книги - хороший - расчётливый ~ Хозяйство Холодно встретить кого-либо Холодная погода Холостая жизнь Холостяцкая жизнь Хоронить,/- оню, - онишь/ Хороший поступок Хорошо,унареч/ - он хорошо работает - она хорошо одевается - хөвөн эд, хөвөн нэхмэл, бөс. - баргар царайтай хүн, ууртай хүн. - бүүдгэр тэнгэр. - явах, явдал, явалт; - явуут, явдал дунд; - аажим явах, алгуур явдал; - ухрах, гэдрэг явах; - явах; - тасалгаан дотуур явах; - гудамжаар явах; - хойш урагшаа явах. - эзэн; - байшингийк эзэн; - номын эзэн; - сайн эзэн; - нарийн, тооцоотой эзэн. - аж ахуй. - хүнийг хүйтэн угтах. - хүйтэн улирал. - ганц бие, гоонь амьдрах. - гоонь хүний амьдрал. - оршуулах, нутаглуулах, хөдөөлүүлэх. - сайн явдал, сайн үйл - сайн,сайхан; - тэр сайн ажиллаж байна; - тэр эмэгтэй сайхан хувцасладаг. Хотеть, хочу, хочешь, хочет, хотим, хотите хотят; - ~ пить - хочу чаю -~ ехать - хотел писать статью Храбрый солдат Хранение - хүсэх, гэх, дур хүрэх; - юм ууя гэх, уух юм хүсэх; - цай уух ран, би цай уухыг хүснэ; - явах гэх, явахыг хүсэх - өгүүлэл бичихийг хүсэв. - баатарлаг цэрэг, эрэлхэг цэрэг - хадгалах; - место для хранения багажа - тээш хадгалах газар; - плата за хранение - хадгалуулсны хөлс. 103 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраэ Өргвн хэрэглэгдэх 4000 иг, хэллэг ба вгцилбэрицд Хранить деньги в сберегательном - хадгаламжийн банканд мөнгө банке хадгалах. Художественное училище - уран сайхны сургууль. Художественная литература - уран зохиол. Худой человек - эцэнхий х ү н , туранхай хүн Хулиган - танхай балмад этгээд. Цвет - өнгө, з ү с . Ц- основныё цвета - үндсэн өнгө; - красный - - улаан өнгө. Цветная фотография - өнгөт гэрэл зураг. Цветочный киоск - цэцгийн мухлаг. Целебные травы - эмийн ургамал. Целебный источник - эмчилгээний рашаан. Целиться из ружья - буу шагаах. Целовать,/- лую, - луешь^ - ү н с э х , таалах; - - в губы - уруулы нь озох; - - ребёнка - хүүхдийг ү н с э х . Целый день - бүхэл өдөр, өдрийн турш. Цель - бай; - воздушная - - агаарын бай - наземная ~ - газрын бай - подвижная - - хөдөлдөг бай - попасть в цель - бай онох. Цена - үнэ; - оптовая - - бөөний ү н э ; - назначить цену - үнэ хэлэх, тогтоох; - повышаться в цене - үнэ нэмэгдэх, үнэ ихсэх, үнэ дээшлэх; - падать в цене - үнэ буурах, үнэ доошлох. Ценный подарок . үвэтэй бэлэг. - төв, тэг, гол, х ү й с ; төв дунд, дунд; Центр - - окружности - тойргийн төв; - ~ тяжести - хүндийн гол; - в центре нашей страны - манай орны төв хэсэгт; 104 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд - жить в центре города - культурный Центральная улица Цепь - железная ~ - якорная - спустить собаку с цепи Церемония -свадебная - без церемоний Церковь Цивилизованный мир Цикличная работа Цифра - арабские цифры - римские цифры - контрольные цифры - хотын төвд суух. • соёлын төв. ■ төв гудамж. • гинж; • төмөр гинж; ■ зангууны гинж. ■ нохойг гинжнээс нь тавих. ■ ёслол, ёс горим; - хуримын ёс; - ёсорхолгүй. - сүм, дуган. - соёлжсон ертөнц. ■ дахин давтагдаж хийгддэг ажил. • тоо, тооны үсэг; - араб тоо; - ром тоо; - хяналтын тоо. Чабан Чай ■хоньчин. - цай; ■ ногорн цай. ■ шахмал цай; ■ цай хийх, үйх, идээшүүлэх; ■ өтгөн цай; • цай уух. - цайны газар • цаг; - нэг цаг хождох; - цаг хагас; - шөнийн нэг цаг; - хэдэн цаг болж байна? - өдрийн хоёр цаг; - үдийн хоолны цаг; ■ амралтын цаг; - оройн цаг. * зелёный ~ - плиточный ~ - заварить чай - крепкий - пить чай Чайная Час - опоздать на час - полтора часа - час ночи - который час? - два часа дня - час обеда - час отдыха - вечерний - 105 4000 наиболее ипотребительных слов, слоаосочетаний и фраз Өргон хэрэглзгдэх 4000 цг, хэллэг ба вгццлбэрццд Часовая стрелка Частный случай Частная торговля Часто встречаться с товарищами Частые встречи Часть - болыпая ~ - часть яблока - резать на части Часы - карманные - стенные - завести часы Чей - чья это тетрадь? Человек - рабочий ~ - честный - пять человек Человечество Через ./предлог с вин. п./ - мост через реку - перейти через улицу - прыгнуть через забор Чёрный - чёрная краска - чёрное платье - чёрный хлеб Чертить план • цагийн зүү. ■ зарим тохиолдол. - хувийн худалдаа. - нөхөдтэйгөө байн байн уулзах. - олонтаа уулзах. - хувь, хэсэг; ■ ихэнх хэсэг, олонхи; • хэсэг алим; ■ хэсэг хэсэг болгох. • цаг; - энгэрийн цаг; ■ ханын цаг; ■ цаг түлхэх. хэний, юуны; ■ энэ хэний дэвтэр вэ? • хүн; ■ ажилчин хүн; шударга хүн; таван хүн. • хүн төрөлхтөн. хөндлөн , дээгүүр; гол дээгүүр тавьсан гүүр; ■ гудамж хөндлөн гарах; ■ хашаан дээгүүр харайх. ■ хар, бараан; ■ хар будаг; ■ хар хувцас; - хар талх, бараан талх. дэвсгэр зураг аурах. Честно трудиться Четкая организация труда Чинить замки Число - целое - какое сегодня число? - шударга хөдөлмөрлөх. - хөдөлмөрийг нарийн зохион байгуулах. - цоож засах. - тоо; өдөр, өдөр сар; ■ бүхэл тоо; - өнөөдөр хэдний өдөр вэ? 106 4000 наиболее употребителъных слов, словосочетаний и фраз Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэдлэг ба вгццлбэрццд Чистить обувь гутал а р ч и х , гутал цэвэрлэх Чистота цэвэр б а й д а л , ариун ц э в э р , цэвэр б а й х ; - соблюдать чистоту ариун цэврийг с а х и х . Чистое полотенце цэвэр а л ч у у р . Читальный зал уншлагын т а н х и м , ном ү з э х т а н х и м . Читать,/- аю, - а е ш ь / унших, ү з э х ; - - книгу ном у н ш и х , ном ү з э х Член-корреспондент Академии Наук - Щ и н ж л э х У х а а н ы А к а д е м и й н сурвалжлагч г и ш ү ү н . Что юу, ю м ; - что случилось? юу болов? - что это такое энэ юу вэ? - сделайте вот что ийм юм х и й г т ү н ; - купи что-нибудь нэг юм худалдаж а в а а ч . мэдээ, мэдрэл; Чувство - лрийти в чувство мэдрэл орох; - лишиться чувств мэдээ а л д а х . хүний ю м . Ч у ж и е вещи Ш. - алхам, алх; алхаа; Шаг - сделать шаг - алхах; - отмерить ш а г а м и - алхмаар хэмжих; - прибавить шаг - а л х а а г а а нэмэх, түргэтгэх. Ш а г а т ь по дороге - замаар алхлах. Шапка - малгай. - меховая - - үстэй м а л г а й . - бөмбөрцөг, бөмбөг; Шар - воздушный - - а г а а р ы н бөмбөрцөг; - земной ~ - дэлхийн бөмбөрцөг. Шататься,/- аюсь, - аешься/ - зуб шатается - х о л х и х , хөдлөх, г а н х а х ; - шүд хөдөлж б а й н а . Шёпотом говорить - шивгэнэн х э л э х . Шерсть - унгас ноос Ширина у л и ц ы - гудамжыы өргөн. Ш и р о к а я река - өргөн гол. 107 4000 наиболее ипотребительных слов, словосоче> и фраз Өргвн хэрэглэгдэх Широкая доска Шить сапоги Шкала термометра Школа -средняя - начальная - высшая - поступить в школу - окончить школу Шпион Штат - сокращение штатов Штраф - наложить штраф Штукатурная работа Шум - пгум поезда - войти без шума - поднять шум Шутить, шучу, шутишь - остроумно - говорить не шутя Шутка - в шутку - не шутка - отпустить шутки -глупая - Щадить своё здоровье Щедрый человек Щедрая помощь Щипать руку Щипать курицу Щупать пульс 4000 цг, хэллэг 6а вгццлбэрццд далбагар банз, өргөн банз гутал оёх. халуун хүйтний хэмжүүрийн хуваарь. сургууль; дунд сургууль; бага сургууль; дээд сургууль; сургуульд орох; сургууль төгсөх. тагнуулч,тагнуул. орон тоо; орон тоо цомхотгох. торгууль торгууль оноох, торго. шавардах ажил, шаваасны ажил. шуугиан, шаагиан, чимээ, анир; гал тэрэгний чимээ; чимээгүй орох; шуугиан гаргах, дуу шуу болгох. алиалах, хошигнох, тоглох. цэцэн алиалах тоглоогүй хэлэх. шог, даажин, тоглоом, наадам, инээдэм наадам, инээдтэй юм, хошин үг; тоглоом болгож; тоглоом биш, инээдэм биш; хошин үг хэлэх; тэнэг тоглоом. Щ. биеэ гамнах. өгөөмөр хүн. өгөөмөр тусламж. гар чимхэх. тахианы өд зулгаах. судас барих. 108 4000 наиболее употребительных слов, четаний и фраэ Өргвн хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрицд Эвакуация Эгоизм Экзамен - государственный - выдержать экзамен Экзаменовать студента Экземпляр - два экземпляра книги Экономика Экономить деньги Экономить материалы Экономия государственных средств Экономный хозяйн Экскурсия - - в музей Эксплуатация - сдать новый завод в эксплуатацию Экспорт - - товаров Электрический ток Эмиграция - жить в эмиграции Электрическая энергия, Энциклопедический словарь Зпидемия Это ./частица/ - кто это пришёл? - где это вы пропадали? Этот - этот иля тот дом? Эффективный способ Э. нүүн зайлах, нүүлгэн зайлуулах. аминч үзэл, хар амиа хөөх шалгалт; улсын шалгалт; шалгалт давах. оюутан шалгах. хувь, ширхэг, зүйл; хоёр хувь ном. эдийн засаг мөнгөө гамтай зарцуулах. хэрэглэгдэхүүн хэмнэх. улсын хөрөнгийг хэмнэх. юмандаа хямгатай хүн. сонирхон хэсэх, сонирхон очих; музейд сонирхон очих. ашиглах, ашиглалт; шинэ үйлдвэр ашиглалтад өгөх. гадаадад гаргах; бараа гадаад гаргах. цахилгаан гүйдэл. гадаадад суух, цагаачлах. цагаачлан суух, гадаадад суух. цахилгаан эрчим хүч. нэвтэрхий толь. тахал, хижиг. энэ, л; • энэ хэн ирэв? ■ ■ ■ ■ та хаагуур л алга болоод байна? энэ, наад, цаад; энэ байшин уу? тэр үү? бүтээмжтэй арга. 109 4000 наиболее употребительных слов, и фраз Өргөн хэрэглэгдзх 4000 цг, хэллэг ба өгццлбэрццд Ю. 1. ой, түүхт ой; Юбилей - столетний юбилей университета их сургуулийн зуун жилийн ой; 2. ойн баяр, ойн баяр ёслол; - на юбилее было много народу Юбилейное торжество Ювелир ойн баярт олон хүн оролцов.ойн баяр ёслол. дархан, мөнгөний дархан, алтан, эрдэнийн зүйлийн дархан; эрдэнийн зүйлийн дэлгүүр. алиа үг, хошин үг, алиалах, хошигнох, шог. хошигнон ярих. идэр хүү, орь хөвүүн. идэр байгальч, залуу байгальч. хууль цаазын зөвлөлгөө. хууль зүй, шүүх. Ювелирный магазин Юмор - говорить с юмором Юноша Юный натуралист Юридическая консультация Юстиция Я. я би би Москвад очно, би Москва руу очиж явна; би, миний, намайг - меня миний оронд; - вместо меня над, надад; - мне маргааш надад хэлээрэй; - скажите мне завтра тэр намайг сайн мэднэ; - он меня хорошо знает надтай, би, надаар - мною тэр надтай ярилцсан - он говорил со мной ажлыг би хийв; - работа сделана мной миний тухай; - обо мне - обо мне шёл вчера разговор өчигдөр миний тухай ярилцав. шүүхэд дуудагдан ирэх. Явиться в суд болзсон цагтаа хүрэлцэн ирэх. Явиться в назначенное время хүмүүс хуралд зуун хувь (бүгд) ирэв . Явка на собрание - я еду в Москву 110 4000 наиболее употребительных слов, словосочетаний и фраз Өргвк хэрэглэгдэх 4000 цг, хэллэе ба вгццлбэрццд Явление природы Явная ложь Явная несправедливость Язык 1. - лизать языком - прикусить язык - обложенный язык - байгалийн үзэгдэл. илт худал үг яах аргагүй шударга бус хэрэг 1, хэл ( биеийн мөч); 2. хэл;. - хэлээр долоох; - хэлээ хазах; - өнгөртсөн хэл; 2. - родной - русский - разговорный ~ - изучатЬ иностранные языки Яма - вырыть яму - помойная Ясное небо Ящик - почтовый ~ - деревянный - ~ письменного стола - төрөлх хэл; орос хэл; ярианы хэл; гадаад хэл сурах нүх, алам; нүх ухах. угаадасны нүх. цэлмэг тэнгэр. хайрцаг, авдар, шургуулга, чингэлэг; шуудангийн хайрцаг; модон хайрцаг; бичгийн ширээний шургуулга 111 Лексикографические источники Толь зохиох тулгуур бичгүүд 1. 2. Ц.Дамдинсүрэн, А.Лувсандэндэв Орос-Монгол толь, Улаанбаатар, 1982 Ц.Цэдэндамба, Монгол-Орос-Англн толь, Улаанбаатар, 1986 Составители: Ким Сергей Максимович, Зохиогчид: Сандагдоржийн Алтанхуяг ОГЛАВЛЕНИЕ А 4-5 П 61-74 Б 5-7 Р В 7-17 С 80-92 Г 17-21 Т 92-96 Д 22-28 У 96-101 Е 28-29 Ф 101-102 Ж 29-31 X 102-104 74-80 3 31-38 Ц 104-105 И 38-41 Ч 105-107 К 41-46 Л 46-48 Э 109-109 М 48-50 Ю 110-110 Н 50-56 Я 110-111 О 56-61 ШДЦ 107-108
