Кафедра всеобщей истории ТЕМАТИКА ПРАКТИЧЕСКИХ ЗАНЯТИЙ ИСТОРИЯ ДРЕВНЕГО МИРА (ГРЕЦИЯ И РИМ) 1 курс специальность “История. Английский язык”; “История отечественная и всеобщая”; 2 курс заочный факультет 2007-2008 учебный год ТЭМА 1. ПРЫРОДА І НАСЕЛЬНІЦТВА СТАРАЖЫТНАЙ ГРЕЦЫІ 1. 2. 3. 4. Геаграфічнае становішча і прыродныя умовы старажытнай Грецыі. Насельніцтва старажытнай Грэцыі. Уплыў прыродных ўмоў на гаспадарчую дзейнасць і грамадства. Уплыў грамадства старажытных грэкаў на прыродны ландшафт. ЛІТАРАТУРА Страбон. География. – Л., 1964. Хрестоматия по истории Древнего мира / Под ред. В.В.Струве. – М., Блаватский В.Д. Природа и античное общество. – М., 1976. Винничук Л. Люди, нравы и обычаи древней Греции и Рима. – М., 1988. Куманецкий К. История культуры древней Греции и Рима. – М., 1990. Сергеев В.С. История древней Греции. Любое издание. Виппер Р. Греция. Ростов-на-Дону. – 1995. ТЭМА 2. КРЫТА-МІКЕНСКАЯ ЦЫВІЛІЗАЦЫЯ 1. 2. 3. 4. Крыніцы па гiсторыi крыта-мiкенскай цывiлiзацыi. Крыт у III-II тыс. да н.э. Элада i Кiклады ý III-II тыс. да н.э. Эгейскае мастацтва. ЛІТАРАТУРА Хрестоматия по истории Древнего мира / Под ред. В.В.Струве - М., 1951. Эгейское искусство. Альбом. – М., 1972. Античная Греция. Проблемы развития полиса. – М., 1983. – Т.1. – Гл.1. Блаватская Т.Б. Ахейская Греция во II тыс. до н.э. – М., 1966. Куманецкий К. История культуры древней Греции и Рима. – М., 1990. Ленцман Я.А. Рабство микенской и гомеровской Греции. – М.-Л., 1965. Сидорова Н.А. Искусство эгейского мира. – М., 1972. ТЭМА 3. МІФЫ СТАРАЖЫТНАЙ ГРЭЦЫІ 1. Што такое міф. Роля міфаў у старажытнасці. 2. Асаблівасці старажытнай грэчаскай міфалогіі. 3. Старажытныя грэчаскія міфы як гістарычная крыніца. ЛІТАРАТУРА Аполлодор. Мифологическая библиотека. – Л., 1972. Голосовкер Я.Э. Сказание о титанах. – М., 1957. Грейвс Р. Мифы древней Греции. – М., 1992. Зелинский Ф.Ф. Мифы трагической Эллады. – Мн., 1992. Кун Н.А. Легенды и мифы древней Греции. Любое издание. Мифы народов мира. Энциклопедия. – Т.1. – Любое издание. Смирнова В.В. Герои Эллады. – М., 1973. Транчени-Вальданфель И. Мифология. – М., 1959. ТЭМА 4. ПАЭМЫ ГАМЕРА “ІЛІАДА” І “АДЫСЕЯ” ЯК ГІСТАРЫЧНАЯ КРЫНІЦА 1. Гамераўскае пытанне. 2. Характарыстыка гаспадаркі ў грэкаў па дадзеным паэм “Іліяды” і “Адысеі”. 3. Палітычнае жыццё грэкаў па дадзеным паэм Гамера. 4. Рабства ў паэмах Гамера. 5. Рэлігія грэкаў па паэмах “Іліяда” і “Адысея”. ЛІТАРАТУРА Гомер. Илиада. Одиссея. Любое издание. Хрестоматия по истории древнего мира / Под ред. В.В.Струве- М., 1951. – Т.2. Андреев Ю.В. Раннегреческий полис (гомеровский период). – Л., 1976. Баумгертен Ф. Эллинская культура. – Спб., 1906. Боннар А. Греческая цивилизация. – М., 1959. – Т.1. Виппер Р. Греция. – Ростов-на-Дону, 1995. – Лекция 2. Лосев А.Ф. Гомер. – М., 1960. Маркиш С.П. Гомер и его поэма. – М., 1962. Фролов Э.Д. Факел Прометея. – Л., 1991. – Гл.3. ТЭМА 5. АРХАІЧНАЯ ГРЭЦЫЯ VIII-VI ст. да н.э. 1. 2. 3. 4. Эканамічны ўздым Грэцыі ў VIII-VI ст.ст. да н.э. Вялікая каланізацыя. Яе прычыны і асноўныя напрамкі. Грэчаскі поліс як тып грамадскага і дзяржаўнага ладу. Культура архаічнай Грэцыі. ЛІТАРАТУРА Хрестоматия по истории Древнего мира / Под ред. В.В.Струве – М., 1951. – Т.2. Раздел: Архаическая Греция. Эллинские поэты. В пер. Вересаева. – М., 1963. Античная Греция. Становление и развитие полиса. – М., 1983. – Т.1. Античный полис. – М., 1978. Древние цивилизации // Под ред. Г.М.Бонгард-Левина. – М., 1989. История древнего мира. Расцвет древних обществ. – М., 1989. Куманецкий К. История культуры древней Греции и Рима. – М., 1990. ТЭМА 6. КЛАСІЧНАЯ ГРЭЦЫЯ V-IV ст.ст. да н.э. 1. 2. 3. 4. Эканоміка і сацыяльная структура Грэцыі ў V-IV ст.ст. да н.э. Афінская дэмакратыя як палітычная сістэма ў V ст. да н.э. Спартанская алігархія як палітычная сістэма ў V ст. да н.э. Крызіс поліснай сістэмы ў IV ст. да н.э. ЛІТАРАТУРА Хрестоматия по истории Древнего мира / Под ред. В.В.Струве. – М., 1951. – Т.2. Античный полис. – Л., 1978. Валлон А. История рабства в античном мире. – М., 1971. Глускина А.М. Проблема социально-экономической истории Афин IV в. до н.э. – Л., 1975. Доватур А.И. Рабство в Аттике в V в. до н.э. – М., 1979. История древнего мира. Расцвет древних обществ / Под ред. И.М.Дьяконова, В.Д.Нероновой, И.С.Свенцицкой. – М., 1989. – Т.2. Кравчук А. Перикл и Аспазия. – М., 1991. Маринович А.П. Греческое наемничество IV в. до н.э. и кризис полиса. – М., 1975. ТЭМА 7. КУЛЬТУРА КЛАСІЧНАЙ ГРЭЦЫІ 1. 2. 3. 4. Развіццё архітэктуры і скульптуры ў Грэцыі класічнай эпохі. Грэчаская літаратура і тэатр у V-IV ст.ст. да н.э. Грэчаская філасофія класічнай эпохі. Навуковыя веды грэкаў у V-IV ст.ст. да н.э. ЛІТАРАТУРА Античная цивилизация. – М., 1973. Древние цивилизации / Под ред. Г.М.Бонгард-Левина. – М., 1989. Каллистов Д.П. Очерки истории античного театра. – Л., 1969. Колпинский Ю.Д. Скульптура древней Эллады. – М., 1963. Куманецкий К. История культуры древней Греции и Рима. – М., 1990. Радциг С.И. История древнегреческой литературы. – М., 1959 или любое другое издание. Соколов В.В. Античная философия. – М., 1958. ТЭМА 8. ЭЛІНІЗМ 1. 2. 3. 4. Заваяванне Аляксандра Македонскага. Дзяржава Селевкідаў як тыповая эліністычная дзяржава. Эліністычны Егіпет. Македонія і Балканская Грэцыя ў Эліністычны перыяд. ЛІТАРАТУРА Хрестоматия по истории Древнего мира / Под ред. В.В.Струве. – М., 1951. – Т.2. – Раздел: Эпоха эллинизма. Квинт Курций Руф. История Александра Македонского // Историки античности. – Т.1. – М., 1990. Бикерман Э. Государство Селевкидов. – М., 1985. Кравчук А. Закат Птолемеев. – М., 1973. Левек П. Эллинистический мир. – М., 1989. Шахермайр Ф. Александр Македонский. – М., 1984. ТЭМА 9. РАННІ РЫМ 1. 2. 3. 4. Грамадства і культура старажытных этрускаў. Узнікненне рымскай грамадзянскай абшчыны. Сацыяльныя адносіны ў Рыме царскай эпохі. Рэформа Сервія Тулія. ЛІТАРАТУРА Хрестоматия по истории Древнего мира / Под ред. В.И.Кузищина. – М., 1987. Ковалев С.И. История Рима. – Л., 1986. Маяк И.Л. Рим первых царей. – М., 1983. Немировский А.И. История раннего Рима и Италии. - Воронеж, 1962. Нечай С.М. Образование римского государства. – Мн., 1972. ТЭМА 10. РЫМСКАЕ ГРАМАДСТВА ПА ЗАКОНАХ XII ТАБЛІЦ 1. 2. 3. 4. Перажыткі першабытнасці ў законах XII табліц. Сацыяльная структура Рыму V ст. да н.э. па законах XII табліц. Сямейна-шлюбныя адносіны па законах XII табліц. Судаводства ў Рыме па законах XII табліц. ЛІТАРАТУРА Хрестоматия по истории древнего Рима / Под ред. В.И.Кузищина. – М., 1987. – Т.2. Хрестоматия по истории древнего Рима / Под ред. С.А.Утченко. – М., 1962. Нечай Ф.М. Образование Римского государства. – Мн., 1972. ТЭМА 11. ТРАКТАТ КАТОНА “АБ ЗЕМЛЯРОБСТВЕ” ЯК ГІСТАРЫЧНАЯ КРЫНІЦА 1. 2. 3. 4. Катон и яго трактат “Аб земляробстве”. Арганізацыя гаспадаркі вілы і яе прыбытковасць. Працоўная сіла на віле Катона. Таварныя сувязі вілы па Катону. ЛІТАРАТУРА Катон М.П. О земледелии. – М.-Л., 1950. Ученые-земледельцы древней Италии. – Л., 1970. Хрестоматия по истории Древнего Рима / Под ред. В.И.Кузиіина. – М., 1987. – Раздел 2. – С.57-70. Кузищин В.И. Очерки по истории земледелия в Италии II в. н.э. – I в. н.э. – М., 1966. Кузищин В.И. Римское рабовладельческое поместье II до н.э. – I в. н.э. Сергеенко М.Е. Очерки по сельскому хозяйству в древней Италии. – М.-Л., 1958. ТЭМА 12 ДЫКТАТУРА ЦЭЗАРА 1. 2. 3. 4. Асноўныя этапы палітычнай кар”еры Гая Юлія Цэзара. Грамадзянская вайна. Устанаўленне дыктатуры Цэзара ў Рыме. Яго рэформы. Ацэнка ўлады і асобы Цэзара ў гістарыяграфіі. ЛІТАРАТУРА Гай Светоний Транквил. Жизнь двенадцати цезарей. – М., 1964. Хрестоматия по истории Древнего Рима / Под ред. В.И.Кузищина. – М., 1987. – Раздел 2. – С.150-165. Трухина Н.Н. Политика и политики “золотого века” Римской республики (II в. до н.э.). – М., 1976. Утченко С.Л. Юлий Цезарь. – М., 1976. Ферреро Г. Юлий Цезарь. – Ростов-на-Дону, 1996. ТЭМА 13. ПРЫНЦЫПАТ АЎГУСТА 1. Фарміраванне асноў манархічнай улады ў Рыме. 2. Сацыяльная палітыка Аўгуста. 3. Асноўныя напрамкі яго знешняй дзейнасці. 4. Культурная палітыка Аўгуста. ЛІТАРАТУРА Хрестоматия по истории Древнего Рима / Под ред. В.И.Кузищина. – М., 1987. – Раздел 3. – С.165-189. Егоров А.Б. Рим на грани эпох: Проблемы зарождения и формирования Принципата. – Л., 1985. Крист К. История времен римских императоров. – Ростов-на-Дону, 1997. – Т.1. Ковалев С.И. История Рима. – Л., 1986. Машкин Н.А. Принципат Августа: происхождение и социальная сущность. – М.-Л., 1949. Утченко С.Л. Кризис и падение Римской республики. – М., 1965. Шифман И.Ш. Цезарь Август. – Л., 1990. ТЭМА 14. КРЫЗІС РЫМСКАГА ГРАМАДСТВА І ДЗЯРЖАВЫ Ў III ст. 1. 2. 3. 4. Ваенна-палітычнае становішча Імперыі ў III ст. Становішча і перабудова сельскай гаспадаркі. Становішча гарадоў. Крызіс фінансавай сістэмы ў Рыме. Сацыяльны крызіс класічнай сістэмы рабства. ЛІТАРАТУРА Хрестоматия по истории Древнего Рима / Под ред. В.И.Кузищина. – М., 1987. – раздел IV. – С.314-345. Белова Н.Н., Сюзюмов М.Я. К вопросу о кризисе в Римской империи в III в. / Античная древность и средние века. – Свердловск, 1978. – Вып.15. История древнего мира. Упадок древних обществ / Под ред. И.М.Дьяконова, В.Д.Нероновой, И.С.Свенцицкой. – М., 1982. Ковалев С.И. История Рима. – Л., 1986. Крист История времен римских императоров. – Ростов-на-Дону, 1997. – Т.2. ТЭМА 15. РАННЯЕ ХРЫСЦІЯНСТВА 1. 2. 3. 4. Рэлігійнае жыццё ў Рымскай Імперыі I ст. Першахрысціянская сістэма жыццёвых і духоўных каштоўнасцей. Першыя хрысціянскія абшчыны. Фарміраванне царкоўнай арганізацыі. Антычныя крытыкі хрысціянства. ЛІТАРАТУРА Біблія. Ранович А.Б. Первоисточники по истории раннего христианства. Античные критики христианства. – М., 1990. Амусин И.Д. Кумранская община. – М., 1975. Виппер Р.Ю. Рим и раннее христианство. – М., 1954. Кубланов М.М. Возникновение христианства. Эпоха, идеи, искания. – М., 1974. Лившиц Г.М. Происхождение христианства в свете рукописей Мертвого моря. – Мн., 1967. Свенцицкая И.С. Раннее христианство. Страницы истории. – М., 1988. Федосик В.А. Киприан и античное христианство. – Мн., 1991. ТЭМА 16. ШЛЮБ І СЯМ’Я Ў РЫМСКАЙ ІМПЕРЫІ ПА “ДЫГЕСТАМ” 1. Становішча жанчыны ў Рыме ў I-IV ст.ст. 2. Улада і правы галавы сям”і ў Рыме па “Дыгестам”. 3. Сямейная маёмасць і прынцыпы атрымання спадчыны. ЛІТАРАТУРА Дигесты Юстиниана. – М., 1984. Хрестоматия по истории Древнего мира / Под ред. В.И.Кузищина. – М., 1987. – Раздел 4. – С.354-387. Винничук Л. Люди, нравы и обычаи древней Греции и Рима. – М., 1988. ТЭМА 17. ПОЗНЯЯ РЫМСКАЯ ІМПЕРЫЯ (284 – 476 гг.) 1. 2. 3. 4. Перадольванне крызісу ІІІ ст. Устанаўленне даміната. Рэлігійнае пытанне ў Позняй Рымскай імперыі. Нашэсці варвараў і палітычная дэзынтэграцыя антычнага свету. Падзенне Заходняй Рымскай імперыі. ЛІТАРАТУРА: Амминан Марцеллин. История. – Спб., 1994; 1996. Хрестоматия по истории Древнего Рима / Под ред. В.И. Кузищина. Раздел IV. – М., 1987. Джонс А.Х.М. Гибель античного мира. – Ростов-на-Дону, 1997. История Древнего мира. Упадок древних обществ / Под ред. И.М. Дьяконова, и др. – любое издание. Крист К. История времён римских императоров от Августа до Константина. – Ростов-на-Дону, 1997, т.2. Немировский А.И. История Древнего мира. Античность. – М., 2000, т.2